«Αιώνιοι φοιτητές»: Πόσοι διαγράφονται από ΑΠΘ, ΠΑΜΑΚ και ΔΙΠΑΕ

Λίγος καιρός απέμεινε έως ότου υλοποιηθεί ένα εγχείρημα στην ανώτατη εκπαίδευση το οποίο συζητείται περίπου μια εικοσαετία. Ο λόγος για την οριστική διαγραφή των λεγόμενων «αιωνίων» φοιτητών, ή άλλως των «μη ενεργών» εδώ και χρόνια, ακόμη και δεκαετίες. Είναι ενδεικτικό ότι ο παλαιότερος «αιώνιος» φοιτητής είχε εγγραφεί στο πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ) το 1934! Τη φορά αυτή, όμως, τα ψέματα τελείωσαν απ’ ότι φαίνεται.

Τις τελευταίες ημέρες τα πανεπιστήμια βρίσκονται στο τελικό στάδιο της επεξεργασίας των στοιχείων προκειμένου να τα αποστείλουν στο υπουργείο Παιδείας. Συγκεκριμένα, συγκεντρώνουν τις βαθμολογίες από την τελευταία εξεταστική του Σεπτεμβρίου για να διαπιστωθεί πόσοι από τους φοιτητές που βρίσκονται στο όριο της διαγραφής πληρούν τις προϋποθέσεις του νόμου ώστε να συνεχίσουν την προσπάθεια ολοκλήρωσης των σπουδών τους για έναν ακόμη χρόνο. Με βάση τα στοιχεία των αρχών του 2025, από τους συνολικά 317.374 «αιωνίους» προς διαγραφή, στις εξετάσεις του 2023 και του 2024 συμμετείχαν 22.271, ποσοστό μόλις 7%. Στο χρόνο που μεσολάβησε το ποσοστό αυτό εκτιμάται ότι θα έχει αυξηθεί, έστω και κατ' ελάχιστο. Οι απειλούμενοι προς διαγραφή φοιτητές είναι όσοι εισήχθησαν το 2017-2018, οι οποίοι αν δεν έχουν πάρει πτυχίο θα έχουν άλλον ένα χρόνο διορία υπό την προϋπόθεση ότι έχουν περάσει τόσα μαθήματα ώστε να έχουν συγκεντρώσει το 70% των πιστωτικών μονάδων (ECTS) του προγράμματος σπουδών τους.

Έως το τέλος Δεκεμβρίου τα πανεπιστήμια θα πρέπει να έχουν στείλει στο υπουργείο καταλόγους με πλήρη αποτύπωση της πορείας των «αιωνίων» φοιτητών. Όσοι δεν συμπεριλαμβάνονται σε κάποια από τις ευεργετικές διατάξεις και δεν λάβουν παράταση χρόνου, αυτοδικαίως θα διαγράφονται. Προηγουμένως θα δοθεί η δυνατότητα σε κάποιους οι οποίοι βρίσκονται στη λεγόμενη «γκρίζα ζώνη», δηλαδή φοιτητές και φοιτήτριες που κινδυνεύουν για λίγο, για ένα, δύο μαθήματα, να διαγραφούν, να υποβάλλουν ένσταση προκειμένου να παραμείνουν στα μητρώα των πανεπιστημίων και να συνεχίσουν την προσπάθειά τους για να πάρουν το πτυχίο τους.

Η διαδικασία

Οι γραμματείες του κάθε Τμήματος καλούνται να απαντήσουν σε τέσσερα ερωτήματα τα οποία αφορούν:

1. Τον αριθμό των φοιτητών που εμπίπτουν στις διατάξεις του εδαφίου 3, της παρ. 3 του άρθρου 454 του ν.4957/2022. Δηλαδή τον αριθμό φοιτητών που είχαν υπερβεί την ελάχιστη χρονική διάρκεια σπουδών, κατά την έναρξη ισχύος του ν.4777/2021 - ακαδημαϊκό έτος 2020-2021.

2. Το χρόνο εγγραφής των «αιώνιων» φοιτητών, δηλαδή πως κατανέμονται ανά ακαδημαϊκό έτος εγγραφής.

3. Πόσοι απ’ αυτούς συμμετείχαν στις εξεταστικές περιόδους των τριών τελευταίων ακαδημαϊκών ετών έως και στην εξεταστική του Σεπτεμβρίου του 2025.

4. Πόσοι από αυτούς έχουν ζητήσει κατ ́ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης για σοβαρούς λόγους υγείας που ανάγονται στο πρόσωπο του φοιτητή ή στο πρόσωπο συγγενούς πρώτου βαθμού εξ αίματος ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης.

Το Διεθνές Πανεπιστήμιο

Στο Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, σύμφωνα με τον πρύτανη Σταμάτη Αγγελόπουλο, ο αριθμός των μη ενεργών φοιτητών και φοιτητριών είναι 18.492. «Μεταξύ αυτών περίπου 2.500 χιλιάδες εμπίπτουν στις εξαιρέσεις του νόμου, κάτι που για να ισχύσει όμως, θα πρέπει οι φοιτητές και οι φοιτήτριες να υποβάλλουν αίτηση στο Τμήμα στο οποίο ανήκουν. Για το λόγο αυτό έχει ζητηθεί να υπάρξει ενημέρωση από τα Τμήματα με κάθε πρόσφορο τρόπο και κυρίως με σταθερή ανακοίνωση στις ιστοσελίδες τους».

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει το ΔΙΠΑΕ ο πιο παλιός φοιτητής έχει εγγραφεί το ακαδημαϊκό έτος 1978-1979 και ανήκει στο Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων. Ο μεγαλύτερος αριθμός «αιωνίων» φοιτητών, είναι μετά το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 και έως το 2016-17 (παρακάτω ο αναλυτικός πίνακας). Στο διάστημα αυτό έχουν συσσωρευτεί 10.486 από τους συνολικά 18.492 (ποσοστό 56,7%). Όπως επισημαίνει ο κ. Αγγελόπουλος «η περίοδος αυτή είναι η περίοδος της μεγάλης οικονομικής κρίσης κι αυτό έχει ενδεχομένως τη σημασία του».

Από τους 18.492 μη ενεργούς φοιτητές και φοιτήτριες 2.451 εμπίπτουν στις εξαιρέσεις του νόμου και θα μπορούν να συνεχίσουν την προσπάθειά τους για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Θα πρέπει, ωστόσο, να επικοινωνήσουν με τη γραμματεία του Τμήματος στο οποίο ανήκουν ώστε να υποβάλλουν τη σχετική αίτηση. Τέλος, μόλις τρεις είναι οι φοιτητές οι οποίοι έχουν υποβάλλει αίτημα ζητώντας κατ’ εξαίρεση υπέρβαση της ανώτατης χρονικής διάρκειας φοίτησης για σοβαρούς λόγους υγείας.

Το ΑΠΘ

Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τον πρύτανη Κυριάκο Αναστασιάδη, δεν έχει συγκεντρώσει ακόμη τα οριστικά στοιχεία. «Θα πρέπει να μπουν και οι βαθμολογίες της εξεταστικής του Σεπτεμβρίου και στη συνέχεια να έχουμε την τελική εικόνα. Καλώ τους φοιτητές και τις φοιτήτριες που ανήκουν στην κατηγορία εκείνων που υπάγονται στις προϋποθέσεις του νόμου να επικοινωνήσουν με τις γραμματείες των Τμημάτων τους ώστε να διαπιστώσουν εάν μπορούν να συνεχίσουν τις σπουδές τους για έναν χρόνο ακόμη».

Το ΑΠΘ έχει συνολικά 43 τμήματα μαζί με το αγγλόγλωσσο προπτυχιακό της Ιατρικής. Ο συνολικός αριθμός εγγεγραμμένων φοιτητών σε αυτά ανερχόταν τον Αύγουστο του 2023 σε 71.812. Εξ αυτών, οι 37.561 (ποσοστό 52,3%) βρίσκονται εντός του ανώτατου ορίου φοίτησης (ν+2, ν+3) και οι υπόλοιποι 34.251 (ποσοστό 47,7%) κατατάσσονται στους λεγόμενους «αιώνιους» φοιτητές, οι οποίοι κινδυνεύουν με διαγραφή από τα μητρώα των Τμημάτων τους. Τα έτη εγγραφής των «μη ενεργών φοιτητών» εντοπίζονται κυρίως στις δεκαετίες του '70 και του '80. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, προϋποθέσεις για να συνεχίσουν τις σπουδές τους για έναν ακόμη χρόνο έχουν 24.836, κάτι που μένει να πιστοποιηθεί και μετά την εξεταστική του Σεπτεμβρίου.

Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, σύμφωνα με τον πρύτανη Στυλιανό Κατρανίδη, έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά «αιωνίων» φοιτητών καθώς έως το 1990 είχε μόλις δύο σχολές, Οικονομίας και Διοίκησης Επιχειρήσεων. Σήμερα αριθμεί δέκα Τμήματα. Με βάση στοιχεία της προηγούμενης ακαδημαϊκής χρονιάς το υψηλότερο ποσοστό (67,1%) «αιωνίων» φοιτητών παρατηρείται στο Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής και το χαμηλότερο (9,7%) στο Τμήμα Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των «μη ενεργών» φοιτητών μειώνεται. Είναι ενδεικτικό ότι κατά την ακαδημαϊκή περίοδο 2017-2018 οι «αιώνιοι» φοιτητές ανέρχονταν σε 7.048, ενώ τώρα είναι περίπου 3.100.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 19.10.2025