- Newsroom
Την αλήθεια γύρω από την περίπλοκη σχέση που ανέπτυξε με τον Αλέκο Αλαβάνο, τον προκάτοχό του στην ηγεσία του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, επιχειρεί να αποκαταστήσει μέσω της «Ιθάκης» του ο Αλέξης Τσίπρας.
Από τη δική του σκοπιά, ο Αλαβάνος, αφού τον επέλεξε προσωπικά ως διάδοχό του, στην πορεία φέρεται να μετανόησε και αποπειράθηκε να εκπροσωπήσει τον υποτιθέμενο προστατευόμενο και εκλεκτό του.
Αυτή η αναπάντεχη και ακατανόητη μεταστροφή του Αλέκου Αλαβάνου ώθησε τον Αλέξη Τσίπρα να αναλάβει δυναμικά δράση και να αποβάλει τεχνηέντως τον ίδιο τον μέντορά του.
Η πρόταση του Αλαβάνου και η αρχή της ηγεσίας
Στις 27 Νοεμβρίου 2007, ο Αλέκος Αλαβάνος [πρόεδρος του ΣΥΝ από το Δεκέμβριο του 2004] ανακοίνωσε, ενόψει του επικείμενου Συνεδρίου του κόμματος, ότι για προσωπικούς λόγους δεν θα ήταν ξανά υποψήφιος Πρόεδρος του ΣΥΝ. Ήταν μια απόφαση που αιφνιδίασε τους περισσότερους, γιατί δεν υπήρχε εμφανής λογική πίσω της: η παραμονή του στην ηγεσία ήταν σύντομη, ενώ το εκλογικό αποτέλεσμα είχε θεωρηθεί ικανοποιητικό.
Παρά τις επίμονες προσπάθειες των ηγετικών στελεχών να τον μεταπείσουν, εκείνος επέμεινε, επικαλούμενος και λόγους υγείας. Κι ενώ δεν είχε μιλήσει ποτέ απευθείας μαζί μου για το ζήτημα, σε άτυπες συζητήσεις με στελέχη της Πολιτικής Γραμματείας φέρεται να με είχε υποδείξει ως πιθανό διάδοχό του.
Εκείνες τις μέρες ούτε που μπορούσα να φανταστώ τέτοια συζήτηση γύρω από το όνομά μου. Ήμουν ενθουσιασμένος, καθώς ετοιμαζόμουν για ένα ταξίδι στη Βενεζουέλα, όπου θα συμμετείχα σε διεθνή αντιπροσωπεία παρατηρητών της εκλογικής διαδικασίας. Με συνόδευε ο τότε υπεύθυνος Διεθνών Σχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ, Κώστας Ήσυχος, βαθύς γνώστης και λάτρης της Λατινικής Αμερικής, μιας και γεννήθηκε, μεγάλωσε και είχε συγγενείς στα προάστια του Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Στο Καράκας, μάλιστα, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω από κοντά την κεντρική ομιλία του Ούγκο Τσάβες και αργότερα να συναντηθώ με τον Υφυπουργό Ενέργειας της Κυβέρνησης.
Η χειροβομβίδα της ηγεσίας
Στην επιστροφή από το Καράκας, κάτι πήγε να υπονοήσει ο Ήσυχος στο αεροπλάνο, και σχεδόν τον αποπήρα. «Άσε, ρε Κώστα, κόψε το δούλεμα», του είπα, και σταμάτησα τη συζήτηση αμέσως. Μόλις επέστρεψα στην Ελλάδα, βρήκα στο κινητό μου μήνυμα από τον Αλέκο Φλαμπουράρη, που μου ζητούσε να τον επισκεφτώ επειγόντως στο σπίτι του. Πήγα με τη βαλίτσα στο χέρι. Με καλωσόρισε, με κέρασε καφέ, με ρώτησε για τη Βενεζουέλα κι εγώ άρχισα να του αναλύω το φαινόμενο Τσάβες.
Ο Αλέκος μου έκανε μια ανάλυση για τον λαϊκισμό βγαλμένη από τα εγχειρίδια της Ανανεωτικής Αριστεράς του Άγγελου Ελεφάντη, αλλά στο τέλος παραδέχτηκε ότι δεν είχε υπάρξει ποτέ μαζικό λαϊκό κίνημα που να κέρδισε την εξουσία χωρίς αναφορά σε μεγάλες ηγητικές φυσιογνωμίες.
Κάποια στιγμή του λέω:
- «Για να σου μιλήσω για τη Βενεζουέλα με κάλεσες;»
- «Όχι», μου απάντησε με τον γνωστό του μειλίχιο τρόπο,
- «Τι έγινε;»
- «Ο Αλαβάνος επιμένει να παραιτηθεί».
- «Δεν τον πείσατε ότι είναι λάθος;»
- «Προσπαθήσαμε, αλλά δεν τα καταφέραμε».
- «Και τώρα;»
- «Τώρα θα κάνουμε εσένα Πρόεδρο», μου πέταξε τη χειροβομβίδα με όσο πιο φυσικό ύφος μπορούσε.
Στην αρχή αρνήθηκα και να το συζητήσω. Ήταν εξαιρετικά πρόωρο ακόμα και ως σκέψη. Ο Αλέκος όμως επέμεινε. Τον ρώτησα ποιανού ιδέα ήταν αυτή και μου απάντησε πως ήταν του Αλαβάνου, αλλά συμφωνούσε και ο Βούτσης. Του απάντησα πως όπως και να είχε η κατάσταση, έπρεπε να το ξεχάσουν.
- «Ενώ δεν θέλησα να γίνω Βουλευτής, ρε Αλέκο, θα γίνω Πρόεδρος;»
Ο Φλαμπουράρης, με πατρική συγκατάβαση και με την ηρεμία της εμπειρίας, μου ζήτησε να μην απαντήσω αμέσως. Να το σκεφτώ για δυο-τρεις μέρες.
- «Αυτά τα πράγματα μερικές φορές δεν τα κανονίζουμε εμείς, μας έρχονται χωρίς να το καταλάβουμε», μου είπε. «Να θυμάσαι, όμως, ότι κανείς δεν μετάνιωσε για αποφάσεις που έλαβε παίρνοντας ρίσκο. Όλοι μετανιώνουν για ευκαιρίες που άφησαν να χαθούν».
Ήταν πολύ βαριά τα τελευταία αυτά λόγια για να μην με προβληματίσουν. Εκείνο το βράδυ, όπως ήταν φυσικό, δεν μπόρεσα να κοιμηθώ και δεν φταίγε το λεγόμενο τζετ λαγκ από το υπερατλαντικό ταξίδι. Ήταν μια πρόταση απρόσμενη και αιφνιδιαστική, με προβλημάτιζαν τα κίνητρά της, αλλά κυρίως η δική μου απάντηση, με δεδομένο ότι είχα συνείδηση του πόσο μεγάλη αλλαγή θα ήταν αυτή στη ζωή μου και πόσο μεγάλη πρόκληση για μένα και το κόμμα μου.
Η εκλογή στον ΣΥΝ και η δημοσκοπική άνοδος
Οι επόμενες μέρες ήταν γεμάτες από συζητήσεις. Ταλαντεύτηκα πολύ, αλλά από τη στιγμή που αποδέχτηκα την πρόταση, τα πράγματα κύλησαν με πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες από όσο μπορούσε κανείς να φανταστεί. Η είδηση και μόνο της υποψηφιότητας ενός 34χρονου για την ηγεσία ενός κοινοβουλευτικού κόμματος αποτέλεσε καταλύτη για ευρύτερες διεργασίες σε ένα πολιτικό σύστημα που έδειχνε να βαλτώνει.
Το 5ο Συνέδριο του ΣΥΝ, στις 10 Φεβρουαρίου 2008, ήταν ίσως το μοναδικό στη μέχρι τότε σύντομη ιστορία του κόμματος που είχε προσελκύσει το ενδιαφέρον της κοινωνίας. Στη μυστική ψηφοφορία, έχοντας απέναντι την υποψηφιότητα του Φώτη Κουβέλη, εκλέχτηκα Πρόεδρος με το 70,4% των ψήφων των συνέδρων. Επρόκειτο για έναν μικρό πολιτικό σεισμό. Ήμουν ο νεότερος πολιτικός αρχηγός στην Ιστορία της χώρας.
Αμέσως μετά την εκλογή μου, ο ΣΥΡΙΖΑ γνώρισε μια πρωτοφανή δημοσκοπική άνοδο. Στα τέλη του ίδιου μήνα, οι μετρήσεις έδειχναν ότι τα ποσοστά του είχαν υπερδιπλασιαστεί. Σε μια δημοσκόπηση, λίγες ημέρες πριν από το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, που ήταν προγραμματισμένο για τις 14 Μαρτίου, εμφανιζόμασταν στη δεύτερη θέση με 18%, αφήνοντας το ΠΑΣΟΚ τρίτο με 17%. Αυτό σήμαινε συναγερμό στο πολιτικό σύστημα, κυρίως στα επιτελεία της Χαριλάου Τρικούπη, που έψαχναν γραμμή άμυνας απέναντι στο νέο φαινόμενο.
Η κρίση με τον Αλαβάνο και οι Ευρωεκλογές του 2009
Το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου, χωρίς μάλιστα να κουνήσει το δαχτυλάκι του, με τη βοήθεια του ΚΚΕ και της Ν.Δ., εξουδετέρωσε τον πιο σοβαρό αντίπαλό του στην προσπάθεια να επανακτήσει τη δυναμική του ως κόμματος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και να διεκδικήσει με αξιώσεις την Κυβέρνηση. Το «φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ» έδειχνε, προσωρινά, να χάνει τη λάμψη του. Και εγώ μαζί του.
Κάπου εκεί άρχισαν και οι πρώτοι τριγμοί με τον Αλαβάνο που αποφάσισε μεν να παραιτηθεί από Πρόεδρος του ΣΥΝ, αλλά όχι από την ηγεσία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Λίγο νωρίτερα, κατά την περίοδο της δημοσκοπικής εκτόξευσης του ΣΥΡΙΖΑ, είχαν ήδη γίνει ορατά τα σημάδια της επιθυμίας του να μην αποχωρήσει από την κεντρική πολιτική σκηνή.
Σταδιακά υιοθετούσε μια διαρκώς αυξανόμενη κινητικότητα. Ξεκίνησε περιοδείες και δεν άφηνε καμία σημαντική εκπροσώπηση του κόμματος δίχως να την αναλάβει ο ίδιος. Αποφάσισε μάλιστα να εκπροσωπήσει τον ΣΥΡΙΖΑ στη συνάντηση με τον Καραμανλή στο Μαξίμου, με αντικείμενο τα κρίσιμα γεγονότα του Δεκεμβρίου, και άρχισε να δίνει αμφίσημες απαντήσεις σε κάθε ερώτηση που αφορούσε την απόφασή του να παραιτηθεί από την ηγεσία του ΣΥΝ.
Στην πορεία προς τις ευρωεκλογές αυτή η συμπεριφορά επιδεινώθηκε. Κάπου εκεί άρχισα να συνειδητοποιώ αυτό που αρνιόμουν στην αρχή να πιστέψω: η παραίτησή του ήταν ελιγμός για να απαλλαγεί από το κόμμα που θεωρούσε βαρίδι. Βεβαίως, πήρε ένα ρίσκο παρακάμπτοντας την κομματική επετηρίδα και συμβάλλοντας στην ανάδειξη ενός αουτσάιντερ στην ηγεσία. Δυστυχώς όμως για αυτόν, τα πράγματα δεν πήραν την τροπή που περίμενε. Από τις εξελίξεις είχε τεθεί και ο ίδιος σε δεύτερη μοίρα, γεγονός που δεν ήταν έτοιμος να αποδεχτεί.
Η υπέρβαση και η προεκλογική στρατηγική
Ο Τσίπρας πρότεινε διεξαγωγή Έκτακτου Συνεδρίου και μία πρωτοποριακή στρατηγική, όπου όλοι οι επικεφαλής των συνιστωσών θα καταθέσουν τα ψηφοδέλτια στον Άρειο Πάγο, ενώ ο ίδιος θα συμμετείχε ενεργά στο ντιμπέιτ των πολιτικών αρχηγών. Η πρόταση έγινε αποδεκτή και ο ΣΥΡΙΖΑ κατάφερε να περάσει το κατώφλι του 3%.
Η είσοδος στη Βουλή και η καθιέρωση της ηγεσίας
Στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009, ο ΣΥΡΙΖΑ πέρασε στη Βουλή με 4,6%, εκλέγοντας 13 βουλευτές. Ο Τσίπρας εκλέχτηκε βουλευτής πρώτος με μεγάλη διαφορά στην Α' Αθήνας, και αμέσως μετά Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας.
Από εκείνη τη στιγμή, η ηγεσία του Τσίπρα επιβεβαιώθηκε από τις πρακτικές και δημοσκοπικές εξελίξεις, καθιερώνοντας τον ως κεντρική πολιτική προσωπικότητα και τον ΣΥΡΙΖΑ ως βασικό παίκτη στη σύγχρονη πολιτική σκηνή.
