Αντώνης Λουδάρος στη «ΜτΚ»: Το φως της Ανάστασης ας φωτίσει κάθε σκοτεινή γωνιά της καρδιάς, της ψυχής και του μυαλού μας

Η Charlotte von Mahlsdorf ήταν μία σπουδαία και ιδιόρρυθμη προσωπικότητα, που έζησε μία ζωή γεμάτη αντιφάσεις, θάρρος και αγώνα για επιβίωση. Γεννήθηκε το 1928 στο Βερολίνο και η βιολογική της ταυτότητα ήταν αγόρι. Το πραγματικό της όνομα ήταν Lothar Berfelde.

Η Charlotte έζησε ως τρανς γυναίκα σε δύο από τις πιο σκοτεινές και καταπιεστικές περιόδους της ευρωπαϊκής ιστορίας. Πρώτα υπό το ναζιστικό καθεστώς και έπειτα υπό τη σταλινική καταστολή στην Ανατολική Γερμανία.

Από πολύ μικρή ηλικία ένιωθε την ανάγκη να φοράει τα ρούχα της μητέρας της και της αγαπημένης θείας της και έτσι άρχισε να αντιλαμβάνεται τη διαφορετικότητά της σε σχέση με τα υπόλοιπα, συνομήλικά της αγόρια.

Στα παιδικά της χρόνια, ο πατέρας της που ήταν ναζί, ασκούσε εντατική σωματική κακοποίηση σε εκείνη, τα αδέρφια της και τη μητέρα τους, με αποτέλεσμα σε ηλικία 16 ετών η Charlotte να τον δολοφονήσει. Για τον φόνο καταδικάστηκε σε τετραετή κάθειρξη σε φυλακή ανηλίκων και απελευθερώθηκε από αυτήν μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Παρά τις τεράστιες δυσκολίες που αντιμετώπιζε, η Charlotte επέλεξε να ζήσει ανοιχτά ως τρανς γυναίκα, ακόμη και σε καθεστώτα που καταδίωκαν τη διαφορετικότητα.

Από νεαρή ηλικία επίσης άρχισε να εκδηλώνει έντονο πάθος για τα παλιά αντικείμενα και έπιπλα, ένα πάθος που τη σημάδεψε για πάντα!

Προκειμένου να διαφυλάξει την τεράστια αυτή συλλογή της που διέσωσε στον πόλεμο, ίδρυσε το 1960 ένα μουσείο στο Mahlsdorf, στα προάστια του Βερολίνου, το οποίο λειτουργεί έως και σήμερα. Εξάλλου για την προσφορά της στη διάσωση του πολιτισμού, τιμήθηκε με το χρυσό μετάλλιο τιμής.

Το θεατρικό έργο «Είμαι η γυναίκα μου» του Doug Wright που κέρδισε μάλιστα το βραβείο Pulitzer και το βραβείο Tony βασίστηκε σε συνεντεύξεις της και βοήθησε ώστε να γίνει παγκοσμίως γνωστή η ιστορία της. Η Charlotte πέθανε το 2002 στη Σουηδία, σε ηλικία 74 ετών.

Όλη αυτή η αληθινή ιστορία κέντρισε τον Αντώνη Λουδάρο, όταν διάβασε το κείμενο και έτσι θέλησε να το σκηνοθετήσει και να το ερμηνεύσει. «Η Charlotte υπήρξε ένα σύμβολο αντίστασης και επιμονής. Μου προκάλεσε δέος το πώς δρούσε μέσα από τις αντιφάσεις τις, το πείσμα με το οποίο υπερασπιζόταν την ταυτότητά της και παράλληλα το πόσο απλόχερα δημιουργούσε χώρους ελευθερίας και για τους άλλους. Ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα στοιχεία της ζωής της, είναι ότι φαίνεται να είχε έρθει σε επαφή με τη διαβόητη μυστική αστυνομία, τη Στάζι. Δεν είναι σαφές αν υπήρξε συνεργάτιδα, θύμα ή και τα δύο. Γνώμη μου είναι ότι προσπαθούσε να προστατέψει τόσο τον εαυτό της όσο και το μουσείο της», λέει στη «ΜτΚ» ο γνωστός ηθοποιός.

Αντιμέτωπος με μία μεγάλη πρόκληση

Έτσι, ο ίδιος ανεβάζει έναν θεατρικό μονόλογο όπου ενσαρκώνει όλους τους ρόλους, κάτι πολύ απαιτητικό. «Χρειάζεται σίγουρα δεξιοτεχνία και εφευρετικότητα τόσο από τον ηθοποιό όσο και από τον σκηνοθέτη. Το πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να κρατήσει το ενδιαφέρον του κοινού, εξαρτάται από διάφορους παράγοντες όπως το θεατρικό κείμενο να είναι καλογραμμένο, οι ήρωές του να είναι ανάγλυφοι και το κοινό να μπορεί να αναγνωρίσει δικά του κομμάτια στο θεατρικό περιβάλλον που παρακολουθεί. Φυσικά, παίζει ρόλο η υποκριτική ικανότητα του ηθοποιού! Να μπορεί να μεταμορφώνει διαρκώς τη φωνή και το σώμα του και να εναλλάσσει τον ρυθμό και την ενέργειά του ώστε ο κάθε χαρακτήρας να είναι ευδιάκριτος και πειστικός. Συγκεκριμένα η διαχείριση του ρυθμού και της έντασης είναι απαραίτητη για αυτό το είδος θεάτρου, επειδή το κοινό κουράζεται εύκολα αν δεν υπάρχει εναλλαγή συναισθημάτων και δυναμικής. Αυτή η πρώτη μου επαφή με μονόλογο, μου υπενθύμισε μεταξύ άλλων πόσο καταλυτικές είναι για το κοινό οι ‘κορυφώσεις’ και οι ‘παύσεις’, ώστε να μην το κουράσω και να μη χάσω την προσοχή του.

Σημαντικό ρόλο παίζουν επίσης η σκηνοθεσία και η δραματουργία. Οι έξυπνες σκηνοθετικές λύσεις βοηθούν το κοινό να ακολουθήσει την εναλλαγή χαρακτήρων χωρίς σύγχυση και κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί για παράδειγμα με τον σχεδιασμό στα φώτα, με τη σκηνογραφία, με ηχητικές και μουσικές παρεμβάσεις, με βιντεοπροβολές ή και με εναλλαγές κοστουμιών και αντικειμένων», τονίζει ο Αντώνης Λουδάρος.

Όταν όμως ένας ηθοποιός αναλαμβάνει να αυτοσκηνοθετηθεί, έρχεται αναμφίβολα αντιμέτωπος με μία μεγάλη πρόκληση που απαιτεί αρμονία μεταξύ των δύο αυτών ιδιοτήτων του. «Θα πρέπει να έχει τα αντανακλαστικά ώστε να βγαίνει από τον έναν ρόλο και να μπαίνει στον άλλον. Ως σκηνοθέτης θα πρέπει να ονειρευτεί τη συνολική εικόνα της παράστασης και ως ηθοποιός θα πρέπει να αποστασιοποιηθεί και να επικεντρωθεί στο ‘χτίσιμο’ του ρόλου του. Επειδή λοιπόν υπάρχει μεγάλο ρίσκο σύγχυσης, προσπαθώ να βρίσκω διάφορους τρόπους ώστε να διαχειριστώ αυτή τη διπλή ευθύνη. Στη διάρκεια της πρόβας για παράδειγμα και σε στιγμές που έχω αμφιβολία για την υποκριτική μου, η βοηθός μου με βιντεοσκοπεί ώστε να με επανεξετάσω και κάνω διορθωτικές κινήσεις», επισημαίνει.

Θεωρεί ότι αυτό το έργο αφορά την εποχή μας. «Η Charlotte von Mahlsdorf, ως τρανς γυναίκα που επιβίωσε τόσο από το ναζιστικό όσο και από το ανατολικογερμανικό καθεστώς, είναι ένα σύμβολο αντίστασης, πολυπλοκότητας και προσωπικής ελευθερίας. Το έργο δεν την παρουσιάζει ως απλοϊκή ηρωίδα, αλλά με τις αντιφάσεις και τις αμφιλεγόμενες επιλογές της. Για αυτό έχει δύναμη. Μιλάει για το δικαίωμα να υπάρξεις όπως είσαι, χωρίς να πρέπει να είσαι τέλειος για να σε αποδεχτούν».

Ωστόσο, σήμερα έχουν υποχωρήσει η προκαταλήψεις. «Έχει σημειωθεί πρόοδος ως προς αυτό, όμως ο δρόμος είναι μακρύς ακόμα. Υπάρχει η νομική αναγνώριση ταυτότητας φύλου, εκπροσώπηση σε ΜΜΕ, ανοιχτές συζητήσεις κ.ά., όμως δυστυχώς οι τρανς άνθρωποι εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν βία, περιθωριοποίηση και στιγματισμό, ακόμα και μέσα σε αυτό το ‘προοδευτικό’ πλαίσιο. Επομένως, η ιστορία της Charlotte λειτουργεί ως καθρέφτης αλλά και ως υπενθύμιση. Αν και σε παγκόσμιο επίπεδο γίνονται μεγάλες προσπάθειες για τη LOATQ κοινότητα, θεωρώ πως τίποτα δεν έχει επιλυθεί επί της ουσίας ακόμα. Όσο υπάρχουν άνθρωποι που επιβάλλεται να κρυφτούν για να επιβιώσουν, έργα σαν το ‘Είμαι η γυναίκα μου’ είναι αναγκαίο να επικοινωνούνται στο κοινό. Ας μην ξεχνάμε ότι η αποδοχή δεν είναι πάντα ουσιαστική... Πολλές φορές περιορίζεται σε ‘ανοχή’ και όχι σε ειλικρινή αποδοχή. Τέλος μην ξεχνάμε ότι ακόμα και στην εποχή μας υπάρχουν χώρες στις οποίες αν κάποιος δηλώσει τρανς μπορεί να φυλακιστεί η και να καταδικαστεί σε θάνατο».

Τέλος, δίνει το δικό του μήνυμα για το φετινό Πάσχα: «Εύχομαι ολόψυχα το φως της Ανάστασης να φωτίσει κάθε σκοτεινή γωνιά της καρδιάς, της ψυχής και του μυαλού μας!».

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Θέατρο Artbox Fargani

Τετάρτη 23/04 στις 20.30

Πέμπτη 24/04 στις 21:00

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 19-20.04.2025