Η πρώτη διοργάνωση έχει προγραμματιστεί για τις 21-24 Μαΐου 2026 στο Λας Βέγκας και θα έχει αγωνίσματα κολύμβησης, στίβου και άρσης βαρών
- Newsroom
Γράφει η Κατερίνα Καραγιάννη
Διδάκτωρ της Κοινωνικής Ψυχολογίας στον Αθλητισμό
Πρώην πρωταθλήτρια κολύμβησης
Αποσπασμένη Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Την Πέμπτη (22/5) με άρθρο του το αμερικάνικο ηλεκτρονικό περιοδικό SwimSwam ανακοίνωσε ένα νέο παγκόσμιο ρεκόρ στην κολύμβηση στα 50μ. ελεύθερο 20.89, με πρωταγωνιστή τον Έλληνα κολυμβητή Κριστιάν Γκολομέεφ - ο οποίος αρχές Απριλίου δήλωσε δημόσια, την αποχώρηση του από την ενεργό δράση - σε έναν αγώνα που για πρώτη φορά έγινε με την ελεύθερη χρήση αναβολικών ουσιών.
Το γεγονός αυτό, όπως ήταν αναμενόμενο, έδωσε το έναυσμα για να ξεσπάσει μια θύελλα αντικρουόμενων αντιδράσεων στην παγκόσμια αθλητική κοινότητα, σχετικά με το πού οδηγείται ο πολυδιάστατος κοινωνικός ρόλος του αθλητισμού και του αθλητή, ως πρότυπο υγείας και εμπνευστή υψηλών ιδανικών και αξιών.
Εάν πάμε να αναζητήσουμε την αρχή αυτής της επιδίωξης για επίτευξη καλύτερης αθλητικής απόδοσης φτάνουμε ως τους αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ήδη από τότε υπάρχουν αναφορές ότι οι αθλητές κατανάλωναν φυσικά προϊόντα για να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους.
Το πρώτο καταγεγραμμένο περιστατικό ντόπινγκ στον αθλητισμό εντοπίζεται στους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1904 στο Σεντ Λούις των ΗΠΑ, όταν ο μαραθωνοδρόμος, Τόμας Χικς, κατανάλωσε στρυχνίνη, μια ουσία που σήμερα θεωρείται δηλητήριο, σε συνδυασμό με κονιάκ, για να ενισχύσει την απόδοσή του κατά τη διάρκεια του αγώνα.
Η πρώτη επίσημη περίπτωση ντόπινγκ που εντοπίστηκε μέσω ελέγχου συνέβη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1968 στο Μεξικό. Ένας αθλητής της σουηδικής ομάδας μοντέρνου πεντάθλου βρέθηκε θετικός σε απαγορευμένες ουσίες, σηματοδοτώντας την έναρξη των επίσημων αντιντόπινγκ ελέγχων στους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Η ανάγκη για αυστηρότερους ελέγχους αναδείχθηκε έντονα μετά τον τραγικό θάνατο του Δανού ποδηλάτη Κνουντ Ένεμαρκ Γιένσεν στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ρώμης το 1960. Ο Γιένσεν κατέρρευσε κατά τη διάρκεια του αγώνα και αργότερα πέθανε. Η νεκροψία αποκάλυψε την παρουσία αμφεταμινών και άλλων ουσιών στο σώμα του, γεγονός που οδήγησε στην υιοθέτηση των πρώτων αντιντόπινγκ κανονισμών από τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) το 1967.
Οι πιο διάσημες υποθέσεις χρήσης αναβολικών
Το ντόπινγκ στο άθλημα της κολύμβησης
Η χρήση αναβολικών από τις κολυμβήτριες της Ανατολικής Γερμανίας αποτελεί μια από τις πιο σκοτεινές σελίδες στην ιστορία του αθλητισμού. Από τη δεκαετία του 1970 έως την πτώση του Τείχους του Βερολίνου (1989), το ανατολικογερμανικό κράτος εφάρμοσε ένα κρατικά οργανωμένο πρόγραμμα ντόπινγκ, γνωστό ως «State Plan 14.25», στο οποίο συμμετείχαν χιλιάδες αθλητές χωρίς τη γνώση ή συγκατάθεσή τους. Τα φάρμακα δίνονταν συχνά χωρίς ενημέρωση ή παρουσιάζονταν ως «βιταμίνες» ή «ενισχυτικά ανάπτυξης».
Μετά την ενοποίηση της Γερμανίας, πολλοί γιατροί και αξιωματούχοι δικάστηκαν, ο Manfred Höppner (επικεφαλής του προγράμματος) καταδικάστηκε. Οι αθλήτριες που επλήγησαν αποζημιώθηκαν από το γερμανικό κράτος. Δημιουργήθηκαν οργανώσεις από θύματα του προγράμματος, όπως η «DOH – Doping Opfer Hilfe» (Βοήθεια προς τα θύματα του ντόπινγκ). Οι επιπτώσεις που εντοπίστηκαν στην υγεία των κολυμβητριών ήταν:
Μετά από τους ισχυρούς κλυδωνισμούς που δέχτηκε ο αθλητισμός από τα περιστατικά ντόπινγκ οδηγήθηκε στην δημιουργία οργανισμών διασφάλισης της ισοτιμίας και υγείας των αθλητών, όπως:
α) WADA - World Anti-Doping Agency: Είναι ο οργανισμός που καθορίζει τον Παγκόσμιο Κώδικα Αντιντόπινγκ (World Anti-Doping Code).
β) NADOs - National Anti-Doping Organizations: Κάθε χώρα διαθέτει τον δικό της οργανισμό που εφαρμόζει την πολιτική της WADA. Για την Ελλάδα: Εθνικός Οργανισμός Καταπολέμησης του Ντόπινγκ (Ε.Ο.ΚΑ.Ν.)
γ) Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ / IOC): Εποπτεύει τα αντιντόπινγκ μέτρα κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων.
δ) Διεθνές Αθλητικό Δικαστήριο (CAS - Court of Arbitration for Sport): Δεν κάνει ελέγχους, αλλά επιλύει νομικές διαφορές και ενστάσεις σε υποθέσεις ντόπινγκ.
Αγώνες με ανοχή ή αποδοχή αναβολικών
Οι «untested» αγώνες,δεν απαγορεύουν ρητά την χρήση αναβολικών ουσιών αλλά δεν ελέγχονται με αντιντόπινγκ κοντρόλ. Υπάρχουν «untested» σε κατηγορίες του bodybuilding, powerlifting και strongman competition. Oι αγώνες αυτοί δεν είναι επίσημα εγκεκριμένοι από οργανισμούς όπως η WADA ή οι Εθνικές Ολυμπιακές επιτροπές. Οι συμμετέχοντες παραιτούνται από κάθε συμμετοχή σε Ολυμπιακούς ή ερασιτεχνικά πρωταθλήματα.
Και έτσι κάπως φτάνουμε σε αυτή την νέα μορφή αγώνων τους Enhanced Games, που επιτρέπουν και ενθαρρύνουν τη χρήση αναβολικών ουσιών υπό ιατρική επίβλεψη, με στόχο την επίτευξη υπεράνθρωπων επιδόσεων. Η πρώτη διοργάνωση έχει προγραμματιστεί για τις 21-24 Μαΐου 2026 στο Λας Βέγκας και θα έχει αγωνίσματα κολύμβησης, στίβου και άρσης βαρών, με μεγάλα χρηματικά έπαθλα, για τους νικητές. Σύμφωνα με τον ιδρυτή Aron D'Souza, περισσότεροι από 500 αθλητές έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για συμμετοχή, ενώ ορισμένοι έχουν ήδη ξεκινήσει προπονήσεις με τη χρήση επιτρεπόμενων ουσιών.
Ο κοινωνικός αντίκτυπος
Είναι πολύ μεγάλος ο προβληματισμός που εγείρει η σύγχρονη εξέλιξη του αθλητισμού και έχει θέσει σε μεγάλη δοκιμασία την ηθική διάστασή του, αλλά και το νόημα του «ευ αγωνίζεσθαι», διαστρεβλώνοντας την πρωταρχική αγνή ιδέα του αθλητισμού που στηρίζεται στην αξία της προσπάθειας. Αυτή η νέα τροπή των αγώνων χωρίς αντιντόπινγκ ενδέχεται να μετατρέψει τον αθλητισμό σε θέαμα βιοχημικού ανταγωνισμού και να ενθαρρύνει τους νέους στην κουλτούρα του «αποτελέσματος με κάθε κόστος», υπονομεύοντας τον εκπαιδευτικό ρόλο του αθλητισμού και της προσφοράς του στην ψυχοσωματική ανάπτυξη και την γαλούχηση της προσωπικότητας των νέων.
Ο αθλητής μένει μετέωρος μεταξύ των ηθικών του διλημμάτων της φιλοδοξίας του, της δίψας του για ρεκόρ, της καταξίωσης με κάθε κόστος και στο κυνήγι μιας εφήμερης δόξας και των οικονομικών απολαβών που αυτή θα προσφέρει.
Η μεγάλη εμπορευματοποίηση του αθλητισμού και τα μεγάλα κέρδη που αυτός επιφέρει σε εταιρείες αθλητικών ειδών, σε συνδρομητικά κανάλια, σε σπόνσορες και διαφημίσεις έφερε την μεγάλη πίεση για ρεκόρ και νίκες με κάθε τρόπο, την διάδοση του ντόπινγκ, της τεχνητής βελτίωσης των αθλητών και οδήγησε στην υποστήριξη ακραίων μοντέλων ανταγωνισμού, όπως τα Enhanced Games. Ο αθλητής μετατρέπεται σε προϊόν τεχνοεπιστημονικής βελτίωσης και ο αθλητισμός ως βιοϊατρικό πείραμα, πολύ μακριά από τον πολιτισμικό και κοινωνικό του ρόλο.
Οι Enhanced Games δεν είναι απλώς μια «διαφορετική» διοργάνωση, αλλά ένας καθρέφτης της σύγχρονης κοινωνίας, με τις εμμονές της για ταχύτητα, επίδοση, εντυπωσιασμό και τεχνολογική υπεροχή. Τελικά η κοινωνία θα επιλέξει να επενδύσει στο ανθρώπινο μέτρο ή να το ξεπεράσει με κάθε τίμημα; Θα οδηγηθούμε σε αγώνες δύο ταχυτήτων, σε Tested ή Untested αγώνες; Πόσο ευδιάκριτος θα είναι ο διπλός ηθικός κώδικας που θα λάβει ο αθλητισμός και το κυριότερο, τι αποτέλεσμα θα δώσει αυτό στην συνοχή του αθλητικού ιδεώδους;
Θα ήθελα όμως να κλείσω με ένα αισιόδοξο μήνυμα. Το 1980 ο Dr. Goldman ρώτησε εκατοντάδες αθλητές υψηλού επιπέδου το εξής υποθετικό ερώτημα, το λεγόμενο «Goldman Dilemma»:
«Εάν υπήρχε ένα μαγικό χάπι που θα σας εξασφάλιζε ένα Ολυμπιακό χρυσό μετάλλιο, αλλά θα σας σκότωνε μέσα σε πέντε χρόνια, θα το παίρνατε;».
Τότε, την δεκαετία του 1980 τα αποτελέσματα ήταν τα εξής: Περίπου το 52% των αθλητών απάντησε «ναι» (ότι θα έπαιρναν το χάπι) και περίπου το 48% απάντησε «όχι». Η έρευνα αυτή συνεχίστηκε στη δεκαετία του ΄90 με παρόμοια αποτελέσματα, φτάνοντας στην πιο πρόσφατη έρευνα των James Connor & Jason Mazanov (2009) με βάση Αυστραλούς αθλητές, η οποία διαπίστωσε ότι μόνο 1% των συμμετεχόντων ήταν διατεθειμένοι να πάρουν ένα φονικό χάπι για επιτυχία.
Σε κάθε περίπτωση, το μέλλον θα δείξει.
Η Ρεάλ Μπέτις προηγήθηκε νωρίς, αλλά οι Λονδρέζοι γύρισαν τον τελικό του Βρότσλαβ και με 4-1 έγιναν η πρώτη ομάδα που έχει κατακτήσει όλους τους ευρωπαϊκούς τίτλους
Προσφέρθηκε να συγκροτήσει μαζί με τους συνεργάτες της μια ομάδα που θα συνδράμει πολλαπλώς στο έργο της Επιτροπής
Με δακρυγόνα απάντησε η αστυνομία
Η ατζέντα της συζήτησης αυτής θα αφορά το νέο φορμάτ
