Αποκριά στη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα

- Newsroom

Πατροπαράδοτα έθιμα, τα οποία παραδοσιακά προσελκύουν το ενδιαφέρον χιλιάδων επισκεπτών, αναβιώνουν με την ευκαιρία του τριημέρου της Αποκριάς σε διάφορες περιοχές της Bόρειας Ελλάδας. Σε εξέλιξη από χθες η μεγάλη έξοδος.

Ξεφάντωμα της Αποκριάς στη Βόρεια Ελλάδα

Της Μαρίας Καραούλη

Στην Κοζάνη αναβιώνει το έθιμο του φανού, όπου φωτιές και υπαίθρια γλέντια στήνονται σε διάφορες γειτονιές της πόλης. Οι φανοί, οι μασκαράδες που περιφέρονται σε όλη την πόλη, οι λαϊκοί οργανοπαίκτες και οι μπάντες στους δρόμους, το κρασί, τα “κιχιά” και τα κεράσματα σε όλους, η έντονη σκωπτική διάθεση και η καθολική συμμετοχή στα δρώμενα είναι τα χαρακτηριστικά των κοζανίτικου καρναβαλιού. Η κορύφωση έρχεται αύριο, όπου το μεσημέρι ξεκινά η μεγάλη παρέλαση των αρμάτων και των μεταμφιεσμένων ομάδων που εκπροσωπούν την κάθε γειτονιά. Ακολουθεί βράβευση της πιο εντυπωσιακής συμμετοχής, από το δήμο Κοζάνης, σε ειδική τελετή που γίνεται στο πάρκο του Αγίου Δημητρίου. Το βράδυ σε κάθε γειτονιά ανάβουν οι φανοί, μεγάλες φωτιές γύρω από τις οποίες χορεύουν και τραγουδούν μικροί και μεγάλοι. Το κρασί, τα “κιχιά”, τα κεράσματα για όλους, αλλά κυρίως το ιδιαίτερα “καυτό” περιεχόμενο των τραγουδιών που λέγονται “ξιανέντροπα” ή “νοικουκυρίσια”, αποτελούν εγγύηση άμυνας στο τσουχτερό κρύο που επικρατεί πάντα αυτήν την εποχή στην περιοχή.

“ΑΝΑΚΑΤΩΣΑΡΙΑ” ΣΤΑ ΓΡΕΒΕΝΑ  

Στα Γρεβενά αναβιώνουν τα "Ανακατωσάρια". Οι εκδηλώσεις, που αρχίζουν από την Τσικνοπέμπτη, κορυφώνονται το διήμερο της Μεγάλης Αποκριάς. Ορχήστρες παντρεύουν το ρυθμό τους με τους χάλκινους ήχους, δημιουργώντας μια ξεχωριστή ατμόσφαιρα. Η μουσική πανδαισία κορυφώνεται αύριο στις 10 το βράδυ , όπου πέντε ορχήστρες σε διαφορετικά σημεία θα πλημμυρίσουν με μουσική ολόκληρη την πόλη, ενώ σε συνεργασία με το σύλλογο μανιταρόφιλων θα σερβίρονται μανιταρογλυκά και παραδοσιακά ποτά.

ΜΠΟΥΛΕΣ, ΓΙΑΝΙΤΣΑΡΟΙ ΚΑΙ ΚΛΑΠΟΥΤΑΡΚΑ

Το αυθεντικό ελληνικό καρναβάλι της Μακεδονίας γιορτάζεται και φέτος στο νομό Ημαθίας με πρωταγωνιστή την πόλη της Νάουσας, όπου αναβιώνουν οι Μπούλες και οι Γιανίτσαροι. Αύριο στο παραδοσιακό κτίριο Μπουτάρη από τις 9 το πρωί ξεκινά το έθιμο με το ντύσιμο και το μάζεμα όλων που θα συμμετέχουν στο μπουλούκι. Αμέσως μετά γίνεται το προσκύνημα, δηλαδή τα μπουλούκια παίρνουν την άδεια από τον δήμαρχο και ξεκινούν τη διαδρομή τους. Στην πλατεία Αλωνιών από τις 5 μέχρι τις 7 το απόγευμα θα βγάλουν τις προσωπάδες και θα ακολουθήσει μεγάλο παραδοσιακό αποκριάτικο γλέντι. Την Καθαρά Δευτέρα οι Γιανίτσαροι και οι Μπούλες, τα μπουλούκια και οι μασκαράδες κυκλοφορούν ελεύθεροι σε κάθε γωνιά της πόλης. Στην Έδεσσα, την πόλη των νερών, αναβιώνει αύριο το βράδυ το έθιμο της Κλαπουτάρκας και της Λάμκας. Η αυλαία στο εδεσσαϊκό καρναβάλι πέφτει την Καθαρά Δευτέρα στο Λόφο 606 και στο Ανεμοδρόμιο Παναγίτσας.

Στην Πιερία καρναβαλικές εκδηλώσεις διοργανώνονται αύριο στη Βροντού του δήμου Δίου με παρελάσεις αρμάτων και μασκοφόρων στην κεντρική πλατεία του χωριού. Το βράδυ της ίδιας μέρας αναβιώνει στο Δίον το έθιμο του Φανού (το κάψιμο των κέδρων). Το κάψιμο των κέδρων γίνεται την ίδια ημέρα και στον Κολινδρό, στο Μοσχοπόταμο, στο Λιτόχωρο, στη Λεπτοκαρυά, ενώ στη Σκοτίνα το έθιμο ονομάζεται το κάψιμο της Τσαγκάλας.

ΑΠΟΚΡΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΓΥΡΟ

Στο ρυθμό του καρναβαλιού ζει και ο Πολύγυρος. Το πολυγυρινό καρναβάλι γιορταζόταν από τις αρχές ακόμα του προηγούμενου αιώνα και πολύ υποστηρίζουν ότι ξεκίνησε επί Τουρκοκρατίας. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων σήμερα οργανώνεται συναυλία με την ορχήστρα του Χρήστου Χίνου στην πλατεία Δημαρχείου. Αύριο θα εμφανιστούν τα χορευτικά τμήματα του Λαογραφικού Ομίλου Πολυγύρου στην πλατεία Έξι Βρύσεων. Στις 3 μετά το μεσημέρι θα γίνει η μεγάλη παρέλαση αρμάτων και πεζοπόρων τμημάτων στον κεντρικό δρόμο του Πολυγύρου. Αμέσως μετά θα ακολουθήσει γλέντι με λαϊκή- παραδοσιακή ορχήστρα στην πλατεία των Έξι Βρύσεων. Η “Κατσαμάκα” προσφέρει δωρεάν σε όλο τον κόσμο κρασί, ντόπιο λουκάνικο, τυρί, πιτάκια και ελιές πριν και μετά την παρέλαση. Την Καθαρά Δευτέρα από τις 10.30 στην πλατεία της Γερακινής θα γιορταστούν τα κούλουμα με πέταγμα χαρταετού, ζουρνάδες και λαϊκή ορχήστρα. Ο δήμος θα προσφέρει νηστίσιμους μεζέδες και κρασί σε όλους τους επισκέπτες. Στο Στρατώνι σήμερα θα πραγματοποιηθεί ο βραδινός αποκριάτικος χορός στη Λέσχη Στρατωνίου. Αύριο στις 2.30 θα ξεκινήσει η παρέλαση καρναβαλιστών με πεζοπόρα τμήματα και άρματα.

ΟΙ “MΠΑΜΠΟΥΙΡΟΙ” ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ

Οι “Mπαμπουίροι” είναι ένα λατρευτικό δρώμενο των Σερρών, του οποίου το διονυσιακό πνεύμα γνωρίζει τη σύγχρονή του αποθέωση στις ημέρες των Απόκρεω. Κάτοικοι του Φλάμπουρου Σερρών ντυμένοι τραγόμορφα, ζωσμένοι στη μέση τους με βαριά κουδούνια, έχουν τα πρόσωπα τους καλυμμένα με “μπαμπουσάρκα”. Πρόκειται για πολύ μεγάλα καπέλα σε σχήμα κώνου, φτιαγμένα με ιδιαίτερο τρόπο στο χέρι, με πολλές πολύχρωμες χρυσοποίκιλτες κορδέλες, δαντέλες πουλιά, χάντρες και μαντήλια. Αποτελεί ενδυματολογικό στοιχείο πλήρες συμβολισμών σχετικούς με το πνεύμα της υγείας και της ευημερίας των κατοίκων. Οι μεταμφιεσμένοι επισκέπτονται τα σπίτια του χωριού χορεύοντας χορό που έχει στοιχεία αρχαίου σεισοπυγικού χορού. Οι νοικοκυραίοι τους καλωσορίζουν με χαρά, δίνοντάς τους χρήματα και ένα πορτοκάλι, σύμβολο της μετάνοιας-συγχώρεσης. Αυτοί, με τη σειρά τους, ανταποδίδουν με το “θορυβώδες” λίκνισμά τους που φανερώνει την προέλευση του δρώμενου από τη διονυσιακή λατρεία. Την Καθαρά Δευτέρα ο δήμος Σερρών -όπως κάθε χρόνο- διοργανώνει παραδοσιακό γλέντι στο αθλητικό πάρκο Ομόνοιας.

ΟΙ ΑΘΥΡΟΣΤΟΜΟΙ ΤΗΣ ΧΩΡΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ

Τα αθυρόστομα διονυσιακά τραγούδια της λαϊκής μας παράδοσης θα ακουστούν και φέτος στους νομούς Καβάλας και Δράμας. Το καρναβάλι της Χωριστής Δράμας, που αισίως συμπλήρωσε έναν αιώνα ζωής και το καρναβάλι της Παναγίας Θάσου, που μπήκε στην τέταρτη δεκαετία ξεχωρίζουν στους δύο νομούς. Το καρναβάλι της Χωριστής γινόταν από την εποχή της Τουρκοκρατίας ακόμη, ενώ μετά την απελευθέρωση το 1912-13 ανέλαβε τη διοργάνωσή του ο μουσικοδραματικός σύλλογος “Η αναγεννηθείσα Μακεδονία”. Τα τελευταία χρόνια, με την αρωγή του δήμου Δράμας, πλαισιώνεται με ένα δεκαήμερο εκδηλώσεων που περιλαμβάνει κι άλλα έθιμα όπως η χάσκα, συναυλίες και τραπεζώματα με παραδοσιακά φαγητά, όπως οι χορτόπιτες με άγρια χόρτα της περιοχής. Στην Παναγία της Θάσου το κρασί, το τσίπουρο και “του λάσμου” (σ.σ. ήτοι η σεξουαλική συνεύρεση) είναι τζάμπα. Η πλέον αθυρόστομη εκδοχή της αποκριάς έχει ως σύμβολο τον φαλλό, ενώ της παρέλασης προηγείται πάντα ένα μεγάλο άγαλμα του Βάκχου, όπως άλλωστε είναι και η ονομασία του διοργανωτή συλλόγου. Το καρναβάλι ξεκίνησε πριν από περίπου τρεις δεκαετίες, ως αναβίωση παλαιότερου εθίμου, αλλά παραπέμπει ευθέως στις αρχαίες διονυσιακές τελετές και το θέατρο δρόμου.

ΓΑΪΤΑΝΑΚΙ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ

Στη Θράκη, τον τόπο όπου λατρεύτηκε με πάθος ο Διόνυσος και αφιερώθηκαν σʼ αυτόν πλήθος τελετών, μεταφέρθηκαν από τα βάθη των αιώνων στο σήμερα έθιμα που έχουν σχέση με τη λατρεία του θεού του κρασιού και της θεάς Γης. Ωστόσο, οι αποκριές παίρνουν και χρώμα - ρυθμούς και από το σήμερα. H αρχόντισσα της Θράκης, η Ξάνθη, ζει τις Απόκριες μέσα από την ιστορία, τα έθιμα και τις παραδόσεις της, γεφυρώνοντας το χθες με το σήμερα στους δρόμους, τις πλατείες και σε διάφορες αίθουσες εκδηλώσεων στην παλιά πόλη της. Το ξανθιώτικο καρναβάλι είναι ένας θεσμός που αναβιώνει και έχει καθιερωθεί από το 1966, με τον δικό του ξέφρενο παλμό, μέσα από χίλια χρώματα, απολαυστικές μουσικές και φαντασμαγορικές εικόνες, συνθέτοντας όπως πάντα ένα ξεχωριστό πολιτιστικό πανηγύρι στον ελληνικό βορρά.

Οι επισκέπτες και κάτοικοι της Κυράς της Θράκης έχουν την ευκαιρία το διήμερο που διανύουμε να απολαύσουν μια σειρά δρώμενων από καρναβαλικές παρελάσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις, δρώμενα για παιδιά, λαογραφικές εκδηλώσεις, παραδοσιακές χορευτικές παραστάσεις, σύγχρονα και παραδοσιακά γλέντια κ.ά. Η μεγάλη καρναβαλική παρέλαση αρχίζει αύριο στη 1.30 το μεσημέρι και με τη λήξη της, αργά το απόγευμα, θα αρχίσει ένα ξέφρενο πάρτι. Με τη δύση του ήλιου θα καεί ο τζάρος, ένα ξανθιώτικο έθιμο που θα γίνει μέσα σε μία εντυπωσιακή ατμόσφαιρα με αμέτρητα πυροτεχνήματα. Και στην Κομοτηνή οργανώνεται αύριο μεγάλη καρναβαλική παρέλαση. Στον Έβρο και στο Σουφλί το ξεφάντωμα είναι τριήμερο. Ο δήμος Σουφλίου σήμερα, αύριο και την Καθαρά Δευτέρα υποδέχεται ντόπιους και επισκέπτες στο κυνήγι του κρυμμένου θησαυρού και στη λαμπαδηδρομία. Η μεγάλη καρναβαλική παρέλαση θα γίνει αύριο στην κεντρική οδό του Σουφλίου, με γλέντι και ζωντανή μουσική. Τα κούλουμα της Καθαράς Δευτέρας γιορτάζονται παραδοσιακά στην τοποθεσία “Γιρλίσιο”.

Κουδουνοφόροι στους δρόμους του Σοχού

Πρωταγωνιστές των αποκριάτικων εκδηλώσεων στη Θεσσαλονίκη αναδεικνύονται οι κουδουνοφόροι καρναβαλιστές του Σοχού, ενώ ξεχωριστές είναι και οι εκδηλώσεις που οργανώνονται στη Χαλκηδόνα με τις γιαουρτομαχίες. Την τιμητική τους κατά το τριήμερο της Αποκριάς έχουν οι περίφημοι “Κουδουνοφόροι” του δήμου Σοχού. Ντυμένοι με στολές που φτιάχνονται από δέρματα ζώων και ζωσμένοι με κουδούνια οι αθυρόστομοι κουδουνοφόροι καρναβαλιστές χορεύουν και τραγουδούν, συμπαρασύροντας στο ξέφρενο γλέντι τους όλους τους κατοίκους και τους επισκέπτες της περιοχής. Το έθιμο των “Κουδουνοφόρων” κορυφώνεται σήμερα και αύριο. Παράλληλα, στον Σοχό αναβιώνουν αυτές τις ημέρες κι άλλα τοπικά έθιμα, όπως αυτά που σχετίζονται με τον παραδοσιακό γάμο, αλλά και τη συγχώρεση των νέων από τους γηραιότερους.

ΟΙ ΓΙΑΟΥΡΤΟΜΑΧΙΕΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ

Πλήθος επισκεπτών συγκεντρώνει κάθε χρόνο την Κυριακή της Αποκριάς και η περιοχή της Χαλκηδόνας, όπου διεξάγονται οι ξακουστές γιαουρτομαχίες. Επίκεντρο των αποκριάτικων εκδηλώσεων είναι η κεντρική πλατεία της Χαλκηδόνας, η οποία κάθε χρόνο μετατρέπεται σε ένα ιδιότυπο… ρινγκ.   Οι κάτοικοι της περιοχής χωρίζονται σε ομάδες, που πολεμούν η μία την άλλη, χρησιμοποιώντας σαν… όπλα περισσότερα από 300 κιλά γιαούρτι. Μόλις τελειώσουν οι γιαουρτομαχίες, στο κέντρο της Χαλκηδόνας θα ακολουθήσουν η παρέλαση των καρναβαλιστών και το κάψιμο του βασιλιά καρνάβαλου. Οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της περιοχής θα διασκεδάσουν μέχρι αργά το βράδυ με το καθιερωμένο παραδοσιακό γλέντι που οργανώνεται στην περιοχή.

ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ ΒΕΡΤΙΣΚΟΥ ΚΑΙ ΚΑΛΛΙΝΔΟΙΩΝ

Με έναν ιδιαίτερο τρόπο γιορτάζεται η Κυριακή της Αποκριάς και στους δήμους Βερτίσκου και Καλλινδοίων. Συγκεκριμένα, στην Όσσα, την έδρα του δήμου Βερτίσκου, αναβιώνει την Κυριακή της Αποκριάς το έθιμο της “Σίρνιτσας”, που αποτελεί μια παραλλαγή των “Κλαδαριών”. Στην κεντρική πλατεία του χωριού όσοι συμμετέχουν στις εκδηλώσεις ανάβουν μια μεγάλη φωτιά και χορεύουν γύρω από αυτή. Σύμφωνα με τις τοπικές παραδόσεις, οι συμμετέχοντες στο δρώμενο θα είναι καλότυχοι καθʼ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Στον δήμο Καλλινδοίων, επίσης την Κυριακή της Αποκριάς, αναβιώνει το έθιμο του Σταυρού. Κορίτσια που φορούν παραδοσιακές στολές χαράσσουν επάνω στο ψωμί έναν σταυρό και το στολίζουν με φύλλα βασιλικού. Οι κοπέλες χορεύουν γύρω από το ψωμί και μοιράζουν σε όλο τον κόσμο άφθονο κρασί και εδέσματα.

ΚΥΝΗΓΙ ΘΗΣΑΥΡΟΥ

Στο “κυνήγι του χαμένου θησαυρού” θα δοκιμάσουν σήμερα την τύχη τους οι κάτοικοι και οι επισκέπτες της Περαίας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, τις οποίες προγραμματίζει ο δήμος Θερμαϊκού για την περίοδο της Αποκριάς. Το “κυνήγι του χαμένου θησαυρού” θα διαδραματιστεί στην Περαία, στους Νέους Επιβάτες και στην Αγία Τριάδα. Αναζητώντας απαντήσεις στους γρίφους που θα τεθούν στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού παιχνιδιού, τα μέλη των ομάδων που θα συμμετάσχουν θα περιηγηθούν με τη βοήθεια ενός χάρτη σε διάφορα σημεία του δήμου Θερμαϊκού. Για την Κυριακή της Αποκριάς οργανώνεται στις 12.00 το μεσημέρι καρναβαλική παρέλαση στους Νέους Επιβάτες.

________________________________________________________________

Σε εξέλιξη από χθες η μεγάλη έξοδος

Του Αριστείδη Μάτιου

Ξεκίνησε από χθες το μεσημέρι να φεύγει ο κύριος όγκος των εκδρομέων για το τριήμερο της Αποκριάς. Από το μεσημέρι μέχρι και τις βραδινές ώρες η κίνηση των οχημάτων ήταν σημαντικά αυξημένη, ενώ η έξοδος θα κορυφωθεί σήμερα από τις πρωινές ώρες μέχρι το απόγευμα. “Περιμένουμε να περάσουν πολλές χιλιάδες οχήματα, τόσο με κατεύθυνση προς Θεσσαλονίκη όσο και με κατεύθυνση προς Κατερίνη. Η επιστροφή θα ξεκινήσει από τις μεσημβρινές ώρες της Καθαράς Δευτέρας και το απόγευμα περιμένουμε ουρές αυτοκινήτων στα γκισέ”, δήλωσε στη “Μ” ο προϊστάμενος των διοδίων των Μαλγάρων Στέλιος Ζηκούδης. Πολλοί είναι οι εκδρομείς που, προκειμένου να αποφύγουν το κυκλοφοριακό κομφούζιο που επικρατεί από χθες σε πολλά σημεία του εθνικού οδικού δικτύου, αποφάσισαν να… παρατείνουν τις διακοπές τους και ξεκίνησαν από το βράδυ της Πέμπτης. Η επιστροφή αναμένεται να ολοκληρωθεί το πρωί της Τρίτης. Ο όγκος των οχημάτων αναμένεται να είναι ιδιαίτερα αυξημένος από την Ξάνθη προς τη Θεσσαλονίκη, λόγω του μεγάλου καρναβαλιού που οργανώνει η ακριτική πόλη. Ταλαιπωρία αναμένεται να υποστούν όσοι οδηγοί επιλέξουν το καρναβάλι της Κρύας Βρύσης, λόγω της μονής λωρίδας κυκλοφορίας της παλαιάς εθνικής οδού Θεσσαλονίκης - Αθήνας από τη Χαλκηδόνα μέχρι τα Γιαννιτσά.

100% ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΣΕ ΚΤΕΛ ΚΑΙ ΤΡΕΝΑ

Ουρές σχηματίζονται από χθες το μεσημέρι στα γκισέ των ΚΤΕΛ και του ΟΣΕ Θεσσαλονίκης. Όπως ανάφερε στη “Μ” ο πρόεδρος των ΚΤΕΛ Βορείου Ελλάδος Χρήστος Λιούπας, “παρατηρείται αυξημένη κινητικότητα από το βράδυ της Πέμπτης και μέχρι το μεσημέρι του Σαββάτου τα λεωφορεία θα είναι γεμάτα με κόσμο. Η πληρότητα φτάνει το 100%, ενώ για κάποιους προορισμούς θα βάλουμε και επιπλέον λεωφορεία, προκειμένου να εξυπηρετηθεί ο κόσμος”. Συνωστισμός και στα εκδοτήρια του ΟΣΕ, όπου για κάποιους προορισμούς δεν υπάρχει εισιτήριο ούτε για… δείγμα! “Δεν υπάρχει ούτε μια κενή θέση για τα δρομολόγια προς Αθήνα και προς Ξάνθη για όλο το τριήμερο της Αποκριάς.

Οι κρατήσεις είχαν ξεκινήσει πολλές μέρες νωρίτερα. Για κοντινούς προορισμούς υπάρχουν κενές θέσεις, ενώ προσπαθούμε να ενισχύσουμε τα δρομολόγια με επιπλέον βαγόνια”, υπογράμμισε ο προϊστάμενος εισιτηρίων του ΟΣΕ Ξενοφών Κατσίκας. Από την άλλη, ο μόνος τρόπος για να πάει κανείς σε κάποιο νησί μέσω θαλάσσης είναι… κολυμπώντας, αφού την περασμένη Δευτέρα σταμάτησε να πραγματοποιεί δρομολόγια και το τελευταίο πλοίο που “έδενε” κάθε Δευτέρα στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, με προορισμό τη Λήμνο και τη Μυτιλήνη. “Μέχρι τις 11 Μαρτίου, που θα γίνει ο νέος διαγωνισμός για τα δρομολόγια στις άγονες γραμμές του Αιγαίου, δεν υπάρχει κανένα πλοίο που να περιλαμβάνει στο δρομολόγιό του τη Θεσσαλονίκη. Βιώνουμε για ακόμη μια φορά τον θαλάσσιο αποκλεισμό και την αντιμετώπιση της Θεσσαλονίκης σαν μιας μικρής, επαρχιακής κωμόπολης”, τόνισε ο ναυτιλιακός πράκτορας Βλαδίμηρος Καραχαρίσης.