ΑΠΘ: Το «χαστούκι» από το ΣτΕ και η επόμενη μέρα

Οι εκλογές για την ανάδειξη νέου πρύτανη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είχαν στραβώσει εξαρχής. Ο λόγος τότε ήταν οι εγγενείς αδυναμίες του νόμου Κεραμέως οι οποίες οδήγησαν σε αδιέξοδο τις εκλογικές διαδικασίες και σε άλλα πανεπιστήμια. Έτσι, η πρώτη απόπειρα συγκρότησης του Συμβουλίου Διοίκησης στο ΑΠΘ τον Μάιο του 2023 το οποίο θα εξέλεγε στη συνέχεια τον πρύτανη απέβη άκαρπη μιας και λόγω ισοψηφίας δεν κατέστη δυνατόν τα έξι εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου να επιλέξουν τα υπόλοιπα πέντε εξωτερικά. Αυτό είχε ως συνέπεια να οδηγηθεί το πανεπιστήμιο σε επαναληπτικές εκλογές από τις οποίες προέκυψε τελικά το 11μελες Συμβούλιο Διοίκησης τον Νοέμβριο του ίδιου έτους.

Η συμφωνία

Όμως η συνέχεια ήταν ακόμη χειρότερη. Προκειμένου να εξασφαλιστεί πλειοψηφία έξι ψήφων για να εκλεγεί πρύτανης στην τρίτη ψηφοφορία (στις δύο πρώτες χρειαζόταν πλειοψηφία οκτώ και επτά ψήφων), δύο από τα εσωτερικά μέλη του Συμβουλίου, ο Χαράλαμπος Φείδας και ο Απόστολος Αποστολίδης, ήρθαν σε συμφωνία η οποία προέβλεπε να διαμοιράσουν την τετραετή θητεία του πρύτανη, σε δύο και δύο χρόνια ο καθένας. Είχαν μάλιστα την απρονοησία, για να μην πούμε την αφέλεια, τη συμφωνία αυτή να τη δημοσιοποιήσουν και επισήμως. Μέσω αυτής της συμφωνίας κατέστη δυνατή η συγκέντρωση των έξι αναγκαίων ψήφων με τις οποίες αναδείχθηκε πρύτανης ο Χαράλαμπος Φείδας τον Φεβρουάριο του 2024. Απέναντί του είχε άλλους δύο υποψήφιους, τον Κυριάκο Αναστασιάδη και τον Στράτο Στυλιανίδη οι οποίοι έλαβαν από δύο ψήφους, ενώ υπήρξε και ένα μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης, ο Γρηγόρης Ζαρωτιάδης, ο οποίος ψήφισε “λευκό”.
Μετά την ολοκλήρωση της εκλογικής διαδικασίας οι κ. Αναστασιάδης και Στυλιανίδης προσέφυγαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας καταθέτοντας αιτήσεις ακύρωσης της εκλογής του κ. Φείδα. Κεντρικό επιχείρημα των δύο προσφυγών ήταν το γεγονός ότι η συμφωνία Φείδα – Αποστολίδη για διαμοιρασμό της τετραετούς πρυτανικής θητείας αντιβαίνει στο νόμο Κεραμέως με βάση τον οποίο είχε γίνει η προκήρυξη των εκλογών για την ανάδειξη πρύτανη με τετραετή θητεία. Οι προσφυγές συζητήθηκαν τον Δεκέμβριο του 2024 στο Γ' Τμήμα του ΣτΕ το οποίο την περασμένη Πέμπτη ανακοίνωσε την απόφασή του η οποία είναι πραγματικός κόλαφος για τον κ. Φείδα.

Η απόφαση

Σύμφωνα με την απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου η οποία δημοσιοποιήθηκε επισήμως το μεσημέρι της Παρασκευής, το ΣτΕ ακύρωσε το αποτέλεσμα των εκλογών αποδεχόμενο το σημείο εκείνο των προσφυγών σύμφωνα με το οποίο ο κ. Φείδας είναι μη εκλόγιμος επειδή πριν από τη διεξαγωγή των εκλογών είχε δημοσιοποιήσει προσυμφωνία με το μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης Απόστολο Αποστολίδη η οποία προέβλεπε μεταξύ τους διαμοιρασμό στα δύο της τετραετούς πρυτανικής θητείας. Το ΣτΕ έκρινε πως αυτό αντίκειται στο νόμο καθώς ο πρύτανης του πανεπιστημίου είναι μονοπρόσωπο όργανο, με τετραετή θητεία.
Με βάση αυτό το σκεπτικό το ανώτατο δικαστήριο αναπέμπει την εκλογή πρύτανη εκ νέου στο ΑΠΘ και συγκεκριμένα, στο υπάρχον Συμβούλιο Διοίκησης η σύνθεση του οποίου δεν προσβάλλεται από την απόφαση του ΣτΕ. Σύμφωνα με νομικούς κύκλους η νέα διαδικασία θα ξεκινήσει από το σημείο της επισημοποίησης των υποψηφιοτήτων και της άμεσης διενέργειας των τριών διαδοχικών ψηφοφοριών (εφόσον δεν προκύψει πρύτανης από τις δύο προηγούμενες). Σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ δικαίωμα να είναι υποψήφιοι έχουν μόνον οι κ. Αναστασιάδης και Στυλιανίδης καθώς η απόφαση αποκλείει τον κ. Φείδα από το δικαίωμα να είναι εκ νέου υποψήφιος.

Η διαδικασία

Η απόφαση του ΣτΕ κοινοποιήθηκε την Παρασκευή στο ΑΠΘ. Έπειτα από την επίδοσή της ο κ. Φείδας αυτομάτως εξέπεσε του αξιώματός του, μετά την ακύρωση της εκλογής του. Μαζί με τον πρύτανη εξέπεσαν από το αξίωμά τους και οι αντιπρυτάνεις καθώς διορίστηκαν από τον ίδιο.
Αμέσως μετά ορίστηκε πρυτανεύων, έως ότου εκλεγεί νέος πρύτανης, ο αρχαιότερος από τα μέλη ΔΕΠ του πανεπιστημίου. Τη θέση αυτή ανέλαβε ο κ. Αποστολίδης, κάτι που είχε γίνει, άλλωστε και στο διάστημα πριν από την εκλογή του κ. Φείδα.
Στη συνέχεια, ο κ. Αποστολίδης, ως πρυτανεύων, είναι εκείνος που θα συγκαλέσει το 11μελες Συμβούλιο Διοίκησης προκειμένου να εκλέξει το νέο πρύτανη, κάτι που ενδέχεται να γίνει ακόμη και μέσα στο σαββατοκύριακο. Κατά την πρώτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Διοίκησης γίνεται και η πρώτη ψηφοφορία στην οποία απαιτείται αυξημένη πλειοψηφία 8 ψήφων. Εάν αυτή δεν επιτευχθεί, ακολουθούν άλλες δύο ψηφοφορίες, τις επόμενες δύο ημέρες. Στη δεύτερη ψηφοφορία απαιτούνται επτά θετικές ψήφοι και στην τρίτη έξι.
Εφόσον τηρηθούν αυτά τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα ενδεχομένως έως το τέλος της προσεχούς εβδομάδας το ΑΠΘ να έχει νέο πρύτανη. Αυτό έχει τη σημασία του για πολλούς λόγους. Κατ’ αρχάς περιορίζεται στο ελάχιστο, το χρονικό διάστημα κατά το οποίο το πανεπιστήμιο θα μείνει ακέφαλο. Επίσης, στις 12 Ιουνίου είναι προγραμματισμένη η μεγάλη εκδήλωση του ΑΠΘ για να εορτάσει τα εκατό χρόνια λειτουργίας του.
Στο μεταξύ, αύριο Δευτέρα είναι προγραμματισμένη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τους πρυτάνεις όλων των πανεπιστημίων. Δεδομένης της διαμορφωθείσας κατάστασης το πιθανότερο είναι το ΑΠΘ να μην εκπροσωπηθεί σε αυτήν τη συνάντηση.

----------------------------------------------------------------------------------

Κυριάκος Αναστασιάδης: Δικαιωμένος από το ΣτΕ, ξανά υποψήφιος για πρύτανης

Δικαιωμένος από την απόφαση του Γ’ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας δηλώνει το μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης του Αριστοτελείου Θεσσαλονίκης και υποψήφιος πρύτανης στις προηγούμενες πρυτανικές εκλογές, Κυριάκος Αναστασιάδης. Παράλληλα, προαναγγέλλει την εκ νέου υποψηφιότητά του για το αξίωμα του πρύτανη στην επαναληπτική εκλογή η οποία πρόκειται να γίνει τις προσεχείς ημέρες, μετά την απόφαση του ΣτΕ. Συγκεκριμένα, σε επιστολή του την οποία έστειλε την Παρασκευή προς τα μέλη ΔΕΠ του ο κ. Αναστασιάδης αναφέρει τα ακόλουθα:
«Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, Με τη χθεσινή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), κρίθηκε η νομιμότητα της εκλογής Πρύτανη στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο υπό το φως του μοναδικού ερωτήματος που έθετα στην προσφυγή μου, για το εάν ο νόμος επιτρέπει σε δυο μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης (ΣΔ) να διαμοιράσουν την πρυτανική θητεία.

Το ΣτΕ έκρινε ότι η υποψηφιότητα που κατατίθεται με αυτό το σκεπτικό δεν πληροί τις προϋποθέσεις του νόμου, ο οποίος απαιτεί από τον κάθε υποψήφιο να έχει την αυτονόητη δυνατότητα να διενεργήσει τετραετή θητεία, με σκοπό να υλοποιήσει το τετραετές αναπτυξιακό σχέδιο που υποβάλλει με την υποψηφιότητά του. Κατόπιν αυτού, ακυρώνεται η εκλογή του συναδέλφου Χαράλαμπου Φείδα και η διαδικασία της ψηφοφορίας ενώπιον του ΣΔ θα πρέπει να επαναληφθεί όπως ορίζει η απόφαση, χωρίς δηλαδή τη δική του υποψηφιότητα που κρίθηκε ότι παρανόμως υποβλήθηκε για τον παραπάνω λόγο.

Προσωπικά, δεν έπαψα ποτέ να πιστεύω στο δίκαιο της ένστασής μου που έγινε στο ακέραιο δεκτή από το ΣτΕ, το οποίο με την απόφασή του έκρινε αυτό που δε θα έπρεπε να μας έχει απασχολήσει καθόλου, δηλαδή τη νομιμότητα της εκλογής του Πρύτανη δεκαέξι μήνες πριν. Τι μένει να κριθεί περαιτέρω; Η πορεία μας!

Το μέλλον του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου. Αυτό που σήμερα έχει πλέον σημασία, είναι ότι δεν έπαψα, επίσης, ποτέ να πιστεύω και στη στρατηγική που χρειάζεται το Αριστοτέλειο για να μπει ανανεωμένο και ισχυρό στη δεύτερη εκατονταετία του. Την υπηρετώ σε όλη την ακαδημαϊκή μου πορεία και είμαι έτοιμος να αφιερώσω όλες μου τις δυνάμεις για να πετύχει. Έχω την τιμή της πλειοψηφίας σας από τις τελευταίες πρυτανικές εκλογές. Έχω πρωτίστως την πεποίθηση ότι το Αριστοτέλειο δε θα ωφεληθεί από περισσότερα παχυλά λόγια, αλλά από σοβαρές τομές και σπουδαία έργα. Τα περιλαμβάνει το στρατηγικό σχέδιο που έχω υποβάλει, του οποίου ο στόχος είναι ένας: ένα πραγματικά μεγάλο δημόσιο Πανεπιστήμιο, διεθνώς ακτινοβόλο, άξια στέγη για τις φοιτήτριες και τους φοιτητές του, για τις Καθηγήτριες και τους Καθηγητές του, για το προσωπικό του.
Με συναδελφικούς χαιρετισμούς, Κυριάκος Αναστασιάδης».

----------------------------------------------------------------------------------
Έναν Αιώνα μετά, το ΑΠΘ Ιφιγένεια στον Βωμό της Θυσίας του Ελληνικού Δημόσιου Πανεπιστημίου

Του Γρηγόρη Ζαρωτιάδη

«Η διαρροή της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) επιβεβαιώνει τη βαθιά κρίση του Ελληνικού Πανεπιστημίου, στην οποία το έχει σκοπίμως οδηγήσει η κυβερνητική πολιτική εμπορευματοποίησης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Πρόκειται για ένα ακόμη «επεισόδιο» που αποδεικνύει περίτρανα τα διαδικαστικά αδιέξοδα του νέου νόμου πλαίσιο, εκτός του πολιτικά απαράδεκτού του. Καθώς δεν μπορεί κανείς πια να θεωρεί ότι είναι απλώς ανόητοι, καθίσταται προφανές πως το συγκεκριμένο νομοθετικό ανοσιούργημα δεν ήταν λάθος, αλλά μια επιτηδευμένη, έστω και άτσαλη, προσπάθεια να χειραγωγηθεί η διοίκηση των ελληνικών, δημόσιων πανεπιστημίων και να επιτευχθεί η συρρίκνωσή τους, για να ανοίξει η λεωφόρος της κερδοσκοπίας σε πραματευτάδες που θα πουλάνε πτυχία και ελπίδες στη νεολαία της χώρας μας.

Στην ίδια κατεύθυνση βρίσκεται η νομοθέτηση περί ξένων παραρτημάτων (κάτι σαν τις διεθνείς αλυσίδες λιανικού εμπορίου), η εμμονή στις απαράδεκτες από κάθε άποψη διαγραφές φοιτητριών -ών, η διατήρηση της υποχρηματοδότησης των ΑΕΙ και της δημόσιας παιδείας συνολικά, μια πολιτική που, εκτός από την εξυπηρέτηση της εκχυδαϊσμένης ιδιωτικοποίησης, προκαλεί κινδύνους για την ασφάλεια των νέων μας και των λειτουργών της – καθηγητές, ερευνητές, διοικητικό προσωπικό.

Έναν αιώνα μετά την ίδρυση του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και μόλις μερικές ημέρες πριν την προγραμματισμένη κεντρική τελετή για τη σημαντική επέτειο, το ΣτΕ «αποκεφάλισε» τη διοίκηση του Ιδρύματος (για λόγους που προσωπικά είχα καταδείξει εγκαίρως) επιβεβαιώνοντας θεσμικά και εκκωφαντικά την αποτυχία της κυβερνητικής πολιτικής, με το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας να καθίσταται βεβαίως η Ιφιγένεια της εκστρατείας εμπορευματοποίησης.

Την ίδια στιγμή βόμβες μολότοφ εμφανίζονται θαυματουργικά στα πιο δυσπρόσβατα υπόγεια της Πολυτεχνικής, γνωστοί - άγνωστοι πελταστές και αστυνομικές δυνάμεις επιδίδονται σε ανταλλαγή πετρών αντί δακρυγόνων, εις βάρος βεβαίως φοιτητών και εργαζομένων, ενώ η στελέχωση με επιστημονικό και διοικητικό προσωπικό παραμένει υποπολλαπλάσια των διεθνών προδιαγραφών και οι βασικές υποδομές ασυντήρητες και κατώτερες των περιστάσεων (για να το εκφράσω όσο πιο ήπια γίνεται).

Στο ίδιο έργο θεατές ή μήπως καλύτερα ενεργά παρεμβαίνοντες -ουσες; Προσωπικά (είμαι σίγουρος και η μεγάλη πλειονότητα της πανεπιστημιακής μας κοινότητας) επιλέγω το δεύτερο, το οποίο θα καθορίσει και τη στάση μου στο πλαίσιο του Συμβουλίου Διοίκησης του ΑΠΘ. Για ευνόητους λόγους αναμένω την επίσημη δημοσίευση όλης της απόφασης του ΣτΕ προκειμένου να τη σχολιάσω πολιτικά και να καθορίσω τις περαιτέρω ενέργειές μου, πάντα σε σύμπνοια με όσους -ες συστρατευτήκαμε σε αυτόν τον αγώνα εδώ και τρία χρόνια. Ένα είναι σίγουρο: παραμένω πιστός στο όραμα του δημόσιου, δημοκρατικού, σύγχρονου, διαλλακτικού, εξωστρεφούς Ελληνικού Πανεπιστημίου. Αυτή μου η πίστη αποτελεί την ταυτότητά μου και αυτήν την ταυτότητα δεν θα την «καταθέσω» πουθενά!

* Ο κ. Ζαρωτιάδης είναι καθηγητής Τμ. Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ και Μέλος Συμβουλίου Διοίκησης ΑΠΘ

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 01.06.2025