Χαλκιδική: Ζωντανεύει η ιστορία του ’21

Μία ιστορική στιγμή για τη Χαλκιδική και ειδικά για τα Ριζά αποτέλεσαν τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Χαλκιδικιώτη αγωνιστή της Επανάστασης του 1821, Βασιλείου Αθανασίου. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στην κεντρική πλατεία του χωριού, σε κλίμα σεβασμού και περηφάνιας.

Η πρωτοβουλία ανήκει στον Δήμο Πολυγύρου, που με αυτόν τον τρόπο τίμησε έναν δικό του άνθρωπο, έναν μαχητή που έγραψε σπουδαίες σελίδες στον Αγώνα για την ελευθερία. Το έργο φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γεώργιος Τσάρας, ενώ καθοριστική υπήρξε η συμβολή της Βουλής των Ελλήνων, της αντιπεριφέρειας Χαλκιδικής, των ευεργετών Νικήτα και Γρηγόριου Κόθρου, του Γεωργίου Καλατζή, του συγγραφέα Κωνσταντίνου Χούτη αλλά και της οικογένειας του αείμνηστου Κωνσταντίνου Σουφτά.

Η ημέρα ξεκίνησε με Θεία Λειτουργία και στη συνέχεια οι κάτοικοι και οι επισκέπτες συγκεντρώθηκαν στην πλατεία. Το καλλιτεχνικό μέρος της εκδήλωσης πλαισίωσαν ο Σύλλογος Φίλων της Παράδοσης Πανζερβοχωρίων Χαλκιδικής, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παλαιόχωρας «Η Ελπίς» και ο Σύλλογος Έρευνας και Διάδοσης της Κρητικής Παράδοσης «Ιδαία Γη». Ιδιαίτερη στιγμή αποτέλεσε η ομιλία εκπροσώπου του Δήμου Σφακίων, ο οποίος αναφέρθηκε στον δεσμό Κρήτης και Χαλκιδικής με σημείο αναφοράς τη μάχη του Φραγκοκάστελλου, όπου πολέμησε και ο Αθανασίου.

Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ιερισσού, Αρδαμερίου και Αγίου Όρους κ. Θεόκλητος, ο Βουλευτής Χαλκιδικής και εκπρόσωπος της Βουλής των Ελλήνων Ιωάννης Γιώργος, ο Βουλευτής Χαλκιδικής Απόστολος Πάνας, η Αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής Αικατερίνη Ζωγράφου, ο πρώην Υπουργός Χρήστος Πάχτας, εκπρόσωποι των Σωμάτων Ασφαλείας, πολιτιστικοί σύλλογοι, φορείς και πλήθος κόσμου από όλη τη Χαλκιδική.

«Βρισκόμαστε σήμερα εδώ σε μια ημέρα μεγάλης τιμής και χαράς, για να αποτίσουμε φόρο τιμής σ’ έναν μεγάλο Έλληνα, σ’ έναν συμπατριώτη μας, που ξεκινώντας από τα Ριζά, έφτασε από τη Μολδοβλαχία μέχρι το Φραγκοκάστελο, πολεμώντας για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι.

Ο Βασίλειος Αθανασίου υπήρξε άντρας τίμιος και γενναίος, όπως τον περιέγραψε και ο στρατηγός Μακρυγιάννης. Οι δύο αυτές έννοιες, η τιμιότητα και η γενναιότητα, μετουσιώνονται στη λέξη πατριωτισμός. Είναι αυτές που πρέπει να εμφυσήσουμε στα νέα παιδιά, ώστε να προχωρήσουμε ως έθνος μπροστά, αψηφώντας τις δυσκολίες της σημερινής εποχής», τόνισε ο Δήμαρχος Πολυγύρου Γιώργος Εμμανουήλ.

«Για όλους εμάς σήμερα είναι μια ιστορική στιγμή που θα μείνει αξέχαστη για τα Ριζά. Όταν έφυγα από εδώ πριν από 61 χρόνια, έφυγα για την πόλη. Κάθε φορά όμως που επιστρέφω βλέπω το χωριό διαφορετικό. Από ένα μικρό ζευγοχώρι έχει εξελιχθεί σε ένα όμορφο χωριό.

Μπράβο σας, σε όλους τους εθελοντές, μπράβο σας! Σας ευχαριστώ πολύ» επισήμανε ο ευεργέτης Νικήτας Κόθρος, ενώ ο γλύπτης Γεώργιος Τσάρας τόνισε ότι αισθάνεται «πραγματικά ευλογημένος που η ζωή μού έδωσε την ευκαιρία να ασχοληθώ με δύο πράγματα: το δασκαλίκι και τη γλυπτική. Η γλυπτική είναι μια παγκόσμια παρακαταθήκη της Ελλάδας και αποτελεί μεγάλη ευθύνη για τον σύγχρονο Έλληνα να αποδίδει μέσα από την τέχνη την ψυχή της ιστορίας μας. Πριν από έναν χρόνο, στα Βασιλικά, εγκαινιάσαμε το μεγάλο μνημείο για τον Χαλασμό. Πρόσφατα, στην Αρναία, παρουσίασα το έργο για την οικογένεια Γερογιάννη και την αυτοθυσία της Δέσπως. Και σήμερα, στα Ριζά, θεώρησα καθήκον μου να τιμήσω ξανά τη μνήμη, τοποθετώντας πίσω από την προτομή την «πέτρα της Κρήτης», που συμβολίζει τη σχέση Μακεδονίας και Κρήτης και ταιριάζει με το πένθιμο μαύρο ένδυμα των Κρητικών».

Περισσότερα για τον ήρωα μαθαίνουμε από τον συγγραφέα Κωνσταντίνο Χούτη.

«Ο Βασίλειος Αθανασίου, αν και δεν συμμετείχε άμεσα στην Επανάσταση του 1821 στη Χαλκιδική, αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα αγωνιστή. Αναγκάστηκε, όπως και πολλοί Χαλκιδικιώτες, να βρεθεί μακριά από τη γενέτειρά του, πολεμώντας και στηρίζοντας τον Αγώνα των Ελλήνων σε άλλα μέρη.

Διακρίθηκε για τη γενναιότητα, την αξιοσύνη και το ακλόνητο ήθος του, ενώ στη συνέχεια υπηρέτησε ως επίλεκτο στέλεχος της Χωροφυλακής, συμβάλλοντας στην ασφάλεια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους.

Η παρουσία της προτομής του εδώ, στα Ριζά, είναι καθοριστικής σημασίας. Αποτελεί αποτύπωμα ενός βίου αφιερωμένου στην πατρίδα. Μιας ζωής που δεν χάθηκε στον χρόνο αλλά επιστρέφει για να εμπνεύσει και να καθοδηγήσει. Ο Αθανασίου από σήμερα επιστρέφει, έστω και συμβολικά, στον τόπο της καταγωγής του για να μείνει για πάντα ζωντανός στη συλλογική μνήμη».

Η δημιουργία μνημείων και η απόδοση τιμής στους αγωνιστές του 1821 δεν αποτελεί απλώς μια τελετουργική πράξη. Είναι μια βαθιά παιδευτική και κοινωνική διαδικασία που προσφέρει πολλαπλά οφέλη στον τόπο.

Τέτοιες κινήσεις δεν είναι απλώς εκδηλώσεις μνήμης είναι γέφυρες ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν. Κρατούν ζωντανή τη φλόγα των ηρώων, που με τη θυσία τους έγραψαν την ιστορία, και τη φέρνουν μέσα στην καθημερινότητά μας. Υψώνουν την τοπική ταυτότητα, θυμίζοντας σε όλους μας ότι η Χαλκιδική δεν είναι μόνο τόπος φυσικής ομορφιάς, αλλά και γη ποτισμένη με αίμα και αγώνες για την ελευθερία. Καλλιεργούν τον πατριωτισμό ως βίωμα και όχι ως σύνθημα, εμπνεόμενο από την τιμιότητα, τη γενναιότητα και την ανιδιοτέλεια των προγόνων. Και πάνω απ’ όλα, δείχνουν στις νέες γενιές πως η ιστορία δεν είναι σκιά που χάνεται, αλλά μια ζωντανή παρακαταθήκη, ικανή να εμπνεύσει, να καθοδηγήσει και να φωτίσει τον δρόμο προς το μέλλον.

Φάρος μνήμης

Τα Ριζά απέκτησαν πλέον ένα μνημείο που ξεπερνά την αισθητική του αξία. Η προτομή του Βασιλείου Αθανασίου αποτελεί φάρο μνήμης για τη Χαλκιδική, τιμά έναν άνδρα που αφιέρωσε τη ζωή του στην πατρίδα και υπενθυμίζει στις νεότερες γενιές την ανάγκη της αρετής, της γενναιότητας και της τιμιότητας.

Από σήμερα, ο Αθανασίου βρίσκεται ξανά στον τόπο που τον γέννησε, για να μείνει ζωντανός στη συλλογική μνήμη και να εμπνεύσει το μέλλον.

*Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 28/9/2025