Χαρούλα Αλεξίου: «Ο Λοΐζος ‘τυραννούσε’ το τραγούδι»

- Newsroom

Αν ο Μάνος Λοΐζος ζούσε, σήμερα θα ήταν εβδομήντα χρονών, αλλά θα εξακολουθούσε να παραμένει εκείνο το ατίθασο παιδί που στη διάρκεια της χούντας κρυβόταν από σπίτι σε σπίτι για να μη τον εντοπίσουν οι δικτάτορες. Μία από τις καλύτερές του φίλες, η Χαρούλα Αλεξίου, τιμά τη μνήμη του με δύο μεγάλες συναυλίες στο Θέατρο Γης Θεσσαλονίκης στις 18 και 19 Ιουνίου και μιλά συγκινημένη για εκείνον, αλλά και για τη θέση του στο σημερινό τραγούδι.

Συνέντευξη Κυριακή Τσολάκη

Η Χαρούλα Αλεξίου θα θυμηθεί στιγμές από τη συνεργασία της με τον αξέχαστο δημιουργό. «Μʼ ενδιέφερε να τραγουδήσω τον λαϊκό και λυρικό Λοΐζο. Διάλεξα τραγούδια με τα οποία έχω συναντηθεί περισσότερο, αλλά και τα λαϊκά του κομμάτια, τα φωτεινά του. Βεβαίως και οι μπαλάντες του είναι μια μεγάλη αγάπη μου, κι έτσι θα ερμηνεύσουμε και πολλές απʼ αυτές.  Όπως ξέρετε, φέτος γίνονται πολλές εκδηλώσεις για τον Μάνο.  Όμως κάθε μία από αυτές έχει το δικό της χρώμα. Στη συγκεκριμένη θα ακουστούν μεταξύ άλλων ʽΤα τραγούδια της Χαρούλαςʼ, αποσπάσματα από το ʽΚαλημέρα  Ήλιεʼ, που αποτελεί και την πρώτη μου συνεργασία μαζί του. Ως θαυμαστές του θα θέλαμε να τραγουδήσουμε όλο το ρεπερτόριό του, αλλά αυτό ασφαλώς δεν γίνεται σε μία συναυλία», τονίζει η ίδια.
Συντροφιά της θα έχει τον Νίκο Πορτοκάλογλου και το Τρίφωνο (Ερωφίλη, Νίκος Κουρουπάκης, Δημήτρης Υφαντής), καλλιτέχνες που δεν είχαν την ευκαιρία να τραγουδήσουν κομμάτια του συνθέτη. «Ο Νίκος Πορτοκάλογλου τραγουδάει εξαιρετικά κι έχει προχωρήσει και σε κάποιες διασκευές. Ερμηνεύουμε και μαζί ορισμένα τραγούδια. Ο Νίκος δεν έχει τραγουδήσει ποτέ κομμάτια του Μάνου, αλλά τον λατρεύει.  Έχει δώσει το δικό του ύφος σε μερικά απʼ αυτά. Το Τρίφωνο έχει επίσης μια πάρα πολύ ωραία παρουσία. Νομίζω ότι μʼ αυτόν τον τρόπο αποτυπώνονται όλα τα χρώματα του Λοΐζου», καταλήγει, ενώ μιλά και για την προσωπική της σχέση μʼ εκείνον.

Πέραν της συνεργασίας σας, είχατε μια πολύ φιλική σχέση με τον δημιουργό...
Ήμουν πάρα πολύ κοντά στον Μάνο. Πολλές φορές τραγουδούσα τα κομμάτια του πριν τα ερμηνεύσουν άλλοι τραγουδιστές. Τα άκουγε πρώτη φορά με τη φωνή μου, κι έτσι είμαι δεμένη με όλα. Αγαπώ πολύ κι αυτά που δεν έχω ερμηνεύσει ποτέ δισκογραφικά.

Είστε η ερμηνεύτρια που έχει συνδέσει το όνομά της μαζί του ίσως περισσότερο από όλους. Πόσο καταλυτική ήταν η παρουσία του στην επαγγελματική σας πορεία;
Πολύ. Ο Μάνος ήταν αυστηρός κριτής. Δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο για έναν νέο τραγουδιστή από το να αισθάνεται ότι έχει δίπλα του δημιουργούς που μπορούν να κρίνουν σωστά.  Όταν κάποιος είναι αυστηρός κριτής στο ξεκίνημά σου, και μάλιστα έχει τόσο μεγάλη αξία και δυναμική, σου δίνει και τα φώτα του. Ο Μάνος έπαιξε ρόλο στις επιλογές που έκανα και εκ των υστέρων, οι οποίες με ακολουθούν ακόμη και μέχρι σήμερα. Θέλω να έχει ποιότητα η δουλειά μου, δεν αφέθηκα στο εμπορικό τραγούδι, ενώ πάντα έχω μια δεύτερη σκέψη για τα πράγματα.

Θυμάστε κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό;
Υπάρχουν διάφορα. Θυμάμαι πολύ έντονα το πρώτο κάλεσμά του το 1973 για να τραγουδήσω στο «Καλημέρα  Ήλιε».  Ήμουν στην Κύπρο και πέταξα από τη χαρά μου. Προετοιμάζαμε τον δίσκο όταν η χούντα ήταν στο αποκορύφωμά της, στη διάρκεια των ημερών του Πολυτεχνείου. Τη μια μέρα γράφαμε στο στούντιο και την άλλη ο Μάνος κρυβόταν από σπίτι σε σπίτι για να μη τον εντοπίσουν και τον συλλάβουν. Τελικά, δεν τα κατάφερε...
Ξέρετε όμως, σημασία έχει ο σύνδεσμος που είχε συμβεί και όχι τόσο τα περιστατικά. Μοιραζόμασταν τις αγωνίες μας γιʼ αυτά που συνέβαιναν στην Ελλάδα εκείνον τον καιρό. Η χώρα ήταν σε μια πολύ περίεργη κατάσταση. Οι απίστευτες πολιτικές συζητήσεις, η απαγόρευση, η λογοκρισία που γινόταν στα τραγούδια και πολλές φορές αναγκαζόμασταν να αλλάζουμε στίχους, όλα αυτά με ακολουθούν ακόμη και σήμερα. Πολλές φορές ακόμη και τώρα, όταν ερμηνεύω ένα τραγούδι του, μου έρχονται στο νου οι πρώτοι στίχοι.

Τι θαυμάζατε περισσότερο σʼ εκείνον;
Ο Λοΐζος «τυραννούσε» το τραγούδι πριν το εκδώσει. Το έψαχνε πολύ. Είχε πολλές εκδοχές πάνω σʼ αυτό.  Άρχιζε πάντοτε να γράφει μουσική με αφετηρία τον στίχο. Δεν έδινε μια μελωδία σε κάποιον στιχουργό για να την ενδύσει με λόγια.  Ήθελε να έχει γραφτεί πρώτα η ιστορία και μετά να εξάγει τη μουσική. Δεν λογάριαζε κόπο, και παρόλο που έχει αφήσει ένα σημαντικό έργο, δεν καταναλώθηκε ποτέ μέσα στον χώρο μας.  Έπαιρνε τις αποστάσεις του, ήθελε τον δικό του χρόνο, του άρεσε να βλέπει και να ξαναβλέπει τα πράγματα. Θαύμαζα πάντα τη συνέπειά του, το ήθος του και το ότι δεν αφέθηκε στις επιταγές των καιρών, το ότι δεν τον ενδιέφερε να κάνει σουξέ. Είχε πολύ βάθος και ταυτόχρονα ήταν πολύ φλογερός, είχε χιούμορ, αλλά ήταν και bon viveur.  Όλο αυτό είναι εμφανές και στη μουσική του.

Πόσο επίκαιρο είναι σήμερα το έργο του;
Νομίζω πως μπορείτε να το διαπιστώσετε κι εσείς. Χωρίς να προσπαθήσουμε καθόλου, η ανταπόκριση του κοινού είναι πάντα πολύ μεγάλη. Δεν είναι κάτι συνηθισμένο να ανακοινώνεται μια συναυλία και να συρρέει τόσος κόσμος. Στο Ηρώδειο ξεκινήσαμε για δύο συναυλίες και καταλήξαμε στις τρεις, στη Θεσσαλονίκη ερχόμαστε για δύο, στην υπόλοιπη Ελλάδα η αποδοχή ήταν επίσης μεγάλη. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο όνομά μου. Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι συμβαίνει το ίδιο και αυτή τη φορά όπως σε όλες μου τις συναυλίες. Δεν είναι όμως έτσι... Σʼ αυτή την περίπτωση ο κόσμος γνωρίζει εκ των προτέρων ότι θα έρθει για να ακούσει μόνο Λοΐζο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα τραγούδια του Μάνου -είτε είναι πολιτικά, είτε μπαλάντες, είτε λαϊκά- αφορούν όλο τον κόσμο και μιλούν στην καρδιά του και στο συναίσθημά του. Πρόκειται για ένα ζωντανό υλικό και νιώθω πολύ περήφανη που έχει τέτοια αποδοχή σήμερα, είκοσι πέντε χρόνια μετά τον χαμό του.

Αν δεν έφευγε τόσο νωρίς, πού θεωρείτε ότι θα μπορούσε να είχε φτάσει;
Ο Μάνος δεν μεγάλωσε ποτέ.  Έφυγε 45 ετών, αλλά εξακολουθούσε να παραμένει ένα παιδί. Αυτό το παιδί το κρατούσε πάρα πολύ ζωντανό μέσα του. Σίγουρα θα είχε σχέσεις με νεότερους μουσικούς και στιχουργούς και θα είχε κάνει άλλα τόσα πράγματα. Πιστεύω ότι θα ήταν μια κολόνα στον χώρο μας και θα επηρέαζε προς το καλό.  Έχουμε ανάγκη από ανθρώπους που να στηρίζουν το ελληνικό τραγούδι και να του δίνουν τα φώτα τους.

Κάποτε οι ερμηνευτές με τους δημιουργούς είχαν πολύ στενή επαφή, ανέπτυσσαν φιλικές σχέσεις. Τώρα πώς διαμορφώνεται το τοπίο;
Οι δισκογραφικές είναι αυτές που καθορίζουν τα πράγματα... Παρʼ όλα αυτά, ακόμη υπάρχουν οι σχέσεις με τους δημιουργούς. Δεν γίνεται καλό τραγούδι χωρίς αυτή την προϋπόθεση. Μπορεί να καθιερώθηκαν πια καινούργιοι τρόποι, αλλά κάποιοι άνθρωποι το κρατούν αυτό. Το άλλο είναι τραγούδι διʼ αλληλογραφίας...