Δράμα: Τρομάζει το δημογραφικό στα «άκρα» της Ελλάδας

Δραματική είναι η μείωση του πληθυσμού που ήδη έχει καταγραφεί αλλά και οι ισχύουσες δημογραφικές τάσεις για το μέλλον στη Δράμα, η οποία εκτιμάται ότι θα χάσει σχεδόν το ένα τέταρτο των κατοίκων της έως το 2053.

Ήδη η περιοχή έχασε σχεδόν το 12% του πληθυσμού της την δεκαετία 2011-2021 μπαίνοντας στη λίστα με τις περιοχές που είχαν τις σημαντικότερες απώλειες. Τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής, εξάλλου, σκιαγραφούν την πολύ μεγάλη συρρίκνωση πληθυσμού που συντελείται σε πολλές ακριτικές περιοχές της βόρειας Ελλάδας. Πέρα από τη Δράμα, μεγάλες μειώσεις σημειώθηκαν στα Γρεβενά (16,3%), τις Σέρρες (14,2%), την Φλώρινα (12,7%) και το Κιλκίς (12,4%).

Κατά τόπους, σε δήμους της Δράμας κοντά στα σύνορα, οι μειώσεις έχουν διπλάσιο ποσοστό και είναι οι μεγαλύτερες πανελλαδικά. Ενδεικτικά, στο δήμο Κ. Νευροκοπίου έφτασαν το -32% ενώ στο δήμο Παρανεστίου το -27%.

Ο καθηγητής Δημογραφίας στο Δημοκρίτειο πανεπιστήμιο, Κωνσταντίνος Ζαφείρης, έχει επεξεργαστεί πολλά σενάρια για την εξέλιξη του πληθυσμού, τόσο στη Δράμα όσο και στην υπόλοιπη Ανατολική Μακεδονία και Θράκη.

Οι προβλέψεις στο εργαστήριο ανθρωπολογίας του ΔΠΘ, δεν είναι απλώς δυσοίωνες. Είναι πέρα για πέρα ζοφερές. Ακόμη και στο θετικότερο σενάριο, στο οποίο δεν παρατηρείται «διαρροή» πληθυσμού λόγω μετανάστευσης και στο οποίο επικρατεί μεγάλη γονιμότητα, ο πληθυσμός στην βορειοανατολική Ελλάδα θα μειωθεί κατά περίπου 100.000 άτομα έως το 2053. Στο δυσμενέστερο σενάριο, η μείωση θα πλησιάσει τις 135.000 ή αλλιώς περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού.

Σύμφωνα με τον κ. Ζαφείρη, αντίστοιχη θα είναι η εικόνα για τη Δράμα η οποία αναμένεται να χάσει περί τους 20.000 κατοίκους, έχοντας όμως καταγράψει ήδη μεγάλες απώλειες τα προηγούμενα χρόνια.

Ο ίδιος θεωρεί ότι όποια πολιτική κι εάν εφαρμοστεί από εδώ και πέρα, η Δράμα και πάλι θα παρουσιάσει σημαντική μείωση πληθυσμού. Τονίζει ότι πρέπει να ληφθούν από την πολιτεία μέτρα υπέρ της γονιμότητας, της μητρότητας και της πατρότητας, να υπάρξει ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας σε συνδυασμό με ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, και στήριξη των νέων ώστε να μπορούν να αποκτήσουν κατοικία.

Για να υπάρξει ωστόσο αποτέλεσμα, τα μέτρα αυτά πρέπει να είναι εξειδικευμένα ανά περιοχή και όχι οριζόντια. Στους στόχους που θα τεθούν μπορεί να είναι και ο επαναπατρισμός των Δραμινών ή η προσέλκυση ανθρώπων από άλλες περιοχές της Ελλάδας ή των Ελλήνων της διασποράς.

Το «κλειδί» σύμφωνα με τους ειδικούς δεν είναι μόνο η απόκτηση παιδιών γενικά αλλά η γέννηση τρίτου παιδιού, καθώς αυτό το μέγεθος οικογένειας θεωρείται «σωτήριο» για το δημογραφικό πρόβλημα. Οι περισσότεροι δήμοι της Δράμας έχουν ήδη ανακοινώσει κάποια μέτρα ενίσχυσης των τρίτεκνων και πολύτεκνων οικογενειών, όπως είναι οι μειώσεις ή οι απαλλαγές στα δημοτικά τέλη και στους λογαριασμούς ύδρευσης ή, σε κάποιες περιπτώσεις, τα επιδόματα γέννησης.

Μιλώντας στη «ΜτΚ», η πρόεδρος του συλλόγου τρίτεκνων οικογενειών Δράμας, Μαρία Κεφαλά, έκανε γνωστό ότι οι προσπάθειες δεν θα περιοριστούν στον πρώτο βαθμό αυτοδιοίκησης. Με πρωτοβουλία του συλλόγου, έχει αρχίσει ένας διάλογος με την περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ώστε να τεθούν συγκεκριμένοι στόχοι και να αποφασιστούν ειδικά μέτρα για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας.

Ο σύλλογος τριτέκνων της Δράμας έθεσε τα προβλήματα επί τάπητος, σε μεγάλη εκδήλωση που πραγματοποίησε προ ημερών, όπου παρέστη μεταξύ άλλων και ο πρόεδρος της ομοσπονδίας τριτέκνων οικογενειών Ελλάδας, Δημήτρης Κοντός, ο οποίος χρησιμοποίησε γλαφυρά παραδείγματα για να περιγράψει το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα. Όπως είπε, το 2023 η διαφορά θανάτων μείον γεννήσεων στην Ελλάδα ισοδυναμούσε με μία Δράμα ενώ το 2024 ισοδυναμούσε με τον πληθυσμό των Σερρών.

Στη συζήτηση συμμετείχε και η διευθύντρια ερευνών του οργανισμού διαΝΕΟσις, Φαίη Μακαντάση, η οποία υπογράμμισε ότι «το δημογραφικό ζήτημα δεν επιλύεται γιατί θα έπρεπε να είχαν ληφθεί μέτρα πριν από 30 χρόνια».

Όπως τονίζει, την τελευταία δεκαετία είμαστε και κάτω από την ακραία χαμηλή γονιμότητα και ότι με 1,3 γεννήσεις ανά γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας, οδηγούμαστε στη συρρίκνωση του πληθυσμού στο μισό, αν δεν αλλάξει το προσδόκιμο ζωής και η μετανάστευση. Σημείωσε επίσης ότι δεν ευθύνονται οι νέες γενιές για το πρόβλημα καθώς από τη γενιά του 1960 άρχισε μια απρόσκοπτη μείωση των γεννήσεων, δεδομένο που συνδυάζεται με την αύξηση των θανάτων και τη μετανάστευση.

Ο μόνος τρόπος για να διατηρηθεί η χώρα στα 10 εκατομμύρια έως το 2050, σύμφωνα με την κ. Μακαντάση, είναι πέρα από τα όποια μέτρα ενίσχυσης της οικογένειας, να ενσωματωθούν περί τους 750.000 μετανάστες (αλλοδαποί αλλά κι Έλληνες που επαναπατρίζονται) δηλαδή περίπου 30.000 άτομα τον χρόνο.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 25.05.2025