Ένα οικολογικό κολυμβητήριο στον Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης

Ύστερα από αγώνες δεκαετιών, ένα έργο πνοής για τον Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης και για τη Θεσσαλονίκη γενικότερα παίρνει «σάρκα και οστά». Πρόκειται για την κατασκευή ενός μεγάλου βιοκλιματικού και ενεργειακού αυτόνομου κολυμβητικού συγκροτήματος, το οποίο θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των αθλημάτων υγρού στίβου όχι μόνο των συλλόγων της Θεσσαλονίκης αλλά και ολόκληρης της Βόρειας Ελλάδας. Θα είναι το μοναδικό πλήρες και λειτουργικό κολυμβητικό συγκρότημα της πόλης στο οποίο θα μπορούν να διεξαχθούν διεθνείς αγώνες, δίνοντας μία σημαντική λύση στο χρόνιο πρόβλημα με τα κολυμβητήρια που αντιμετωπίζει η Θεσσαλονίκη. Πρόβλημα το οποίο μεγεθύνθηκε ακόμα περισσότερο τους τέσσερις τελευταίους μήνες από την στιγμή που μπήκε «λουκέτο» στο Εθνικό Κολυμβητήριο.

Το έργο θα αποτελέσει την πρώτη μεγάλη και σημαντική παρέμβαση της ελληνικής Πολιτείας στις αθλητικές υποδομές της Θεσσαλονίκης μετά από 50 χρόνια και αυτό από μόνο του είναι ένα πολύ σημαντικό νέο. Εξίσου σημαντικό, ωστόσο, είναι το γεγονός ότι το νέο κολυμβητήριο θα είναι βιοκλιματικό, αφού στην κατασκευή του έχουν προβλεφθεί ορισμένα από τα βασικά στοιχεία που χρειάζεται ένας αθλητικός χώρος για να χαρακτηριστεί ως «βιώσιμος», όπως η εξοικονόμηση νερού, η μείωση της σπατάλης ενέργειας, η μείωση των ρύπων, η σωστή διαχείριση των αποβλήτων, η εφαρμογή παραγωγής ηλικιακής και αιολικής ενέργειας, η μείωση του αποτυπώματος άνθρακα, αλλά και τα εναλλακτικά συστήματα φωτισμού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα έχει αρχίσει και υιοθετείται εδώ και μία δεκαετία το μοντέλο των βιοκλιματικών κολυμβητικών εγκαταστάσεων, όπως συμβαίνει στο εξωτερικό: Η αρχή έγινε το 2014 με το κλειστό βιοκλιματικό κολυμβητήριο Βύρωνα «Χρήστος Ταμπαξής», που αποτέλεσε ένα έργο πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη, όντας το μοναδικό τύπου zero energy κολυμβητήριο στην Ελλάδα. Ακολούθησε τον Μάρτιο του 2025 το νέο κολυμβητήριο του Δήμου Δράμας «Κώστας Αποστολίδης» στο οποίο εφαρμόζονται σύγχρονα μηχανολογικά και βιοκλιματικά συστήματα για την εξοικονόμηση ενέργειας σε ποσοστό 50% και τη μείωση του λειτουργικού κόστους, ενώ είναι κατασκευασμένο με τέτοιον τρόπο, ώστε να μειωθεί κατά 30% ο όγκος του κτιρίου και να υπάρχει αισθητική εναρμόνιση με το περιβάλλον. Πλέον, απομένει να προχωρήσει η κατασκευή του κολυμβητηρίου του Δήμου Αμπελοκήπων-Μενεμένης για να μιλάμε για ένα ακόμα βιοκλιματικό κολυμβητήριο ύψιστης σημασίας για τη Θεσσαλονίκη. Την ίδια ώρα και οι Σέρρες οδεύουν προς την κατασκευή ενός νέου βιοκλιματικού κλειστού κολυμβητηρίου στο Αθλητικό Πάρκο Ομόνοιας, ένα έργο που το προηγούμενο διάστημα συνάντησε αρκετές δυσκολίες, αλλά πλέον ξεπεράστηκαν και αναμένεται να μπει σε τροχιά υλοποίησης.

Όπως γίνεται αντιληπτό, κάτι φαίνεται να αλλάζει (ή να έχει αλλάξει) στην αντίληψη περί αθλητικών υποδομών στη χώρα. Σε μία εποχή που τόσο η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού όσο και οι εκάστοτε Δήμοι αδυνατούν να καλύψουν το κόστος συντήρησης και λειτουργίας ακόμη και των σχετικά καινούριων κολυμβητηρίων ή γυμναστηρίων, ορισμένοι Δήμοι, όπως αυτός των Αμπελοκήπων-Μενεμένης, κάνουν το αυτονόητο, εκμεταλλευόμενοι τον ήλιο και τις σύγχρονες τεχνολογίες σε μία χώρα που τους περισσότερους μήνες του χρόνου έχει ηλιοφάνεια.

Στόχος η ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας

Βασικός στόχος της λειτουργίας του νέου αυτού κολυμβητηρίου είναι να ελαχιστοποιήσει την κατανάλωση ενέργειας και για τον σκοπό αυτόν η αρχιτεκτονική επίλυση του κτιρίου έχει βασιστεί στις αρχές του βιοκλιματικού σχεδιασμού.

Η επίτευξη των παραπάνω στόχων θα είναι εφικτή χάρη στις εργασίες που πρόκειται να γίνουν και αφορούν:

* Στην τοποθέτηση φωτοβολταϊκών στοιχείων στην στέγη του κυρίως κτιρίου, τα οποία θα λειτουργούν και ως μια πρόσθετη ηλιοπροστατευτική στρώση.

* Στην εγκατάσταση αντλιών θερμότητας αέρα - νερού ή νερού - νερού (αβαθούς γεωθερμίας) για τους χώρους γραφείων, αθλητών. Ταυτόχρονα, στην τοποθέτηση διατάξεων με ανάκτηση θερμότητας είτε στις αντλίες θερμότητας είτε στις ΚΚΜ είτε σε εξαερισμούς.

* Στην εγκατάσταση διατάξεων για εξοικονόμηση ύδατος με τη χρήση των απόνερων των πλύσεων των φίλτρων των κολυμβητικών δεξαμενών σύμφωνα με DIN 19645 (προβλέπεται η εξοικονόμηση τουλάχιστον 4.000m3 νερού /έτος).

* Στη διερεύνηση της χρήσης υβριδικού συστήματος θέρμανσης (γεωθερμία - φυσικό αέριο ή συμπαραγωγή ηλεκτρισμού - θέρμανσης - ψύξης) νερού κολυμβητικών δεξαμενών.

* Στην εγκατάσταση ολοκληρωμένου συστήματος ενεργειακής διαχείρισης κτιρίου (BEMS) ώστε να καταγράφονται και να διαχειρίζονται οι Η/Μ εγκαταστάσεις του κτιρίου.

Χάρη στον παραπάνω ενεργειακό - βιοκλιματικό σχεδιασμό θα επιτυγχάνεται:

α) Εξοικονόμηση ενέργειας για τη θέρμανση.

β) Εξοικονόμηση ενέργειας για την ψύξη και τον αερισμό βάσει σωστού σχεδιασμού.

γ) Μείωση των θερμικών απωλειών τον χειμώνα.

δ) Εκμετάλλευση της ηλιακής ακτινοβολίας για τη θέρμανση.

ε) Αποφυγή της υπερθέρμανσης το καλοκαίρι.

στ) Βελτίωση του φυσικού δροσισμού και αερισμού.

ζ) Παροχή συγχρόνως συνθηκών θερμικής άνεσης και υγιεινής.

Το χρονικό του έργου και οι σημερινές εξελίξεις

Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, εκκινούμε από τον Μάιο του 2023, όταν ο τότε υπουργός Επικρατείας και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Άκης Σκέρτσος, ανακοίνωσε την ένταξη στο Ταμείο Ανάκαμψης της κατασκευής του μεγάλου βιοκλιματικού κολυμβητικού συγκροτήματος και αστικών αναπλάσεων στο π. Στρατόπεδο «Μ. Αλέξανδρος» στη Δ.Κ. Αμπελοκήπων.

Η μελέτη του έργου πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ερευνητικού προγράμματος και είναι πρωτοπόρα, καθώς βασίζεται στις αρχές ενεργειακού σχεδιασμού για το κτιριακό κέλυφος και τις Η/Μ εγκαταστάσεις, στοχεύοντας στην ελαχιστοποίηση της κατανάλωσης ενέργειας για τη λειτουργία του κολυμβητηρίου.

Τον Φεβρουάριο του 2024 έγινε ένα ακόμα βήμα προς την κατασκευή του, καθώς απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Ευρωπαϊκή Εφημερίδα η προκήρυξη της διαδικασίας δημοπράτησης του έργου. Ο Δήμος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, έχοντας ήδη λάβει την έγκριση του προϋπολογισμού του έργου με 32.000.000 ευρώ ύστερα της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης του τότε Αναπληρωτή υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Νικόλαου Παπαθανάση, του τότε υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρου Σκυλακάκη και του υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νικόλαου Ταγαρά, προχωρά έκτοτε με σταθερά βήματα.

Ήδη έχει γίνει η δημοπράτηση του έργου, όπως ανέφερε στη «ΜτΚ» ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου. «Το έργο δημοπρατήθηκε και πλέον βρισκόμαστε στο στάδιο της επίλυσης του ζητήματος των προσφυγών που έγιναν στο ΣτΕ από τις εταιρείες που συμμετέχουν. Το πόσο διάστημα θα μας πάρει για να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο και να δούμε το έργο να υλοποιείται στην πράξη, είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά τώρα».

«Αθλητικά και περιβαλλοντικά μεγάλη η σημασία του έργου»

Ερωτηθείς για το τι σημαίνει ένα τέτοιο έργο για τον Δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης, αλλά και γενικότερα για την πόλη της Θεσσαλονίκης, ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης, Λάζαρος Κυρίζογλου σχολίασε πως «πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό έργο για τον Δήμο μας, τη δυτική Θεσσαλονίκη, αλλά και ολόκληρη τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα» και εξήγησε «διότι οι κολυμβητικές δεξαμενές και τα κολυμβητήρια της Θεσσαλονίκης είναι ηλικίας άνω των 50 χρόνων. Την ίδια στιγμή, το Εθνικό κολυμβητήριο ελλείψει αδείας λειτουργίας δεν λειτουργεί τους τελευταίους μήνες, με αποτέλεσμα να αναγκάζονται αθλητές από τη Θεσσαλονίκη να μετακινούνται στον Βόλο και στη Βουλγαρία. Αυτό από μόνο του τα λέει όλα».

Αναφερθείς στην περιβαλλοντική σημασία ενός τέτοιου έργου, ο Δήμαρχος Αμπελοκήπων-Μενεμένης επεσήμανε ότι «περιβαλλοντικά έχει, επίσης, πολύ μεγάλη σημασία, καθώς θα γίνεται εξοικονόμηση της κατανάλωσης του ηλεκτρικού ρεύματος από τα φωτοβολταϊκά, που θα εγκατασταθούν στην κορυφή του κολυμβητηρίου».

Τι θα περιλαμβάνει το νέο κολυμβητήριο

Σύμφωνα με το εγκεκριμένο κτηριολογικό πρόγραμμα, το νέο βιοκλιματικό κολυμβητήριο της δυτικής Θεσσαλονίκης θα εξυπηρετεί τα τέσσερα αθλήματα του υγρού στίβου, αποτελούμενο από κλειστούς και ανοικτούς χώρους κολύμβησης και συγκεκριμένα από:

01

Μία κλειστή πισίνα ολυμπιακών διαστάσεων (25,00 x 50,00 μ.) με κερκίδες για 1.250 περίπου θεατές για τα αθλήματα της κολύμβησης, της συγχρονισμένης κολύμβησης, της υδατοσφαίρισης και των καταδύσεων.

02

Μία κλειστή πισίνα εκμάθησης για παιδιά (10,00 x 12,50 μ.).

03

Μία ανοικτή πισίνα (25,00 x 33,00 μ.) με κερκίδες για περίπου 450 θεατές για τα αθλήματα της κολύμβησης, της συγχρονισμένης κολύμβησης και της υδατοσφαίρισης.

04

Θα είναι το μοναδικό κλειστό κολυμβητήριο της Βόρειας Ελλάδος με βατήρα καταδύσεων 10 μ.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 08.06.2025