Φύλλο και φτερό τα άμισθα υποθηκοφυλακεία της χώρας

- Newsroom

Του Κώστα Καντούρη kantouris@hotmail.com Σκάνδαλο μεγατόνων με τη διαχείριση των εσόδων από δεκάδες άμισθα υποθηκοφυλακεία (ιδιωτικής διαχείρισης) της χώρας, επί δεκαετίες, διερευνούν οι ελεγκτικές αρχές. Αποκαλύπτεται πως από το 1993 ορισμένα παρακρατούσαν ποσά από τις συναλλαγές για την εγκατάσταση μηχανοργάνωσης και «βελτίωση των συνθηκών», όμως ελάχιστα από τα χρήματα αυτά κατέληγαν για τον συγκεκριμένο σκοπό, ούτε όμως επέστρεφαν στο δημόσιο, όπως υπήρχε υποχρέωση. Η έρευνα στρέφεται στο ενδεχόμενο άμισθοι ιδιώτες - υποθηκοφύλακες να τα κρατούσαν στην τσέπη τους. Η υπόθεση των σαρωτικών ελέγχων βρίσκεται στα χέρια της εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Ξένης Δημητρίου, από την πλευρά της οποίας πριν λίγες ημέρες δόθηκε παραγγελία για στοχευμένες έρευνες σε όλη την Ελλάδα, μεταξύ των οποίων και σε ένα υτποθηκοφυλακείο της Θεσσαλονίκης. Προηγήθηκε με ευθύνη της επιθεώρησης δημόσιας διοίκησης πιλοτικός έλεγχος σε άμισθο υποθηκοφυλακείο της Αθήνας, όπου προέκυψαν αποκλίσεις 2 εκατομμυρίων ευρώ σε σύγκριση των εισπράξεων με όσα «επενδύθηκαν» για μηχανοργάνωση και πλέον η ποινική προκαταρκτική διαβιβάζεται στα χέρια εισαγγελέα για τη διερεύνηση της ευθύνης των ιδιωτών διαχειριστών. Ο έλεγχος έδειξε επίσης «μία τεράστια αταξία στα βιβλία», όπως επισήμανε στη «ΜτΚ» επιθεωρητής που γνωρίζει το περιεχόμενο της έρευνας. «Ισως να πρόκειται για το μεγαλύτερο οικονομικό σκάνδαλο των τελευταίων ετών», συμπλήρωσε με νόημα. Έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν πως με την ευθύνη της γενικής επιθεωρήτριας δημόσιας διοίκησης, Μαρίας Παπασπύρου και με την επίβλεψη του Συντονιστικού Οργάνου Ελέγχου Επιθεώρησης θα κινητοποιηθούν όλες οι οικονομικές ελεγκτικές αρχές για την έρευνα - σκούπα. Συγκεκριμένα, θα κληθούν να διενεργήσουν ταυτόχρονα ελέγχους το Σώμα Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος, οι οικονομικοί επιθεωρητές, τα μέλη της διεύθυνσης δημοσιονομικού ελέγχου, το σώμα ελεγκτών δημόσιας διοίκησης και η οικονομική αστυνομία. «Τα πρώτα δείγματα από τον πρώτο έλεγχο δείχνουν τεράστια ζημιά στο δημόσιο», έλεγε καλά πληροφορημένη πηγή. Από τους πρόχειρους υπολογισμούς τα χρήματα που εισπράχθηκαν από κάποιους άμισθους υποθηκοφύλακες, αλλά δεν κατέληξαν ούτε σε μηχανοργάνωση ούτε σε βελτίωση των συνθηκών, όπως προέβλεπε ο νόμος του 1993, φτάνουν τα 400 εκατομμύρια ευρώ. Ενδεικτικό είναι ότι σε μεγάλο άμισθο υποθηκοφυλακείο της Μακεδονίας, από τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί, εισπράχθηκε ποσό 900.000 ευρώ όλα αυτά τα χρόνια για μηχανοργάνωση, όμως διατέθηκαν μόνον 30.000 ευρώ προς το σκοπό αυτό. Ορισμένα από τα ποσά αυτά είτε παρουσιάστηκαν ως «εισόδημα» από άμισθους υποθηκοφύλακες, υπερβαίνοντας κατά πολύ το εισόδημα - πλαφόν που προβλέπει ο νόμος για τους μισθούς τους είτε εξαφανίστηκαν εντελώς. Θεσμός διορισμών Στην Ελλάδα, ο θεσμός των άμισθων υποθηκοφυλακείων ξεκίνησε το 1950 για να εξυπηρετήσει ουσιαστικά απομακρυσμένες περιοχές της χώρας. Παράλληλα, διασφάλιζε το δημόσιο, το οποίο δεν είχε έξοδα. Αυτά καλύπτονταν από τις πράξεις των υποθηκοφυλακείων και από εκεί πληρώνονταν οι άμισθοι υποθηκοφύλακες, που είχαν μισθό - πλαφόν και οι δαπάνες λειτουργίας. Ουσιαστικά όμως, ο θεσμός εκφυλίστηκε και χρησιμοποιήθηκε για εξυπηρέτηση συμφερόντων, καθώς ο άμισθος υποθηκοφύλακας διορίζεται με απόφαση του γενικού γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης. Έτσι, σήμερα από τα 394 υποθηκοφυλακεία που λειτουργούν στην Ελλάδα, τα 377 είναι άμισθα, δηλαδή ιδιωτικής διαχείρισης. Βέβαια, όλα υπόκεινται στον έλεγχο του υπουργείου Δικαιοσύνης και των κατά τόπους εισαγγελέων, όμως φαίνεται πως τέτοιος έλεγχος δεν έγινε ποτέ! Στην εποχή της ακμής κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για τη διαρροή χρήματος από τις εισπράξεις των συγκεκριμένων υποθηκοφυλακείων και τουναντίον οι ηγεσίες του υπουργείου Δικαιοσύνης ίδρυαν και άλλα, αναθέτοντας έργο για διαφορετικές περιοχές, ειδικά των μεγάλων πόλεων, ενώ παράλληλα εξυπηρετούσαν δικούς τους ανθρώπους, ως επικεφαλής. Αλλωστε, ήταν η περίοδος που όλα τα υποθηκοφυλακεία, δούλευαν στο φόρτε τους. Το μεγάλο πρόβλημα που εκτιμάται ότι δημιούργησε την «τρύπα» στα δημόσια έσοδα, ξεκινάει με νόμο του 1993. Με τον συγκεκριμένο νόμο, οι άμισθοι υποθηκοφύλακες παρακρατούσαν από τις συναλλαγές ένα ποσοστό 0,25 τοις χιλίοις υπέρ της βελτίωσης των συνθηκών, στις οποίες περιλαμβάνονταν και η μηχανοργάνωση. Μάλιστα με τον ίδιο νόμο, σύμφωνα και με τους επιθεωρητές που ελέγχουν την υπόθεση, σε περίπτωση που αυτά τα έσοδα δεν χρησιμοποιούνταν για το σκοπό αυτό έπρεπε να επιστραφούν στο δημόσιο. Η κρίση δημιούργησε την ανάγκη αναζήτησης εσόδων για τα κρατικά ταμεία και έτσι το ΣΔΟΕ, το 2012, άρχισε στοχευμένες έρευνες σε άμισθα υποθηκοφυλακεία της χώρας, αναζητώντας να βρει πού κατέληξαν τα χρήματα, αφού προηγήθηκαν σχετικές καταγγελίες. Παρ’ ότι τα αποτελέσματα των αιφνιδιαστικών ελέγχων δείχνουν ότι άμισθοι υποθηκοφύλακες έχουν εισπράξει τεράστια ποσά από το συγκεκριμένο ποσοστό, παρ’ όλα αυτά το έχουν παρουσιάσει ως εισόδημα, πράξη για την οποία κανένα υπουργείο δεν γνωρίζει τι πρέπει να γίνει και καμία διαδικασία δεν προχωράει. Η υπόθεση ανακινείται πάλι από το περασμένο καλοκαίρι, ενώ παράλληλα σχεδιάζεται νόμος, επί υπουργίας Παρασκευόπουλου, που συγχωνεύει τα άμισθα υποθηκοφυλακεία στα έμμισθα - κρατικά, για να λειτουργούν όλα υπό την ομπρέλα του δημοσίου και ενόψει της ίδρυσης και λειτουργίας κτηματογραφικών γραφείων. «Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει παραγγείλει έρευνα για τους άμισθους υποθηκοφύλακες, καθώς στα βιβλία και τα έγγραφα υπήρχαν κενά και διαπιστώθηκαν αταξίες. Παρατηρήθηκε ότι ένα ποσοστό των εσόδων 0,25 τοις χιλίοις, που έπρεπε να διατεθεί για μηχανοργάνωση και βελτίωση των συνθηκών, εκείνοι το είχαν εκλάβει ως εισόδημα, ενώ ήταν του δημοσίου. Έπρεπε με παραστατικά να αποδεικνύουν τη βελτίωση συνθηκών, όσων είχαν κάνει. Από το 1993 μέχρι σήμερα δεν δικαιολογείται να παίρνουν το ποσό αυτό», δήλωσε στη «ΜτΚ» η γενική επιθεωρήτρια δημόσιας διοίκησης Μαρία Παπασπύρου, που συντονίζει την έρευνα για τα άμισθα υποθηκοφυλακεία. «Το δήλωναν ως εισόδημα αλλά οι ίδιοι έχουν πλαφόν, έχουν ταβάνι στην αμοιβή τους. Τα άμισθα υποθηκοφυλακεία είναι αυτοτελείς δημόσιες υπηρεσίες. Είναι δημόσιοι δικαστικοί υπάλληλοι που διαχειρίζονταν χρήματα του ελληνικού δημοσίου και έπρεπε αυτό το ποσοστό να το αποδώσουν. Σε κάθε περίπτωση μέχρι το 2000 έπρεπε να είχε τελειώσει. Ο νόμος του 1993 λέει ότι αν δεν τελειώσει έγκαιρα η μηχανοργάνωση πρέπει τα χρήματα να επιστραφούν στο δημόσιο», ξεκαθάρισε η κυρία Παπασπύρου. «Ρωτάμε και ξαναρωτάμε πόσα εκατομμύρια έχουν εισπραχτεί από τους άμισθους υποθηκοφύλακες 23 χρόνια τώρα, από το 0,25/1000 για μηχανογράφηση. Πού είναι ο λογαριασμός και κυρίως ποια είναι τα αποτελέσματα», διερωτάται μιλώντας στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος των υπαλλήλων στα άμισθα υποθηκοφυλακεία, Απόστολος Τσούτσας. Μάλιστα, το περασμένο Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη ο σύλλογος πραγματοποίησε συνέλευση ακριβώς για τα συγκεκριμένα προβλήματα, αναδεικνύοντας ακόμη περισσότερο το ζήτημα. Βρέθηκαν υποθηκοφυλακεία χωρίς βιβλία Πηγές από το υπουργείο Δικαιοσύνης έλεγαν πως η ανακίνηση του ζητήματος έγινε σχεδόν… τυχαία. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε πως ορισμένα άμισθα υποθηκοφυλακεία είχαν βάλει λουκέτο και πως κανείς δεν δεχόταν να αναλάβει το αρχείο και τη διαχείρισή τους, καθώς έπρεπε να δεχτεί να πληρώνει και το προσωπικό του προηγούμενου υποθηκοφύλακα. Έτσι, άρχισαν να αποκαλύπτονται όσα ήταν ήδη γνωστά από τα προηγούμενα χρόνια, περί ακαταστασίας στη διαχείριση των οικονομικών. «Μετά από έρευνα παρατηρήσαμε ότι υπήρχε μία γενικότερη δυσκολία να βρεις μία διαφάνεια στη διαχείριση των συγκεκριμένων υποθηκοφυλακείων, ούτως ώστε να γίνει έλεγχος. Ο υπουργός έκανε μία αναφορά στον γενικό επιθεωρητή δημόσιας διοίκησης, καθώς υπήρχε δυσκολία για να δούμε ποια ακριβώς ήταν η οικονομική κατάσταση και η διαχείριση», σημείωσε ο τέως γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης, Κώστας Κοσμάτος, ο οποίος ασχολήθηκε με την υπόθεση, αλλά και το νόμο που τέθηκε στη διαβούλευση, όμως έκτοτε έχει παγώσει. Σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, ορισμένες διατάξεις του πλέον προσαρμόζονται με αυτές που σχετίζονται με το κτηματολόγιο, γι’ αυτό και η ψήφισή του πήγε πίσω. «Δεν είναι μόνο το ποσοστό 0,25 τοις χιλίοις. Από την πρώτη έρευνα που έγινε βρέθηκε ότι ορισμένα υποθηκοφυλακεία κατέγραφαν μετεγγραφές τίτλων με διαφορετικά ποσά, προκειμένου το δημόσιο να εισπράττει λιγότερα έσοδα. Σε ορισμένα υποθηκοφυλακεία δεν βρέθηκαν ούτε βιβλία», ήταν το σχόλιο ερευνητή που ασχολήθηκε με την εξέταση των πρώτων στοιχείων. Ένα από τα υποθηκοφυλακεία στα οποία δεν βρέθηκαν βιβλία είναι στη Δυτική Μακεδονία. «Τώρα πλέον τα υποθηκοφυλακεία φθίνουν επειδή αρχίζουν να λειτουργούν τα κτηματολογικά γραφεία. Ουσιαστικά είναι αρχεία. Η άποψή μου είναι ότι σαν αρχή το άμισθο υποθηκοφυλακείο δεν είναι κακό με την έννοια της μη επιβάρυνσης του δημοσίου προϋπολογισμού. Αλλά σαφέστατα πρέπει να υπόκεινται στον έλεγχο του κράτους για να αποφευχθούν οποιεσδήποτε κακοδιαχειρίσεις, αλλά και να διασφαλιστεί η καλή λειτουργία. Δεν είναι μαγαζί του καθενός. Ουσιαστικά είναι δημόσια υπηρεσία. Έχουν ακουστεί κατά καιρούς φαινόμενα κακοδιαχείρισης, αλλά δεν είναι γνωστό τι απέδωσαν οι έλεγχοι που προφανώς έγιναν», είπε από την πλευρά του ο πρόεδρος του δικηγορικού συλλόγου Θεσσαλονίκης, Νικόλαος Βαλεργάκης. Οι έρευνες εκτιμάται ότι θα ξεκινήσουν στο αμέσως επόμενο διάστημα και είναι γεγονός πως γι’ αυτό έχουν ήδη ενημερωθεί οι εισαγγελείς διαφθοράς Αθήνας και Θεσσαλονίκης, όπως και οι εισαγγελείς Πρωτοδικών στις περιφέρειες των οποίων θα εξεταστεί η λειτουργία των άμισθων υποθηκοφυλακείων. Πηγές ανέφεραν πως από τον όγκο των συναλλαγών ήδη έχει σταχυολογηθεί μία πρώτη εικόνα για τα «ύποπτα» υποθηκοφυλακεία. Εκεί θα επικεντρωθεί η πρώτη έρευνα και εάν χρειαστεί θα επεκταθεί και στα υπόλοιπα. Το διάστημα που κατ’ αρχήν θα εξεταστεί είναι από το 2002 έως το 2010, σε ποινικό επίπεδο, καθώς τα προηγούμενα χρόνια τα αδικήματα έχουν παραγραφεί, όπως συνέβη και στην πρώτη έρευνα υποθηκοφυλακείου στην Αθήνα, όπου βρέθηκαν οι αποκλίσεις των εκατομμυρίων. Πάντως οι ίδιοι οι υποθηκοφύλακες με κατά καιρούς δηλώσεις τους επιμένουν πως δεν υπάρχει ζήτημα, καθώς όλα τα χρήματα που εισέπραξαν έχουν δηλωθεί και φορολογηθεί. Παραπέμπουν μάλιστα σε άποψη που είχε εκφραστεί από το υπουργείο Οικονομικών τα προηγούμενα χρόνια, σύμφωνα με την οποία το συγκεκριμένο ποσό ήταν «εισόδημα». «Δεν είναι μηχανοργάνωση η αγορά ενός υπολογιστή, άλλωστε το υπουργείο έχει απαντήσει ότι δεν έγινε καθόλου μηχανοργάνωση, δεν υπάρχουν παραστατικά», απαντούσαν δηκτικά μέλη των ελεγκτικών αρχών, «και ασφαλώς δεν μπορεί να είναι εισόδημα. Είναι τέλος», συμπλήρωναν. Εργαζόμενοι: Μας αφήνουν απλήρωτους Οι εργαζόμενοι στα άμισθα υποθηκοφυλακεία τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν προβλήματα, καθώς ο όγκος συναλλαγών μειώνεται. Με αποφάσεις τους έχουν ταχθεί υπέρ του νόμου για τη συγχώνευση των άμισθων με τα έμμισθα, που είναι απολύτως κρατικά, ενώ ζητούν να προχωρήσουν οι ρυθμίσεις για την πλήρη λειτουργία των κτηματολογικών γραφείων. «Σήμερα, πολλοί συνάδελφοι μας είναι πρακτικά απλήρωτοι για μήνες ή και χρόνια. Εκβιάζονται παρά το νόμο να αποδεχτούν ελαστικές μορφές απασχόλησης και μειωμένα ωράρια εργασίας. Τα άμισθα υποθηκοφυλακεία είναι η μόνη υπηρεσία στη χώρα ή και παγκοσμίως χωρίς εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας και χωρίς περιγραφές θέσης και καθηκοντολόγιο για το προσωπικό», σημείωσε ο πρόεδρος των εργαζομένων στα άμισθα υποθηκοφυλακεία, Απόστολος Τσούτσας. «Δεν γίνεται καμία αναφορά και κριτική γιατί εδώ και 20 χρόνια, το Κτηματολόγιο θυμίζει το γιοφύρι της Άρτας, καμία ουσιαστική κριτική για τα εκατομμύρια που κάποιοι σπατάλησαν και κάποιοι τσέπωσαν», κατέληξε.  

---

Δημοσιεύτηκε στη «Μακεδονία της Κυριακής» στις 18 Δεκεμβρίου 2016