Μερικές φορές, ένα βίντεο αρκεί για να μας θυμίσει πόσες μορφές μπορεί να πάρει η τέχνη, πόσο συμπεριληπτική μπορεί να γίνει η μουσική και πόσο βαθιά μπορεί να αγγίξει ανθρώπους κάθε ηλικίας. Η απόδοση τραγουδιών στη νοηματική γλώσσαδεν είναι νέα πρακτική, αλλά τα τελευταία χρόνια γνωρίζει άνθιση χάρη στα social media. Η αρχή έγινε από κωφούς καλλιτέχνες και κοινότητες που χρησιμοποιούσαν τη νοηματική γλώσσα ως τρόπο να εκφράσουν μουσικά συναισθήματα και στίχους.
Ήδη από τη δεκαετία του ’70 και του ’80, κωφοί performers παρουσίαζαν τραγούδια σε μικρές κοινότητες και σχολεία, αλλά ήταν περιορισμένα στο κοινό τους. Η πραγματική έκρηξη ήρθε με την ψηφιακή εποχή, κυρίως μέσα από το YouTube και το TikTok, όπου: κωφοί και ακούοντες performers ερμηνεύουν τραγούδια στη νοηματική, το κοινό αντιδρά με συγκίνηση, γιατί η οπτικοποίηση του τραγουδιού φέρνει νέα διάσταση στη μουσική εμπειρία, η νοηματική γλώσσα αρχίζει να προσελκύει και νεότερους, που μαθαίνουν τη γλώσσα ακριβώς μέσα από το ενδιαφέρον τους για τη μουσική.
«Τα Ήσυχα Βράδια»
Ένα παράδειγμα της συμπερίληψης στην πράξη μέσα από τη μουσική αποτελεί το βίντεο μιας κοπέλας που τραγούδησε στην Ελληνική Νοηματική Γλώσσα το τραγούδι «Τα Ήσυχα Βράδια», έγινε viral στα social media, με χιλιάδες προβολές και συγκινητικά σχόλια. Το τραγούδι γράφτηκε από τη Μαριανίνα Κριεζή στους στίχους και τον Λάκη Παπαδόπουλο στη μουσική. Πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού ήταν από την Αρλέτα, στον δίσκο «Τσάι Γιασεμιού» το 1985.
Η Θελξιέπεια, όπως είναι γνωστή στον κόσμο του TikTok δεν διεκδικεί τον τίτλο της «καλλιτέχνιδας». Όπως λέει στο emakedonia.gr «αυτή την ταμπέλα δεν τη βάζουμε εμείς οι ίδιοι, ανήκει στον κόσμο, σε όσους θα δουν, θα διαβάσουν, θα ακούσουν».
Η ιδέα γεννήθηκε σχεδόν αστραπιαία: «Στο τέλος του πρώτου μου μαθήματος στη νοηματική γλώσσα, με οραματίστηκα να τραγουδάω στη νοηματική. Ήταν μια αυθόρμητη σκέψη, αλλά πολύ δυνατή», εξηγεί. Μέσα από αυτή τη στιγμή, όπως δηλώνει η ίδια, γεννήθηκε μια εσωτερική δέσμευση: να μάθει, να εξελιχθεί, να αποδώσει με συνέπεια κάτι που θα είναι αληθινό και προσβάσιμο. Η γλώσσα που βλέπεις και νιώθεις.
Η επιλογή της νοηματικής δεν είναι τυχαία. Αντίθετα, φανερώνει μια βαθύτερη ανάγκη: να εκφράζει την τέχνη με τρόπους που δεν αποκλείουν κανέναν. «Με συγκινεί βαθιά η ιδέα ότι η δημιουργία μπορεί να παίρνει διαφορετικές μορφές και να γίνεται προσβάσιμη από όλους. Αν με κάποιον τρόπο μπορώ κι εγώ να συμβάλω σε αυτό, έστω και λίγο, τότε νιώθω πραγματικά χαρούμενη και γεμάτη νόημα!», λέει με ειλικρίνεια.
Η δύναμη των social media
Η Θελξιέπεια αυτό το διάστημα μελετά συστηματικά την Ελληνική Νοηματική Γλώσσα, συγγράφει το πρώτο της βιβλίο με τίτλο «Τα γράμματα που δε θα λάβεις ποτέ» και ασχολείται ενεργά με τη μουσική της. Η δύναμη της διάδοσης Το TikTok και τα social media λειτούργησαν ως καταλύτης. Όπως λέει: «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλείο για τη διάδοση. Όσο περισσότερο μοιραζόμαστε το ποιον κόσμο θέλουμε να χτίσουμε, τόσο πιο κοντά ερχόμαστε στο να τον κάνουμε πραγματικότητα».
Η νέα γενιά μέσα από τη συμπερίληψη βάζει το δικό της λιθαράκι και δημιουργεί έναν κόσμο που μοιάζει να είναι γεμάτος ενσυναίσθηση, έκφραση και σεβασμό στη διαφορετικότητα. Όσο περισσότερο βλέπουμε τέτοιες ερμηνείες, τόσο αποδομείται η ιδέα ότι η τέχνη της μουσικής «ανήκει» μόνο σε όσους ακούν. Κι αυτό, ίσως είναι η πιο δυνατή «νότα» όλων.
Η ανάγκη για προσβασιμότητα στη δημιουργία και τη μουσική δεν είναι απλώς επιθυμία, είναι πράξη συμπερίληψης. Γι’ αυτό και όλο και συχνότερα βλέπουμε σε live εμφανίσεις, φεστιβάλ αλλά και στην τηλεόραση να εντάσσονται ερμηνευτές της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας, μεταφέροντας το συναίσθημα και το μήνυμα των τραγουδιών σε περισσότερους ανθρώπους, χωρίς αποκλεισμούς.
