Ηλίας Περτζινίδης: «Ασπίδα προστασίας» από το ΚεΔΑΚ στο Άγιον Όρος με έργα και μελέτες ύψους 200 εκατ. ευρώ

Με έργα και μελέτες εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ θωρακίζει το Άγιον Όρος το Κέντρο Διαφύλαξης Αγιορείτικης Κληρονομιάς (Κε.Δ.Α.Κ.).

Όπως επισημαίνει σε συνέντευξή του στη «ΜτΚ» ο διευθυντής του κέντρου και πρόεδρος του ΤΕΕ τμήμα Κεντρική Μακεδονίας, Ηλίας Περτζινίδης, τα τελευταία 5 χρόνια έχουν εγκριθεί μελέτες αποκατάστασης και έργων υποδομής ύψους άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ και έχουν χρηματοδοτηθεί μέσω της Υπηρεσίας έργα ύψους περίπου 10 εκατομμυρίων ευρώ, ενώ τονίζει πως και οι αντισεισμικοί σχεδιασμοί της περιοχής, που έχει ιδιαιτερότητες, είναι επαρκείς.

Στη συνέντευξή του αποκαλύπτει μάλιστα πως στη Θεσσαλονίκη πρόκειται να στεγαστεί σε υπό ανακαίνιση διατηρητέο κτίριο στην περιοχή της Δελφών, μία διαρκής έκθεση για το Άγιον Όρος σε συνεργασία πάντα με την Ιερά Κοινότητα.

Ποιο είναι το έργο που εκτελείται αυτή την περίοδο από το ΚΕΔΑΚ; Σε τι ύψος κυμαίνονται τα κονδύλια και οι εγκεκριμένοι πόροι;

Το Κε.Δ.Α.Κ. εμπλέκεται σε έργα που καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας στο Άγιον Όρος. Έτσι υπάρχουν έργα που βοηθούν την πνευματική ζωή των μοναχών (επεμβάσεις σε ναούς), τον υλικό βίο τους (πτέρυγες κατοικίας, υποδομές), αλλά και τη ζωή των επισκεπτών (ξενώνες). Όλα αυτά γίνονται ταυτόχρονα και το Κε.Δ.Α.Κ. επιλαμβάνεται αμέσως μετά το αίτημα κάποιας μονής. Τα τελευταία 5 χρόνια που έχω την τιμή να υπηρετώ το Άγιον Όρος από τη θέση του διευθυντή του Κε.Δ.Α.Κ. έχουν εγκριθεί μελέτες αποκατάστασης και έργων υποδομής ύψους άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ και έχουν χρηματοδοτηθεί μέσω της Υπηρεσίας έργα ύψους περίπου 10 εκατομμυρίων ευρώ. Πρόσφατα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία ένταξης και χρηματοδότησης του έργου για την ανέγερση του νέου κτιρίου στέγασης της Αστυνομικής Διεύθυνσης Αγίου Όρους στις Καρυές, το οποίο θα υλοποιηθεί από το Κε.Δ.Α.Κ. και ο προϋπολογισμός του ανέρχεται σε 1.750.000 ευρώ.

Δεν περιοριζόμαστε όμως μόνο σε κατασκευαστικά έργα αλλά και σε έργα προστασίας, προβολής και ανάδειξης του πολιτιστικού πλούτου της Αθωνικής Πολιτείας. Το Κε.Δ.Α.Κ. σε συνεργασία με το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και την Ιερά Κοινότητα Αγίου Όρους έχει οριστεί υπόλογος πληρωμών για το έργο της ψηφιοποίησης των μετοχίων του Αγίου Όρους ύψους 2 εκατομμυρίων ευρώ.

Το Άγιον Όρος αναστατώνεται τακτικά εδώ και πάνω από έναν χρόνο από σεισμική δραστηριότητα. Δεδομένου ότι έχουν υπάρξει ζημιές, ενώ και η περιοχή έχει ιδιαιτερότητα με πολύ παλιά κτίρια, υπάρχει κάποιος νέος σχεδιασμός για την αντισεισμική θωράκιση στο Περιβόλι της Παναγίας;

Όλες οι μελέτες που γίνονται για τα κτίρια του Αγίου Όρους, ήδη πριν από την εκδήλωση της σεισμικής ακολουθίας, λαμβάνουν υπόψη το σεισμογενές περιβάλλον στο οποίο αυτά βρίσκονται. Αποτέλεσμα αυτής της πρόνοιας είναι το γεγονός ότι, παρά τις συνεχείς δονήσεις, κτήρια ηλικίας αρκετών αιώνων στα οποία είχαν γίνει επεμβάσεις στο παρελθόν έχουν ανταποκριθεί εξαιρετικά και δεν έχουν υποστεί σημαντικές ζημιές, αλλά μόνο αναμενόμενες στα ευαίσθητα σημεία των δομικών συστημάτων τους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πρόκειται για κτίρια από φέρουσα τοιχοποιία με ιδιαίτερους επιφανειακούς φορείς, όπως θόλοι, κόγχες, τρούλοι, τύμπανα, τόξα κ.λπ.

Με την πολύτιμη πείρα που έχει αποκτήσει το Κέντρο Διαφύλαξης Αγιορείτικης Κληρονομιάς αποτελεί την εγγύηση ότι τα έργα στην Αθωνική Χερσόνησο εκτελούνται με προδιαγραφές υψηλού επιπέδου και με σεβασμό προς τις ιδιαίτερες συνθήκες του Αγίου Όρους. Αναντίρρητη απόδειξη των παραπάνω αποτελεί η απόκριση των μνημειακών κατασκευών στην πρόσφατη σεισμική ακολουθία στην περιοχή του Αγίου Όρους. Συνεπώς, οι αντισεισμικοί σχεδιασμοί που ήδη εφαρμόζονται στο Άγιον Όρος είναι επαρκείς.

Η δόνηση της 7ης Ιουνίου με μέγεθος 5,3 Ρίχτερ, λάβωσε κάποια μοναστήρια, όπως τις Μονές Ξενοφώντος, Δοχειαρίου, Παντοκράτορος, Παντελεήμονος, Σίμωνος Πέτρας. Πόσο μεγάλες είναι οι ζημιές στις υποδομές και στον θρησκευτικό πλούτο και πώς προχωρούν τα έργα αποκατάστασης;

Από την έναρξη των σεισμικών δονήσεων οι μηχανικοί του Κε.Δ.Α.Κ. έχουν διενεργήσει αυτοψίες σε πλήθος κτηρίων που υπέστησαν μικρές ή μεγαλύτερες ζημιές. Έχουν δοθεί οδηγίες τόσο για τη χρήση των κτιρίων που έχουν πληγεί όσο και για την αποκατάστασή τους. Ο πρόσφατος σεισμός προκάλεσε φθορές σε παλαιά κτίρια στα οποία δεν είχε γίνει ουσιαστική ενίσχυση του φέροντος οργανισμού τους ή είναι εγκαταλειμμένα. Σε κάποια από αυτά οι φθορές είναι σημαντικές, ιδίως σε λίθινα τόξα, σε τύμπανα τρούλων και σε πεσσούς. Τονίζω όμως και πάλι ότι οι ζημιές είναι αναμενόμενες, εμφανίζονται στα ευαίσθητα σημεία των φορέων και είναι αντιμετωπίσιμες. Το Κε.Δ.Α.Κ. συνέταξε άμεσα έκθεση καταγραφής των διαπιστωμένων ζημιών και την προώθησε στο υπουργείο Πολιτικής Προστασίας. Σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωσή μας, έχει εγκριθεί το ποσό των 9 εκατομμυρίων, το οποίο αιτηθήκαμε για τα έργα αποκατάστασης των ζημιών, οπότε αυτά θα ξεκινήσουν άμεσα.

Εκτός από το τεχνικό κομμάτι στο Άγιον Όρος, το ΚΕΔΑΚ έχει έντονη δραστηριότητα και στον τομέα του πολιτισμού, με εκθέσεις και εκδόσεις, καθώς επίσης και με τη διοργάνωση ημερίδων για τη μοναστική πολιτεία. Σκοπεύετε να ενισχύσετε αυτό το κομμάτι, και πώς;

Στόχος μας είναι το Κε.Δ.Α.Κ. να ενισχύσει την παρουσία του και πέρα από το τεχνικό κομμάτι. Οι εκδόσεις και οι εκθέσεις είναι ένας τρόπος. Κάθε χρόνο το Κε.Δ.Α.Κ. συμμετέχει στη ΔΕΘ είτε αυτόνομα είτε με παρουσία στο περίπτερο του υπουργείου Εσωτερικών (πρώην υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης). Επίσης, κάθε χρόνο εκδίδει ένα επιτραπέζιο ημερολόγιο με θέμα σχετικό με την αρχιτεκτονική του Αγίου Όρους. Φιλοδοξία μας είναι να επιστρέψουμε και σε μεγαλύτερες εκδόσεις με αντίστοιχο θέμα. Επιπλέον έχουμε ξεκινήσει τη συντήρηση του διατηρητέου κτιρίου, ιδιοκτησίας του Κε.Δ.Α.Κ. στην περιοχή της Δελφών, για να στεγάσουμε μια διαρκή έκθεση για το Άγιον Όρος σε συνεργασία πάντα με την Ιερά Κοινότητα. Τέλος, το επιστημονικό δυναμικό του Κε.Δ.Α.Κ. συμμετέχει σε συνέδρια και ημερίδες παρουσιάζοντας τα πορίσματα της έρευνάς του, που διεξάγεται παράλληλα με τα στενά υπηρεσιακά του καθήκοντα.

Στο Κε.Δ.Α.Κ. έχουν εκχωρηθεί αρμοδιότητες των υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας, υποδομών και Μεταφορών, Πολιτισμού και Αθλητισμού και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στην αγιορειτική χερσόνησο. Βοηθά αυτή η πολυδιάσπαση στην προώθηση μεγάλων έργων στο Άγιον Όρος;

Το Κε.Δ.Α.Κ. ιδρύθηκε ακριβώς για να αρθεί η πολυδιάσπαση και να επιταχυνθεί η εκτέλεση των έργων και αποτελεί πρότυπο αποκέντρωσης. Η συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων τόσων υπουργείων σε έναν φορέα απαλλάσσει τις μονές του Αγίου Όρους από τη γραφειοκρατία που συνεπάγεται η έγκριση ενός έργου από διαφορετικές υπηρεσίες, όπως συμβαίνει στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η εγκριτική απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Κε.Δ.Α.Κ. για ένα έργο εγγυάται την αρτιότητά του ως προς το τεχνικό, το πολιτιστικό και το περιβαλλοντικό κομμάτι του.

Με μία παράδοση χιλιετιών και έναν ιδιαίτερο τρόπο ζωής στο Άγιον Όρος, ποιες είναι οι δυσκολίες που συναντούν οι επιστήμονες-μέλη σας; Είναι δεκτικοί οι μοναχοί στις νέες τεχνικές και τεχνολογίες που προτείνετε για την ασφάλεια και τον εκσυγχρονισμό σε Μονές, Σκήτες και Κελλιά;

Ύστερα από σαράντα και πλέον χρόνια λειτουργίας του φορέα, οι μοναχοί του Αγίου Όρους έχουν κατανοήσει στο σύνολό τους ότι το Κε.Δ.Α.Κ. ιδρύθηκε για την υποβοήθηση του έργου τους και αποτελεί έναν πολύτιμο συνεργάτη τους. Άλλωστε οι μοναχοί είναι πια άνθρωποι μορφωμένοι, με ανοιχτούς ορίζοντες και με πλήρη αντίληψη της σημασίας των κτιριακών κατασκευών και των υποδομών. Οι μελέτες που κατατίθενται, πολλές φορές ενσωματώνουν πρωτοποριακές λύσεις και τεχνικές. Κατά συνέπεια, το δυναμικό του Κε.Δ.Α.Κ. βρίσκει ευήκοα ώτα στο Άγιον Όρος και οι συνεργασία μοναχών και μηχανικών είναι άριστη.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 31.08.2025