Φωτιά στο δρόμο Χαλκηδόνας - Κουφαλίων: Υπό μερικό έλεγχο μετά την άμεση δράση της πυροσβεστικής (βίντεο)
Η φωτιά ξέσπασε σε χαμηλή βλάστηση
- Newsroom
Μια καταστραμμένη χώρα, που προσπαθεί να βρει το δρόμο της μέσα από τις Συμπληγάδες των πολιτικο-θρησκευτικών σεχταριστικών αντιπαραθέσεων και την απουσία οποιασδήποτε πλουραλιστικής κοινοβουλευτικής παράδοσης.
Του Μπάμπη Μπίκα
Την ίδια πικρή γεύση μας άφησε και αυτή η μετάβασή μας στο Ιράκ τις προηγούμενες μέρες, όπως το 2003 που καλύψαμε για την εφημερίδα τον πόλεμο και την εισβολή των αμερικανοβρετανικών δυνάμεων στη χώρα, που συμβολίσθηκε με την κατάληψη της Βαγδάτης και συνεχίστηκε έκτοτε με την κατοχή της χώρας. Μια δεκαετία μετά, ίδιες είναι οι εικόνες των καταστροφών και των αδιεξόδων, όπως τα είδαμε τις λίγες μέρες που είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε τη Βαγδάτη, στο πλαίσιο μιας αποστολής αντιπροσωπείας της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων (ΔΟΔ) και συνάντησής της με το Ιρακινό Συνδικάτο Δημοσιογράφων (ΙΣΔ).
Πριν από μια δεκαετία, οι αμερικανικές δυνάμεις είχαν σαρώσει τα πάντα, με το καθεστώς του Σαντάμ να εγκαταλείπει τα πάντα, βυθίζοντας τη χώρα σε ένα ατελείωτο λουτρό αίματος. Οι σανταμικοί εξαφανίστηκαν εγκαταλείποντας ένα παραπαίοντα κρατικό-στρατιωτικό μηχανισμό, αλλά οι Αμερικανοί που ήρθαν αποτελείωσαν τη διάλυση, αφήνοντας μία ολόκληρη χώρα στο έλεος της βίας των διαφόρων θρησκευτικών σεχταριστικών οργανώσεων, σουνιτών και σιιτών. Οι πρώτοι ήταν στην εξουσία επί Σαντάμ, οι δεύτεροι επί Αμερικανών.
Οι τελευταίοι κατάφεραν να κάμψουν την ένοπλη αντίσταση στην κατοχή, η οποία το 2007 είχε φέρει το Ιράκ στα πρόθυρα διάλυσης εν μέσω γενικευμένης βίας ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων κοντά στις 160.000. Κατάφεραν να κάμψουν τη δράση των ένοπλων οργανώσεων στις περιοχές των σουνιτών, με αποκορύφωμα τη δολοφονία του Αλ Ζαρκάουι και την εξόντωση της οργάνωσής του. Αντίθετα, με τις σιιτικές σκληροπυρηνικές οργανώσεις, όπως του ακραίου κληρικού Μοκτάντα αλ Σαντρ, ακολούθησαν διαφορετική τακτική -αυτήν της ενσωμάτωσης και της ένταξης στο πολιτικό σκηνικό. Όπως αργότερα (μόλις την τελευταία διετία) κατάλαβαν ότι έπρεπε να κάνουν με τους σουνίτες, ανοίγοντας το δρόμο για τη συμμετοχή τους στο πολιτικό γίγνεσθαι.
Οι πολιτικές εξελίξεις στη χώρα καθορίστηκαν από τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις που ακολούθησαν την εισβολή και κατοχή του Ιράκ από τους Αμερικανούς.
Η νέα πολιτική εξουσία
Οι δεύτερες εκλογές του 2010, έδειξαν σε όλο τους το μεγαλείο την πολυπλοκότητα της ιρακινής κοινωνίας και τη συγκρότησή της στη βάση των θρησκευτικών φατριών. Το 60% είναι σιίτες με επιρροές από Ιράν, ένα μικρό 10% είναι σουνίτες και το υπόλοιπο διάφορες μειονότητες με προεξάρχουσα την κουρδική στο βορρά. Αυτοί κατάφεραν στη νέα πολιτειακή πυραμίδα εξουσίας να κατέχουν την προεδρία του Ιράκ με τον Τζαλάλ Ταλαμπανί, ενώ ο άλλος μεγάλος κούρδος φύλαρχος, ο Μασούτ Μπαρζανί, έχει αναλάβει την διακυβέρνηση της αυτόνομης βόρειας περιοχής της Μοσούλης, του Κιρκούκ του Αρμπίλ και της Σουλεϊμανίγιας.
Στο καθαρά κυβερνητικό μέρος της νέας ιρακινής πολιτικής εξουσίας, τα πράγματα περιπλέκονται με την απουσία οποιασδήποτε κοινοβουλευτικής παράδοσης και πολιτικού πλουραλισμού. Τις περυσινές εκλογές ακολούθησαν μήνες αδιεξόδου στον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, της οποίας επιδίωκε να ηγηθεί εκ νέου ο σιίτης πρωθυπουργός Νούρι αλ Μαλίκι (και το κόμμα του Νταβά), παρότι ο συνασπισμός των σιιτικών κομμάτων που ηγείτο ήρθε δεύτερος (24,72%), με τους σκληροπυρηνικούς σιίτες (Σαντρ) να έρχονται τρίτοι (18,15%) και τους Κούρδους τέταρτοι (14,59%), αλλά στην πρώτη θέση ο συνασπισμός Αλ Ιρακίγια, τόσο σιιτών όσο και σουνιτών, κυρίως σεκιουλαριστών (κοσμικών και μετριοπαθών) υπό τον πρώην (προσωρινό) πρωθυπουργό, Ιγιάντ Αλάουι.
Κυβέρνηση με συμμετοχή όλων
Οι τρεις πρώτοι είχαν σχηματίσει την προηγούμενη ιρακινή κυβέρνηση, αλλά οι σκληροπυρηνικοί σιίτες δεν ήθελαν τον Αλ Μαλίκι εκ νέου πρωθυπουργό. Από την άλλη, οι νέες πολιτικές δυνάμεις «αγνοούν» ακόμη τους θεσμικούς ρόλους, μέσα σε ένα δυτικού τύπου κοινοβουλευτικό σύστημα. Όπως μας έλεγαν συνάδελφοι ιρακινοί, κανένας τους δεν θέλει να είναι στην αντιπολίτευση (αν κάποιοι συμφωνήσουν σε σχηματισμό κυβερνητικής πλειοψηφίας), θεωρώντας το... αποκλεισμό από την πολιτική διαδικασία. Έτσι και μπροστά στο αδιέξοδο -και πριν οι Αμερικανοί εγκαταλείψουν το Ιράκ (οι μάχιμες επιχειρησιακές δυνάμεις)- κατάφεραν όλοι οι κύριοι πολιτικοί σχηματισμοί (τα τέσσερα μεγάλα κοινοβουλευτικά μπλοκς) να μπουν όλοι στη νέα κυβέρνηση, πάλι υπό τον Αλ Μαλίκι.
Και μέσα σε ένα τέτοιο σκηνικό, ο απλός κόσμος είναι αυτός που μένει να βλέπει τις εξουσίες να έρχονται και να παρέρχονται, όπως και τις εκάστοτε κυβερνώσες πολιτικο-οικονομικές ελίτ που σχηματίζονται, χωρίς να έχει καλυτερεύσει τη ζωή του, ούτε ως προς τα στοιχειώδη βιοποριστικά, ούτε ως προς την καθημερινή ασφάλεια. «Έχουν αλλάξει οι βάσεις τις κοινωνίας μας, με την κυριαρχία σήμερα της αντίθεσης σιιτών-σουνιτών και τη διάλυση των παραδοσιακών οικογενειακών μορφών διαβίωσης», μας λέει ένα ιρακινός συνάδελφος.
Φεύγοντας από το Ιράκ, δεν μπορεί παρά να εκτιμήσουμε τον δύσκολο δρόμο που είναι στρωμένος μόνο με εκρηκτικά εμπόδια, αλλά θέλουμε να μείνουμε στα λόγια του προέδρου του Ιρακινού Συνδικάτου Δημοσιογράφων, Μοαΐντ αλ Αλαμι ότι: «Βήμα-βήμα θα μπορέσουμε να χτίσουμε μία δημοκρατική και ελεύθερη κοινωνία». Άλλωστε, συμπληρώνουμε εμείς, ζούνε σε μία χώρα με πλούσια ιστορία, χωρίς ισλαμικές παρεκκλίσεις (αν και είδαμε τέτοια χαρακτηριστικά να αναπτύσσονται σήμερα) και μία παράδοση αγώνων ανεξαρτησίας.
Η Πράσινη Ζώνη, οι έξι Πύλες της Κολάσεως και δύο πόλεις μέσα στην πρωτεύουσα
Από το αεροδρόμιο κιόλας της Βαγδάτης καταλαβαίνει κάποιος πως δεν πρόκειται για μια φυσιολογική χώρα. Δεν είναι μόνο τα αφόρητα μέτρα ασφαλείας, αλλά η συνοδεία με την οποία οι Ιρακινοί συνόδευσαν τους 23 ξένους δημοσιογράφους της ΔΟΔ στο ξενοδοχείο όπου διέμειναν. Μια διαδρομή μπλόκων, σημείων ελέγχου, πάνοπλων στρατιωτικών... Αυτό το δυτικό κομμάτι της πόλης προς το κέντρο και τον ποταμό Τίγρη μέσα στην ιρακινή πρωτεύουσα, έχει μετατραπεί ίσως στην καλύτερα φρουρούμενη περιοχή του κόσμου. Πρόκειται για την περίφημη Πράσινη Ζώνη ασφαλείας, όπου βρίσκονται όλα τα κυβερνητικά κτήρια, οι κρατικές υπηρεσίας, κύριες στρατιωτικές εγκαταστάσεις, τα παλάτια του Σαντάμ, οι ξένες πρεσβείες, με πρώτη φυσικά την αμερικανική, καθώς και το περίφημο ξενοδοχείο Αλ Ρασίντ, όπου διαμείναμε φιλοξενούμενοι του Ιρακινού Συνδικάτου Δημοσιογράφων.
Πρόκειται για μια τεράστια περιοχή, περίπου μισή έκταση του ευρύτερου κέντρου της Βαγδάτης, αποκλεισμένη από τον υπόλοιπο κόσμο της ιρακινής πρωτεύουσας με ένα τοίχος μεγάλων τσιμεντένιων μπλοκς ύψους 5 μέτρων και στην οποία μπαίνεις μόνο από 6 πύλες όπου άπαντες υφίστανται εξονυχιστικό έλεγχο. Πύλες της Κολάσεως τις ονομάσαμε οι ξένοι δημοσιογράφοι της αποστολής της ΔΟΔ, αφού βγαίνοντας από αυτές, βγαίνεις... στο χάος, την γενικευμένη ανασφάλεια, τους εγκαταλειμμένους δρόμους και κτήρια, τις καθημερινές βομβιστικές επιθέσεις κατά σιιτών, έχοντας αναζωπυρώσει τη σεχταριστική βία. Λίγα καταστήματα ανοιχτά, όπως και διαμερίσματα στις πολυκατοικίες να είναι εν ζωή. Το ίδιο και οι άνθρωποι, που κυκλοφορούν μόνο στο φως της ημέρας, με τα βράδια να παραπέμπουν... στις μέρες του πολέμου.
Η κάθε μετακίνησή μας απαιτούσε την κινητοποίηση πλήθους αστυνομικών και στρατιωτικών δυνάμεων. Ποτέ δεν μπορούσαμε να φανταστούμε ότι 23 δημοσιογράφοι θα μετακινούμαστε με μία αυτοκινητοπομπή 15 οχημάτων με συνοδεία ένστολων και στην οποία προπορευόταν και επόταν θωρακισμένο στρατιωτικό όχημα με πάνοπλους στρατιώτες. Όταν δε, μεταβήκαμε τρεις φορές έξω από την Πράσινη Ζώνη, αυτό θύμιζε... κινηματογραφική ταινία στρατιωτικής αποστολής, με τρία ελικόπτερα να ίπτανται της αυτοκινητοπομπής, η οποία δεν σταματούσε πουθενά παρά μόνο στον τελικό προορισμό.
ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΡΕΣΒΗΣ «Να έρθουν για επενδύσεις έλληνες επιχειρηματίες»
Στην ενημέρωσή του, ότι βρίσκονται στη Βαγδάτη δύο έλληνες δημοσιογράφοι, ο πρέσβης της Ελλάδας στο Ιράκ έσπευσε να μας συναντήσει στο ξενοδοχείο όπου διαμέναμε. Από τα πρώτα πράγματα που μας επισήμανε ήταν η έκκλησή του προς τους έλληνες επιχειρηματίες να έρθουν στο Ιράκ να επενδύσουν. Τώρα, όπως μας είπε χαρακτηριστικά ο Μερκούριος Καραφωτιάς, που οι Ιρακινοί έχουν ανάγκη και επιχειρούν να βρουν μόνοι τους το δρόμο προς το μέλλον. Το ζήτημα της ασφάλειας σίγουρα είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο, αλλά μας εξέφρασε την αισιοδοξία του για καλυτέρευση της κατάστασης. Άλλωστε, ήδη δραστηριοποιούνται ελληνικές εταιρείες και επιχειρήσεις, όπως στον κατασκευαστικό τομέα (λ.χ. η ΜΕΤΚΑ του Μυτιληναίου) ή το εμπόριο.
Στον δε πετρελαϊκό, εδώ πρόκειται για «ελντοράντο», με την μερίδα του λέοντος να καρπώνονται δυτικοί (και δη αμερικανικοί) κολοσσοί. Αρκεί να αναφέρουμε τον αριθμό των 147 δισεκατομμυρίων βαρελιών πετρελαίου που υπάρχουν στο ιρακινό υπέδαφος, ενώ τεράστια είναι και τα κοιτάσματα φυσικού αερίου. Οι Έλληνες έχουμε πολύ καλή φήμη εδώ στο Ιράκ, μας λέει ο έλληνας πρέσβης και μαζί με την ιστορία που γνωρίζουν οι δύο λαοί, συμβάλλουν σε ένα καλό κλίμα που υπάρχει μεταξύ μας. Αυτό άλλωστε το διαπιστώσαμε και εμείς, στο άκουσμα ότι είμαστε Έλληνες. Ελληνικός είναι και ο αρχαίος προσδιορισμός του σημερινού Ιράκ: Μεσοποταμία.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ Αγώνας για την ανεξαρτησία και την ελευθεροτυπία
Την αγωνία τους για την κατάσταση στη χώρα τους, όπως και τους αγώνες τους για δημοκρατία, πολιτικό πλουραλισμό και ελευθεροτυπία, μας εξέφραζαν οι ιρακινοί συνάδελφοι στη Βαγδάτη, στο πλαίσιο των συναντήσεών μας μαζί τους και με αφορμή την Ιρακινή Μέρα Δημοσιογραφίας (143η επέτειος από την έκδοση της παλαιότερης εφημερίδας του αραβικού κόσμου) για την οποία προσκληθήκαμε στο Ιράκ.
Με αυτήν τη διατύπωση άρχισε την ομιλία του ο πρόεδρος του Ιρακινού Συνδικάτου Δημοσιογράφων Μοαΐντ αλ Αλαμι, εκδηλώνοντας παράλληλα την αισιοδοξία του, ότι παρά τα πολιτικά προβλήματα, σιγά-σιγά και βήμα-βήμα θα βρει η κοινωνία το δρόμο της προς μία πραγματική δημοκρατία. Στην εκδήλωση αυτή παρεβρέθηκε και ο πρωθυπουργός Αλ Μαλίκι, ο οποίος έσπευσε να τονίσει ότι σήμερα δεν έχουμε φυλακισμένους δημοσιογράφους για λόγους ελευθεροτυπίας.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, Τζιμ Μπουμέλα, αναφέρθηκε στην μοναδικότητα του Ιρακινού Συνδικάτου Δημοσιογράφων. Του μόνου κοινωνικού φορέα που λειτουργεί στοιχειωδώς ανεμπόδιστα, ίσως και λόγω πολιτικοκυβερνητικών σκοπιμοτήτων να επιδειχθεί η λειτουργία... της κοινωνίας των πολιτών.
Τέλος, να αναφέρουμε πως στο πλαίσιο της αποστολής της αντιπροσωπείας της ΔΟΔ συμμετείχαν 23 δημοσιογράφοι από όλον τον κόσμο, εκ των οποίων οι 6 από την Ευρώπη -δύο έλληνες, ένας ο υπογράφων και η άλλη η Μαρίνα Μεϊντάνη. Μεταξύ άλλων, συμμετείχαν οι πρόεδροι της Αραβικής Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων και της Αφρικανικής Ένωσης Δημοσιογράφων, οι γενικοί γραμματείς των Συνδικαλιστικών Ενώσεων Τύπου Αργεντινής και Ουρουγουάης, καθώς και του Εθνικού Συνδικάτου Δημοσιογράφων Γαλλίας, αλλά και εκπρόσωποι δημοσιογραφικών ενώσεων από Αίγυπτο, Μαρόκο, Σομαλία, Ινδία, Γκάνα, Σουδάν, Ινδία, Μεξικό, Ρωσία, Ιρλανδία, Βρετανία. Πραγματοποιήθηκαν δύο συζητήσεις, η μία για την αναγκαιότητα αυτορύθμισης στα του Τύπου και η δεύτερη για το ρόλο των συνδικαλιστικών ενώσεων των δημοσιογράφων.
