Η μαρίνα της Αρετσούς αποτελεί μία «μαύρη τρύπα» στο παραλιακό μέτωπο της Θεσσαλονίκης και ειδικότερα στην περιοχή της Καλαμαριάς. Όπως είναι και το πρώην στρατόπεδο Κόδρα, η πλαζ Αρετσούς, οι Καπναποθήκες, το Κυβερνείο, που επίσης βρίσκονται στην Καλαμαριά, αλλά και ορισμένα από τα πρώην στρατόπεδα, Μεγάλου Αλεξάνδρου, Γκόνου, Καρατάσιου καθώς και μία σειρά από οικόπεδα τα οποία έχουν περιέλθει στη δικαιοδοσία του Υπερταμείου. Πρόκειται για εκτάσεις, εξαιρετικά ζωτικές για τη λειτουργία της πόλης, οι οποίες έχουν παραδοθεί στη φθορά του χρόνου εδώ και δεκαετίες καθώς καμία κυβέρνηση δεν επέδειξε ενδιαφέρον για την αξιοποίησή τους επ’ ωφελεία της πόλης.
Κόντρα σε αυτή την κρατική αβελτηρία, την τελευταία πενταετία επιχειρείται, από το ΤΑΙΠΕΔ αρχικά και τώρα από το Υπερταμείο, η παραχώρηση της χρήσης της μαρίνας Αρετσούς σε ιδιώτη. Πρόκειται για μία έκταση περίπου 80 στρεμμάτων στο χερσαίο τμήμα της και άλλων σχεδόν 100 μέσα στη θάλασσα, με 242 θέσεις ελλιμενισμού για σκάφη μέχρι 30 μ. μήκος. Η μαρίνα Αρετσούς ήταν μία από τις συνολικά 23 για τις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο μεταβίβασε το 2012 στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου ΑΕ (ΤΑΙΠΕΔ) το δικαίωμα παραχώρησης της χρήσης, διαχείρισης και εκμετάλλευσης.
Για περίπου οκτώ χρόνια δεν υπήρξε καμία πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση, ώσπου φτάσαμε στο 2020. Τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς αναρτήθηκε στην ιστοσελίδα του ΤΑΙΠΕΔ η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ), στο πλαίσιο κατάρτισης του νέου γενικού σχεδιασμού της μαρίνας Αρετσούς, ώστε οι ενδιαφερόμενοι να διατυπώσουν εγγράφως προς τη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας τις απόψεις τους.
Η απόφαση του 2020
Στο πλαίσιο διαβούλευσης της ΣΜΠΕ για την αξιοποίηση της μαρίνας, το δημοτικό συμβούλιο Καλαμαριάς με την υπ’ αριθ. 122/2020 απόφασή του, η οποία δημοσιεύτηκε στις 18/05/2020, υπέβαλε τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις του για το ζήτημα της αξιοποίησης της μαρίνας. Κατέδειξε την ανάγκη να παραμείνει η μαρίνα Αρετσούς τουριστική μαρίνα, προσβάσιμη στους κατοίκους και απέκλεισε την προοπτική δημιουργίας μίας περίκλειστης περιοχής, αποκομμένης από τον ιστό της πόλης. Στο δια ταύτα, το δημοτικό συμβούλιο συμφώνησε με την ανάπτυξη της μαρίνας, αλλά υπό τους όρους και τις προϋποθέσεις που έθετε η απόφαση 122/2020, την οποία και απέστειλε στο ΤΑΙΠΕΔ, καθιστώντας σαφές ότι δεν μπορούν να υπάρξουν λύσεις για τη μαρίνα που οδηγούν σε τσιμεντοποίηση, σε μία περιοχή αποκλεισμένη για τους κατοίκους και χωρίς απτά οφέλη για τον Δήμο και την τοπική οικονομία.
Ειδικότερα, με εκείνη την απόφαση ζητήθηκε, μεταξύ άλλων, ο συντελεστής δόμησης και κάλυψης να είναι 0,1, να διασφαλιστεί η ελεύθερη και δωρεάν πρόσβαση για τους κατοίκους, να υπάρξει περιορισμός των εμπορικών χρήσεων, το ύψος των κτιρίων να μην υπερβαίνει τα έξι μέτρα (δηλαδή διώροφα κτίρια) κ.ο.κ.
Η πρώτη απόπειρα
Στις 28/01/2021 και πριν από την απαιτούμενη έγκριση της ΣΜΠΕ, το ΤΑΙΠΕΔ προχώρησε αιφνιδιαστικά στην προκήρυξη διεθνούς διαγωνισμού για την παραχώρηση της μαρίνας, απευθύνοντας «πρόσκληση για υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την παραχώρηση υπηρεσιών λειτουργίας λιμένος και του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της μαρίνας Αρετσούς». Καλούσε δε, τους υποψήφιους επενδυτές να υποβάλουν φάκελο εκδήλωσης ενδιαφέροντος για την παραχώρηση της μαρίνας για περίοδο κατ’ ελάχιστο 35 ετών.
Ο Δήμος Καλαμαριάς αντέδρασε σε αυτήν την ενέργεια και τον Απρίλιο του 2021 κατέθεσε προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας ζητώντας να ακυρωθεί η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος του ΤΑΙΠΕΔ για την παραχώρηση της μαρίνας. Περίπου έναν χρόνο μετά, τον Μάρτιο του 2022 το ΣτΕ έκανε δεκτή την προσφυγή του Δήμου και έτσι η πρώτη απόπειρα ιδιωτικοποίησης της μαρίνας, με δυσμενείς όρους για την περιοχή, ναυάγησε.
Στο μεταξύ, ο Δήμος, με υπόμνημά του, τον Μάιο του 2021 ζήτησε από την Επιτροπή Τουριστικών Λιμένων, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της, να προβεί σε όλες τις διορθώσεις-τροποποιήσεις της ΣΜΠΕ όπως αυτές περιγράφονταν στις αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου.
Η δεύτερη προσφυγή
Όμως το ΤΑΙΠΕΔ δεν το έβαλε κάτω. Τον Ιανουάριο του 2023, πριν ακόμη εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ επί της προσφυγής του Δήμου, εκδόθηκε αιφνιδιαστικά Προεδρικό Διάταγμα με τίτλο «Έγκριση Γενικού Σχεδιασμού μαρίνας Αρετσούς», με το οποίο καθορίστηκαν οι χρήσεις γης, οι όροι δόμησης επί της χερσαίας ζώνης της μαρίνας κ.ο.κ. Οι όροι του Προεδρικού Διατάγματος πόρρω απείχαν από τους όρους και τις προϋποθέσεις που είχαν τεθεί από τον δήμο κι έτσι, τον Ιανουάριο του 2024 αποφασίστηκε να κατατεθεί νέα προσφυγή στο ΣτΕ κατά του Προεδρικού Διατάγματος. Έπειτα από αρκετές αναβολές η προσφυγή συζητήθηκε τον Μάιο του 2025 και αναμένεται η έκδοση της απόφασης.
Η νέα απόπειρα
Στο μεταξύ η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) που αφορά τη μαρίνα Αρετσούς, η οποία υποβλήθηκε από την αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς τη Μητροπολιτική Επιτροπή Θεσσαλονίκης έλαβε αρνητική γνωμοδότηση από την Μητροπολιτική, απορρίπτοντας έτσι και τον προτεινόμενο συνολικό σχεδιασμό για την αξιοποίηση της μαρίνας.
Αρνητική γνωμοδότηση υπήρξε και από το δημοτικό συμβούλιο Καλαμαριάς το οποίο, παράλληλα, ζήτησε να ανασταλεί η διαδικασία διαβούλευσης της ΜΠΕ μέχρι να εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ επί της προσφυγής κατά του Προεδρικού Διατάγματος με τίτλο «Έγκριση Γενικού Σχεδιασμού μαρίνας Αρετσούς».
Αντ’ αυτού στις 23/09/2025 εκδόθηκε και πάλι αιφνιδιαστικά Κοινή Υπουργική Απόφαση με τίτλο «Χωροθέτηση και έγκριση περιβαλλοντικών όρων της Μαρίνας Καλαμαριάς», με την οποία εγκρίθηκε η νέα χωροθέτηση της μαρίνας καθώς και οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου.
Οι ρυθμίσεις που προβλέπει η ΚΥΑ έχουν μεγάλες παρεκκλίσεις από τους όρους και τις προϋποθέσεις που έχει θέσει ο Δήμος Καλαμαριάς γι’ αυτό και κατέθεσε νέα προσφυγή στο ΣτΕ ζητώντας την ακύρωση της ΚΥΑ.
Η τελευταία πράξη παίχθηκε πριν από μερικές ημέρες, στις 15 Δεκεμβρίου όταν δημοσιεύτηκε η πρόσκληση του Υπερταμείου για την υποβολή εκδήλωσης ενδιαφέροντος «για την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της μαρίνας Καλαμαριάς», με την οποία ξεκινά νέος διεθνής διαγωνισμός για την παραχώρηση του δικαιώματος χρήσης, λειτουργίας, διαχείρισης και εκμετάλλευσης της μαρίνας Αρετσούς.
Η θέση του Δήμου Καλαμαριάς
Η θέση του Δήμου Καλαμαριάς όπως έχει αποτυπωθεί σε δύο αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου το 2020 και το 2023 συνοψίζεται στα ακόλουθα:
* Η αναβάθμιση και ο εκσυγχρονισμός της μαρίνας είναι απαραίτητη προκειμένου να ανακοπεί η συνεχιζόμενη απαξίωση της μοναδικής τουριστικής υποδομής στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης.
* Ο σχεδιασμός της μαρίνας πρέπει να εντάσσεται σε μία ενιαία αντίληψη ανάδειξης και ανάπλασης ενός πράσινου, αδόμητου και προσβάσιμου σε όλους παραλιακού μετώπου της πόλης.
* Η μαρίνα πρέπει να αναβαθμιστεί ως χώρος μαρίνας ελλιμενισμού σκαφών με όλες τις λειτουργικές, υποστηρικτικές και βοηθητικές εγκαταστάσεις μίας σύγχρονης τουριστικής υποδομής και όχι να μετατραπεί σε μία υπερδομημένη έκταση με κατοικίες ή ξενοδοχεία εξυπηρετώντας μία αντίληψη real estate (ο συντελεστής δόμησης και κάλυψης να είναι 0,1).
* Η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, των πευκόφυτων εκτάσεων, του πρασίνου και της ατμόσφαιρας πρέπει να διασφαλίζεται σε κάθε φάση κατασκευής των έργων και λειτουργίας της μαρίνας.
* Το εμβληματικό κτίριο του Remezzo, το καφενεί ο του Ψαρρά, η Προποντίδα και τα πρανή επί της οδού Πλαστήρα πρέπει να εξαιρεθούν από τα σχέδια ανάπτυξης της μαρίνας και να αποδοθούν στον Δήμο και τους πολίτες της Καλαμαριάς.
Τέσσερις προσφυγές και πρόταση για δημοψήφισμα
Εδώ και πέντε χρόνια ο Δήμος προσπαθεί να αποκρούσει την προσπάθεια του ΤΑΙΠΕΔ, αρχικά, του Υπερταμείου στη συνέχεια, να υλοποιήσουν τα σχέδιά τους για τη μαρίνα Αρετσούς. Σχέδια στα οποία, εκτός από την αναβάθμιση των λιμενικών εγκαταστάσεων και την κατασκευή κάποιων υποστηρικτικών εγκαταστάσεων, προβλέπονται κατασκευή ξενοδοχείου, καθώς και κατοικιών, γεγονός που θα οδηγήσει σε τσιμεντοποίηση της περιοχής.
Μέχρι τώρα ο Δήμος Καλαμαριάς αμύνεται με την άσκηση ένδικων μέσων. Έως σήμερα έχει καταθέσει τρεις προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας και προετοιμάζει και μία τέταρτη. Η πρώτη προσφυγή κατατέθηκε το 2021 κατά της πρώτης απόπειρας του ΤΑΙΠΕΔ να προχωρήσει στην παραχώρηση της μαρίνας και είχε ευτυχή έκβαση καθώς έγινε δεκτή.
Η δεύτερη προσφυγή κατατέθηκε το 2024 και στρεφόταν κατά του Προεδρικού Διατάγματος το οποίο καθόριζε τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης στο χώρο της μαρίνας. Αυτή εκδικάστηκε στο ΣτΕ τον περασμένο Μάιο και αναμένεται η έκδοση της απόφασης.
Η τρίτη προσφυγή αφορά την Κοινή Υπουργική Απόφαση με την οποία εγκρίθηκε η νέα χωροθέτηση της μαρίνας καθώς και οι περιβαλλοντικοί όροι του έργου και της οποίας η εκδίκαση εκκρεμεί στο ΣτΕ. Μετά, δε, την αιφνιδιαστική προκήρυξη του νέου διεθνούς διαγωνισμού για την παραχώρηση της μαρίνας στις 15 Δεκεμβρίου, συνήλθε τρεις ημέρες αργότερα η δημοτική επιτροπή του δήμου η οποία αποφάσισε ομόφωνα να κατατεθεί νέα προσφυγή στο ΣτΕ ζητώντας την ακύρωση και αυτού του διαγωνισμού. Ταυτόχρονα ο δήμος θα καταθέσει και αίτηση αναστολής εκτέλεσης ενώπιον του ΣτΕ προκειμένου να σταματήσει κάθε διαγωνιστική διαδικασία έως ότου κριθεί από το ανώτατο δικαστήριο η αίτηση ακύρωσης.
Ενημέρωση και κινητοποίηση
Παράλληλα, την περασμένη Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου το θέμα συζητήθηκε στο δημοτικό συμβούλιο το οποίο, έπειτα από πρόταση της δημάρχου Καλαμαριάς, Χρύσας Αράπογλου αποφάσισε να προχωρήσει στις ακόλουθες δράσεις:
01 Στην έκδοση ενός φυλλαδίου το οποίο θα μοιραστεί μέσα στις γιορτές σε ολόκληρη την Καλαμαριά. Για το τελικό κείμενο θα γίνει διαβούλευση με τους επικεφαλής όλων των δημοτικών παρατάξεων.
02 Στη συγκρότηση οργανωτικής επιτροπής από τους επικεφαλής των παρατάξεων για να διερευνηθεί η δυνατότητα διοργάνωσης δημοψηφίσματος προκειμένου η κοινωνία της Καλαμαριάς να εκφράσει τη γνώμη της για τα σχέδια του Υπερταμείου, σχετικά με τη μαρίνα Αρετσούς.
03 Στην παραχώρηση συνέντευξης Τύπου με ταυτόχρονη κινητοποίηση των πολιτών της Καλαμαριάς είτε στο Remezzo είτε στον χώρο της μαρίνας.
04 Στην αποστολή επιστολής προς τον υπουργό Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη, ως πολιτικό προϊστάμενο του Υπερταμείου με αίτημα να γίνει συνάντηση με τους επικεφαλής των δημοτικών παρατάξεων προκειμένου να παραδοθούν εκ νέου οι προτάσεις του δήμου για την μαρίνα.
Η δήμαρχος Καλαμαριάς τονίζει πως «κάποιες αναφορές οι οποίες υπάρχουν στη διακήρυξη του διαγωνισμού που αφήνουν κάποιο ασαφές και θεωρητικό ενδεχόμενο το Remezzo να παραμείνει ως βιβλιοθήκη και να μην κατασκευαστεί το ξενοδοχείο δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τις διεκδικήσεις του Δήμου. Η πάγια θέση του Δήμου, όπως εκφράστηκε με προηγούμενες αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου είναι η αναβάθμιση της μαρίνας καθώς δεν μπορεί η περιοχή μας να συνεχίσει να είναι ένας σωρός ερειπίων». Η κυρία Αράπογλου τονίζει, επίσης, ότι «κόκκινη γραμμή για μας είναι η δόμηση να αφορά μόνο τις υποστηρικτικές υπηρεσίες που χρειάζεται η μαρίνα, όχι κατοικίες, όχι ξενοδοχείο».
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 28.12.2025
