- Newsroom
«Δεν πρέπει να αφήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη να δημιουργήσει την ψευδαίσθηση ότι μπορεί να αντικαταστήσει, ή να εξαλείψει την προσευχή και την άσκηση», τόνισε ο μητροπολίτης Σόφιας και Πατριάρχης Βουλγαρίας Δανιηλ, μιλώντας στο συνέδριο του Περιοδικού «Θεολογία», παρουσία του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμου, επισήμων, ακαδημαϊκών και φοιτητών, στην αίθουσα Τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
«Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνούμε ότι, όσο κι αν η τεχνητή νοημοσύνη αναπτύσσεται ή αναβαθμίζεται, δεν μπορεί ποτέ να αποκτήσει αυτό που οι Πατέρες αποκαλούν "νοῦν Χριστοῦ". Ο νους υποδέχεται το δώρο της χάριτος, μέσα στην προσευχητική, ευχαριστιακή και μυστηριακή κοινωνία με τον Χριστό», είπε ο κ. Δανιήλ και συνέχισε:«Ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής λέει: "ἔχομεν νοῦν Χριστοῦ". Αυτό σημαίνει ότι καλούμαστε να σκεφτόμαστε τα πάντα σύμφωνα με τον Χριστό. Να κατανοούμε τα πάντα μέσω του Χριστού. Να ζούμε τα πάντα εν Χριστώ. Σε αυτή τη χάριτι κοινωνία, ο ανθρώπινος νους φτάνει σε τέτοια ανάπτυξη, σε τέτοιες αναβαθμίσεις, ώστε γίνεται κάτι πολύ μεγαλύτερο, πιο ισχυρό, πιο σοφό και πιο βαθύ από οποιαδήποτε τεχνητή νοημοσύνη. Χάρη στη Θεία χάρη, ο άνθρωπος και ο νους του λαμβάνουν ικανότητες που καμία τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί ποτέ να αποκτήσει. Η πρόκληση για μας δεν είναι να φύγουμε από την τεχνολογία, ούτε να αποσυρθούμε σε έναν παράλληλο κόσμο. Ούτε να παραδοθούμε στον πανικό ή να κυριευθούμε από φόβους. Η πρόκληση είναι να αντιμετωπίσουμε το μέλλον με νέα ταυτότητα, μέσα στην Εκκλησία».
Ο Πατριάρχης Βουλγαρίας έθεσε ρητορικά ερωτήματα για τα όρια της τεχνολογίας, για την τεχνητή νοημοσύνη και την πιθανότητα. η ύπαρξη της ανθρωπότητας να απειλείται από αυτήν και για το ρόλο της Εκκλησίας και πρόσθεσε: «Σήμερα, αυτή η αγωνία ακούγεται περισσότερο σαν επιστημονική φαντασία. Ωστόσο, αυτό που οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, ως πιστοί και σκεπτόμενοι άνθρωποι, πρέπει να θεωρήσουμε είναι ένας άλλος υπαρξιακός κίνδυνος. Και αυτός μου φαίνεται πολύ πιο άμεσος και σοβαρός. Εννοώ τον κίνδυνο της απώλειας του ιερού ως αποτέλεσμα της διείσδυσης της τεχνολογίας σε κάθε σφαίρα της ζωής. Αυτή είναι η τεχνολογικοποίηση της ζωής, στην οποία δεν υπάρχει πλέον χώρος ούτε ανάγκη για το ιερό, δηλαδή για τον Θεό και για τη χάρη Του».
Ο κ. Δανιήλ επισήμανε ότι η σημερινή «εικόνα του καταναλωτισμού», η «κουλτούρα της αγοράς», λειτουργούν «πιο βίαια από οποιονδήποτε Διαφωτισμό». Υπογράμμισε ότι οι μεταμοντέρνες τεχνολογίες έχουν εξαιρετικά μεγάλη επίδραση στον άνθρωπο, καλλιεργούν την εντύπωση «για την έλλειψη οποιασδήποτε ανάγκης για τον Θεό» και αυτό είναι «ακόμη πιο ανησυχητικό», όπως είπε, από το ρεύμα αθεϊσμού του 19ου και του 20αι. Ανέφερε ακόμη, ότι μέσα από τη συνεχή χρήση των υπολογιστικών τεχνολογιών και τον βομβαρδισμό των πληροφοριών, «ο νους περιπλανιέται ανούσια μέσα σε μια αδιάκοπη αλληλουχία εικόνων» και «η καρδιά γίνεται σκοτεινή αποθήκη καταθλιπτικών αισθημάτων», με αποτέλεσμα «θραύση της συνείδησης», τη «διάσπαση της ανθρώπινης σκέψης» και την αδυναμία συγκέντρωσης στην προσευχή.
«Η γοητεία του ιερού χάνεται από την καθημερινή μας ύπαρξη. Χάνουμε όλη την ευαισθησία, με την οποία η ανθρωπότητα για χιλιετίες πλησίαζε ορισμένα πρόσωπα, τόπους και γεγονότα. Αυτή η ευαισθησία φαίνεται να εκπνέει και να χάνεται μέσα στη μαύρη τρύπα της λήθης. Η λήθη του ιερού είναι η σύγχρονη τραγωδία μας» είπε ο κ. Δανιήλ. «Σήμερα», συνέχισε, «το ζήτημα δεν είναι απλώς η αμφιβολία για την ύπαρξη του Θεού. Ούτε η κλασική απιστία που ταυτοποιήθηκε με τον "επιστημονικό" αθεϊσμό των 19ου και 20ού αιώνων. Είναι η απώλεια της ζωντανής κοινωνίας με τον ζωντανό Θεό, ακόμη και ανάμεσα σε πιστούς ανθρώπους, Χριστιανούς, που είναι μέλη της Εκκλησίας. Αλλά είναι δυνατή η πραγματική παρουσία του Θεού χωρίς ζωή προσευχής; Ακριβώς αυτή η κατάσταση η απώλεια της προσευχής είναι εκείνη που θεωρώ το μεγαλύτερο πλήγμα για την ανθρώπινη φύση και τη ζωή».
Ο κ. Δανιήλ περιέγραψε και τον τρόπο με τον οποίο, κατά τη θεώρηση της Εκκλησίας, μπορεί η σύγχρονη τεχνολογία να υπηρετεί τον άνθρωπο, χωρίς να γίνεται ο σκοπός, αλλά το μέσο για την επίτευξη των στόχων του. «Όταν ζούμε πραγματικά τη ζωή της Εκκλησίας, συμμετέχοντας στη Θεία Κοινωνία, όταν βάζουμε ξεκάθαρη ιεραρχία στη ζωή μας, όπου η τεχνολογία είναι μέσο και ποτέ σκοπός, τότε μπορούμε να θέσουμε σαφή όρια στην τεχνολογία» είπε ο Πατριάρχης Βουλγαρίας και πρόσθεσε: «Μια τέτοια στάση θα κάνει και την ίδια την τεχνολογία πιο απλή και πιο καθαρή. Οι μεγάλοι ασκητές της ερήμου έφτασαν στην αγιότητα χωρίς καμία τεχνολογία. Με την εμπειρία να διακρίνετε ποιο είναι το αγαθό, το ευάρεστο και τέλειο θέλημα του Θεού.
Και τελικά, για να κλείσω με αισιοδοξία και να κατανοήσουμε τις σύγχρονες τεχνολογίες πέρα από όλους τους πιθανούς κινδύνους, ας μην παραλείψουμε να σημειώσουμε, ότι το κείμενο που μόλις διάβασα μεταφράστηκε εξ αρχής στα αγγλικά με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης...».
Την ομιλία του κ. Δανιήλ παρακολούθησαν ο γενικός γραμματέας της κοινοβουλευτικής ομάδας της ΝΔ Μαξιμος Χαρακοπουλος, ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ευάγγελος Βενιζέλος, ιεράρχες της Εκκλησίας της Ελλάδος και Ορθοδόξων εκκλησιών από το εξωτερικό, ακαδημαϊκοί και φοιτητές.
