- Newsroom
Νομοθετική ρύθμιση για την επανακαθορισμό των όρων απενεργοποίησης του ΑΦΜ σε περιπτώσεις φοροδιαφυγής και άλλων σοβαρών παραβάσεων σχεδιάζει το υπουργείο Οικονομικών, στον απόηχο της απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) που έκρινε αντισυνταγματικό το ισχύον πλαίσιο.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η νέα διάταξη που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή, θα προβλέπει αυστηρό αλλά καθαρό νομοθετικό πλαίσιο για την απενεργοποίηση ΑΦΜ σε περιπτώσεις λαθρεμπορίου, ψευδών δηλώσεων, παραποίησης στοιχείων και φοροδιαφυγής, ώστε να αποφεύγονται υπερβολές και να διασφαλίζεται η προστασία των δικαιωμάτων των φορολογουμένων.
Παράλληλα, εξετάζονται τροποποιήσεις στο καθεστώς παροχής χρηματικών εγγυήσεων για την επανενεργοποίηση του ΑΦΜ σε πρόσωπα που έχουν πτωχεύσει ή καταδικαστεί για σοβαρές παραβάσεις.
Αρμόδιες πηγές επισημαίνουν ότι το βασικό εργαλείο του «παγώματος» του ΑΦΜ δεν πρόκειται να καταργηθεί, καθώς θεωρείται κρίσιμο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της δράσης κατά των εικονικών επιχειρήσεων. Σύμφωνα με την ΑΑΔΕ, την περίοδο 2019-2024 αναστάλθηκε η χρήση ΑΦΜ σε 796 περιπτώσεις, οι περισσότερες εκ των οποίων αφορούσαν σε «εξαφανισμένους εμπόρους» με εμπλοκή σε ενδοκοινοτικές απάτες ΦΠΑ.
Τι λέει το ΣτΕ
Η απόφαση του ΣτΕ (2024) έκρινε αντισυνταγματικές τις εξουσίες που παρέχονται στον Διοικητή της ΑΑΔΕ από τον νόμο 4174/2013, επισημαίνοντας ότι η αναστολή ή απενεργοποίηση ΑΦΜ συνιστά «βαθιά επέμβαση στην οικονομική ζωή» των φυσικών ή νομικών προσώπων και ισοδυναμεί με απαγόρευση άσκησης επαγγελματικής δραστηριότητας.
Πότε αναστέλλεται ο ΑΦΜ
Με βάση τις τελευταίες αλλαγές στο Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών, η ΑΑΔΕ μπορεί να αναστέλλει τη χρήση ΑΦΜ ή να προβαίνει σε απενεργοποίησή του στις ακόλουθες περιπτώσεις:
1. Αν ο φορολογούμενος έχει πτωχεύσει
2. Αν ο φορολογούμενος έχει περιέλθει σε κατάσταση αφερεγγυότητας
3. Αν υφίστανται αντικειμενικά στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος έχει παύσει να ασκεί οικονομική δραστηριότητα,
4. Αν υφίστανται στοιχεία, τα οποία υποδηλώνουν ότι ο φορολογούμενος διαπράττει φοροδιαφυγή ή λαθρεμπορία ή νοθεία προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης,
5. Αν ο φορολογούμενος παραβιάζει ή παραποιεί ή επεμβαίνει κατά οποιονδήποτε τρόπο στη λειτουργία των φορολογικών ηλεκτρονικών μηχανισμών,
6. Αν έχει δηλώσει ψευδή ή ανακριβή στοιχεία για την απόκτηση του ΑΦΜ.
7. Αν διαπιστωθεί πως έχει γραφτεί στο φορολογικό μητρώο περισσότερες φορές.
Η αναστολή του ΑΦΜ διαρκεί ανάλογα με την περίπτωση από 3 έτη για την περίπτωση κήρυξης του φορολογούμενου σε πτώχευση ή σε άλλη κατάσταση αφερεγγυότητας και μέχρι και 5 χρόνια για τις λοιπές φορολογικές παραβάσεις, ενώ αν έχει ασκηθεί ποινική δίωξη για κακούργημα λαθρεμπορίας η αναστολή διαρκεί μέχρι την παραπομπή στο ακροατήριο και, αν ο φορολογούμενος καταδικασθεί, η αναστολή διαρκεί όσο και η έκτιση της ποινής του.
Δικαίωμα αποδείξεων και εγγυήσεις
Ωστόσο, ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις για την αφαίρεση του ΑΦΜ του.
Όσον αφορά στις χρηματικές εγγυήσεις για την «επιστροφή» του ΑΦΜ σε φορολογούμενους με καταδίκη για φοροδιαφυγή ή λαθρεμπόριο το ύψους τους κυμαίνεται από 3.000 έως 1.000.000 ευρώ και η χρονική διάρκεια της εγγύησης δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 2 ετών και μεγαλύτερη των 6 ετών.
