Τι επίσημα τι φιλικά, η Εθνική δεν σταματάει πουθενά (βίντεο)
Η νεανική ομάδα του Ιβάν Γιοβάνοβιτς συνέτριψε με 4-1 τη Σλοβακία στο Παγκρήτιο
- Newsroom
Remake σημαίνει επανακατασκευάζω. Στον κινηματογράφο ο όρος εξηγείται ως το «ξαναγύρισμα» μιας ταινίας του παρελθόντος. Ποτέ σχεδόν τα νέα φιλμ (ριμέικ) δεν είναι καλύτερα των αρχικών. Παράλληλα, τα ριμέικ που έγιναν πολύ της μόδας τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν μια ξεκάθαρη έλλειψη πρωτοτυπίας, αμηχανία και ιδίως απουσία νέων ιδεών.
Γράφει ο Αλέξης Ν. Δερμεντζόγλου
Από την προσεχή Πέμπτη θα παρακολουθήσουμε σε όλη την Ελλάδα (βέβαια και στη Θεσσαλονίκη) την «Ολική επαναφορά» με τον Κόλιν Φάρελ. Το φιλμ αποτελεί ριμέικ της ομώνυμης δημιουργίας του 1990 από τον Πολ Φερχόφεν με τον Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ στο βασικό ρόλο. Από μια έμπνευση του Φίλιπ Ντικ η αρχική ταινία κόστισε 65 εκατομμύρια δολάρια και έφερε στις ΗΠΑ 120 περίπου και 260 σε όλο τον κόσμο. Το ριμέικ σε τρεις εβδομάδες στις ΗΠΑ (μέχρι 19 Αυγούστου) ήταν μόλις στα 51,8 εκατομμύρια, ενώ το φιλμ στοίχισε 125. Όλοι παραδέχονται πως η υποδοχή του αμερικανικού κοινού υπήρξε ψυχρή, πράγμα που σημαίνει πολλά: 1. Αρχικά πως τα ριμέικ δεν λειτουργούν πια, βαρέθηκε ο κόσμος, 2. Η θεματολογία τους δείχνει ανεπίκαιρη, 3. Τις μυθοπλασίες τους τις ξεπερνούν τα γεγονότα, η πραγματικότητα.
Μια ενδιαφέρουσα υπόθεση
Συνοπτικά η υπόθεση των δύο φιλμ μας μεταφέρει στο προσεχές μέλλον, μια εταιρεία, ο πλανήτης Άρης, οι μνήμες και ένας τρομερός κίνδυνος. Ακόμα, η θεματολογία της ταινίας αναφέρεται στις εικονικές πραγματικότητες, κάτι που θα αναπτυχθεί αργότερα από τους αδελφούς Γουασόφσκι στην τριλογία του Matrix. Με την υπερτροφία της τεχνολογίας κάποια από όσα καταγράφονται στην αρχική «Ολική επαναφορά» είναι ήδη εξελίξεις που υπάρχουν, συζητιούνται, τις πληροφορούμαστε. Επίσης, το θέμα των ομοιωμάτων (ρεπλίκες) είναι ιστορία που δείχνει να έχει εξαντληθεί από το σύγχρονο κινηματογράφο «επιστημονικής φαντασίας». Και φυσικά αξίζει τον κόπο να δούμε την κοινωνιολογική αναφορά και μετωνυμία. Μετά τα ζόμπι, τα ομοιώματα παραπέμπουν σε αλλοτριωμένες προσωπικότητες που θυμίζουν ήρωες Μπέργκμαν και Αντονιόνι. Ρεπλίκα σημαίνει τελικά αντικατάσταση της ουσίας της ανθρώπινης φύσης από κάτι άλλο.
Παρακοινωνικές ομάδες
Η ιστορία αυτή επικαιροποιήθηκε τη δεκαετία του ’50, όταν ο μακαρθισμός είχε απλώσει βαριά τη σκιά του στις ΗΠΑ. Τότε εφευρέθηκε και ο κομμουνιστικός κίνδυνος (γνωρίζουμε ανάλογα από τη χώρα μας, που βεβαίως είχε την τραγική συγκυρία ενός εμφυλίου πολέμου), ενώ ορισμένοι τάχθηκαν να γίνουν θεματοφύλακες της πατρίδας. Τότε σε ασπρόμαυρο γυρίζεται το εκπληκτικό καλτ φιλμ του Ντον Ζίγκελ «Οι άνθρωποι του τρόμου», που μπορούν να διαβαστούν αμφίσημα. Συνηθίζουμε πλέον να τους αποκωδικοποιούμε με μια προοδευτική ματιά. Το θέμα είναι προς ποια μεριά θα αποδώσουμε την έννοια του ολοκληρωτισμού. Είναι του επίσημου συστήματος (που μας ταιριάζει) ή κάποιων παρακοινωνικών ομάδων. Βολεύει επίσης να υποθέσουμε πως οι παρακοινωνικές ομάδες και σύστημα ταυτίζονται.
Κρατικός ολοκληρωτισμός
Η ταινία έγινε ριμέικ το ’70 από τον Κάουφμαν («Μακάβρια εισβολή») και το ’90 από τον Έιμπελ Φεράρα. Οι αμερικανοί σκηνοθέτες σαφώς υπαινίσσονται πως τα ομοιώματα, αυτοί που κλέβουν την ανθρώπινη ουσία, ανήκουν στην πλευρά ενός κρατικού ολοκληρωτισμού. Έκτοτε, οι ρεπλίκες πηγαίνουν και έρχονται στο σινεμά. Ο Ρίντλεϊ Σκοτ θα γυρίσει τον μνημειώδη «Blade runner». Ποιος ξεχνά τις πανέμορφες ρεπλίκες Ρούνγκερ Χάουερ και Σον Γιανγκ;
Και η ιστορία συνεχίζεται. Ο Γκάρι Φλέντερ θα προσφέρει τη «Διπλή ταυτότητα» με τον Γκάρι Σινίζι, για να φθάσει και ο Σπίλμπεργκ με την «Τεχνητή νοημοσύνη», μια συνταραχτική ιστορία με ένα μικρό παιδάκι ρομπότ. Ύστερα από όλα αυτά, φαίνεται πως η νέα «Ολική επαναφορά» δεν συγκινεί τους θεατές. Φυσικά, το είδος της «επιστημονικής φαντασίας έπαψε εδώ και χρόνια να θεωρείται κάτι το παρακατιανό. Δεν είναι τυχαίο πως παρατηρούμε στη λίστα των 50 καλύτερων ταινιών (BFI, στο περιοδικό «Sight and sound») να περιλαμβάνεται το «2001: Η Οδύσσεια του διαστήματος» του Κιούμπρικ.
Άλλες εποχές
Όλα δείχνουν πως στους θεατές πρέπει να προσφέρονται επίκαιρα και ανανεωμένα θέματα. Όταν γυρίστηκε το κλασικό του Κιούμπρικ, το κοινό ήταν έτοιμο να δεχθεί μια τέτοια μυθοπλασία, μια και τα ταξίδια στο διάστημα είχαν μόλις αρχίσει.
Όταν ο Φερχόφεν γυρίζει την «Ολική επαναφορά», τότε μόλις όλοι αρχίζαμε να εισερχόμαστε στην τεχνολογική εποχή με πλήρη κυριαρχία των υπολογιστών και τη σταδιακή παραγραφή του ανθρώπινου παράγοντα. Φυσικά, ο Σπίλμπεργκ δεν γύρισε μόνο την «Τεχνητή νοημοσύνη» αλλά και το «Minority report», φιλμ που με εντυπωσίασε και σχολιάζει τον εφιαλτικό κόσμο του μέλλοντος, των μνημών, του ελέγχου του εγκεφάλου.
Καλοφτιαγμένες μετριότητες
Η «Ολική επαναφορά" ως τίτλος μένει σταθερός και τον αξιοποιούμε πλέον και στην καθημερινότητά μας. Η αρχική ταινία επίσης έγινε σημείο αναφοράς. Όσο για το σύγχρονο φιλμ, κανείς δεν μπορεί να το κατηγορήσει. Δεν είναι καν κακό. Ωστόσο, φαντάζει αχρείαστο, λες δεν υπήρχε λόγος να γυριστεί. Σωστό, επαγγελματικό, καλογυρισμένο αλλά και χλομό και περιττό. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από την καλοφτιαγμένη μετριότητα.
Παρ’ όλα αυτά, συνεχώς αναγγέλλονται ριμέικ παλιών φιλμ. Στο Χόλιγουντ έχουν στερέψει οι ιδέες, τα πάντα εξάλλου έχουν ειπωθεί κινηματογραφικά. Φαίνεται πως η μόδα των επανακατασκευών μόνο υπηρεσία δεν προσφέρει στην έβδομη τέχνη. Γιατί, αν γυρίζονται ταινίες που γνωρίζουν χλιαρή υποδοχή, το κοινό αντιμετωπίζει το σινεμά επιφυλακτικά και αυτό είναι αρνητικό. Για την ώρα μπορούμε να δούμε τη νέα «Ολική επαναφορά» και να παρακολουθήσουμε στο DVD όχι μόνον την αρχική αλλά και όλες εκείνες τις δημιουργίες στις οποίες αναφέρθηκα. Συνιστώ ιδιαίτερα το κλασικό του Ζίγκελ «Οι άνθρωποι του τρόμου» («Invasion of the body snatchers»), που εκκινεί τον χορό ενός γόνιμου κοινωνικού προβληματισμού τόσο επίκαιρου στις μέρες μας.
