Οι Πανελλαδικές 2025 στο μικροσκόπιο…

- Newsroom

Οι Πανελλαδικές Εξετάσεις 2025 ολοκληρώθηκαν για τα Γενικά Λύκεια (ΓΕΛ) την Παρασκευή 6 Ιουνίου. Τι έγινε όμως, συνολικά, φέτος; Μία από τα ίδια; Ευκολότερα ή δυσκολότερα τα θέματα; Κάτι που τάραξε τα νερά μήπως; Έρχεται μια νέα εποχή εξετάσεων και τι απαιτείται για την προσαρμογή στα νέα δεδομένα και την επιτυχία;

Ας πάμε, παρέα με τα Φροντιστήρια ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ, να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, μέσα από τον σαφή, υπεύθυνο και επιστημονικά τεκμηριωμένο σχολιασμό των φετινών θεμάτων από τους εκπαιδευτικούς τους.

Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία

Τα θέματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων 2025 στο μάθημα της Ν.Ε. Γλώσσας & Λογοτεχνίας κρίνονται, για άλλη μια φορά, θέματα μέσης δυσκολίας αλλά και θέματα ατολμίας!

Πιο συγκεκριμένα, τα κείμενα που επιλέχθηκαν παρουσίαζαν ενδιαφέρον, αλλά η διασκευή τους αλλοίωσε τον χαρακτήρα τους (Κείμενο 1 – χάθηκαν πολλά στοιχεία που το καθιστούν επιστημονικό, Κείμενο 3 – αφαιρέθηκαν χαρακτηριστικά στοιχεία του έργου του Γ. Ιωάννου).

Το Θέμα Α (νοηματική πύκνωση του 2^ου Κειμένου) ανέδειξε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές τόσο στη δημιουργική ανάγνωση, όσο και στην ικανότητά τους να εξασφαλίσουν συνεκτικότητα και αλληλουχία στο δικό τους κείμενο.

Στο Θέμα Β, πέρα από την «προσφορά» 15 μονάδων στη Β1 (ερώτηση Σωστού - Λανθασμένου), οι υπόλοιπες ερωτήσεις έδειχναν φαινομενικά εύκολες, ωστόσο σημαντικά προβλήματα αναδείχθηκαν λόγω της ελλιπούς τεκμηρίωσης στην άσκηση Β2 (στοιχεία επιστημονικού λόγου), όσο και στην αδυναμία σύνδεσης της θεωρίας με την κειμενική περίσταση στη Β3β (μετατροπή ενεργητικής σε παθητική φωνή – υφολογικές αλλαγές που παρατηρούνται).

Στο Θέμα Γ για άλλη μια χρονιά το Ερμηνευτικό Σχόλιο αποδυναμώθηκε και ακυρώθηκε ως άσκηση, καθώς οι μαθητές υποχρεωτικά εστίασαν σε όσα η εκφώνηση ζητούσε.

Στο Θέμα Δ χάθηκε η ευκαιρία για ένα πραγματικά… δημιουργικό θέμα! Αντί η ΚΕΕ να ζητήσει από τους μαθητές το άκρως βιωματικό ερώτημα «συμφωνείτε ή διαφωνείτε πως το σχολείο καλλιεργεί τη δημιουργικότητα των μαθητών», επέλεξε την «πολιτικά ορθή» και ανώδυνη λύση της διερεύνησης των λόγων για τους οποίους το σχολείο οφείλει να στηρίζει τη δημιουργικότητα των μαθητών. Το σχολείο της αποστήθισης, το σχολείο στο οποίο καταργήθηκαν τα καλλιτεχνικά μαθήματα και η μουσική από τις τάξεις του Λυκείου!

Στο 2^ο ζητούμενο πολλοί μαθητές παγιδεύτηκαν από το υλικό που έχουν μάθει να αποστηθίζουν (διόλου δημιουργική διαδικασία!), και έγραφαν τρόπους αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, όχι κατ’ ανάγκη δημιουργικούς…

Καταλήγοντας, η πρόβλεψή μας είναι οι περισσότεροι μαθητές θα κινηθούν ανάμεσα στη βαθμολογική κλίμακα του 12-15, και δε θα προκύψουν μεγάλες αποκλίσεις ή εκπλήξεις σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, κάθε πρόβλεψη κρύβει και τον κίνδυνο της αποτυχίας!

Θανάσης Καραμήτρος, Φιλόλογος, Συγγραφέας                                                                              

Μαθηματικά

Κάνοντας μία συνολική αποτίμηση των θεμάτων έχουμε να παρατηρήσουμε τα εξής:

Το θέμα Α περιείχε κλασικά θέματα θεωρίας που δεν προβλημάτισαν, όπως και οι ερωτήσεις τύπου Σωστό- Λάθος που ήταν απόλυτα βατές.Το θέμα Β, χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες, αφορούσε βασικές μεθοδολογικές διαδικασίες. Το ερώτημα Β4 όμως μάλλον προβλημάτισε ένα ποσοστό μαθητών.

Το θέμα Γ ήταν γενικά εύκολα διαχειρίσιμο από έναν σωστά προετοιμασμένο υποψήφιο. Ειδικά, το Γ4 ήταν θέμα με αναφορά στην έννοια του ρυθμού μεταβολής, έννοια όχι ιδιαίτερα προσφιλή στους μαθητές, χωρίς ωστόσο να προβληματίσει. Τέλος, το θέμα Δ χαρακτηρίζεται δυσκολότερο από το αντίστοιχο περσινό. Το ερώτημα Δ1 θέλει απλά προσοχή στις διαδικασίες υπολογισμού, τα ερωτήματα Δ2, Δ3 απαιτούσαν συνδυαστική ικανότητα και σχετική εμπειρία στη λύση παρόμοιων θεμάτων, ενώ το Δ4 ήταν αυξημένης δυσκολίας.

Γενικά, τα θέματα ήταν σαφή, κάλυπταν το μεγαλύτερο μέρος της ύλης και ήταν κλιμακούμενης δυσκολίας. Χαρακτηρίζονται μάλλον απαιτητικότερα από τα περσινά, ειδικά για τους υποψήφιους του πεδίου Οικονομίας και Πληροφορικής, ωστόσο ένας καλά προετοιμασμένος υποψήφιος μπορούσε σαφώς να ανταποκριθεί.

Στέλιος Καψαλιάρης, Μαθηματικός

Βιολογία

Οι μαθητές της ομάδας προσανατολισμού Υγείας κλήθηκαν να εξεταστούν σε θέματα με αυξημένο δείκτη δυσκολίας που απευθύνονταν σε άριστα προετοιμασμένους εξεταζόμενους. Οι απαιτήσεις των ερωτημάτων του Θέματος Α (πολλαπλής επιλογής) ήταν διατυπωμένες με έμμεσο και πολύ έξυπνο τρόπο και ήταν εύκολο να οδηγήσουν σε λανθασμένες απαντήσεις. Οι ερωτήσεις της θεωρίας αφορούσαν χωρία με δευτερεύουσες πληροφορίες της κύριας ενότητας, ενώ οι ασκήσεις είχαν ερωτήματα διαβαθμισμένης δυσκολίας που απαιτούσαν σύντομες απαντήσεις και ήταν διατυπωμένα με σαφήνεια. Τα πολυάριθμα ερωτήματα του τελευταίου θέματος καλούσαν τους υποψήφιους να τα χειριστούν με προσοχή και συγκέντρωση σε σύντομο χρόνο, γεγονός που απαιτούσε εξάσκηση σε παρόμοια θέματα.

Οι ενστάσεις που έχουν διατυπωθεί για τις ενδεικτικές απαντήσεις του Υπουργείου καταδεικνύουν τη μεγάλη απόσταση μεταξύ της ζώσας επιστήμης της Βιολογίας και του “γηραιού” (εικοσιπενταετούς) σχολικού εγχειριδίου.

Αρετή Αυλογιάρη, Βιολόγος, M.Sc.

Αρχαία Ελληνικά

Σύμφωνα με την εκτίμηση της ομάδας φιλολόγων των Φροντιστηρίων ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ, στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών τα θέματα ήταν διατυπωμένα με σαφήνεια και χαρακτηρίζονται μέτριας δυσκολίας, για τους πολύ καλά προετοιμασμένους μαθητές.

Διδαγμένο κείμενο:

• Στην ερώτηση κατανόησης (Α.1) οι μαθητές που γνώριζαν καλά τη μετάφραση του κειμένου δεν συνάντησαν καμία δυσκολία και συγκέντρωσαν τις 10 μονάδες. Εύκολη ερώτηση!
• Λίγο πιο απαιτητική η ερμηνευτική ερώτηση (Β.1) και για μια ολοκληρωμένη απάντηση χρειαζόταν η καλή κατανόηση της αλληγορίας του σπηλαίου αλλά και η αξιοποίηση των ερμηνευτικών σχολίων του σχολικού βιβλίου.
• Στην ερμηνευτική ερώτηση Β.2 επιλέχτηκε ένα παράλληλο κείμενο 2 παραγράφων από το βιβλίο του Τζορτζ Όργουελ 1984 (ενδιαφέρουσα επιλογή!) Ζητήθηκαν μια ομοιότητα και μια διαφορά (για 1^η φορά!). Διευκόλυνε αρκετά τους μαθητές η εκφώνηση που όριζε την παράγραφο στην οποία θα εντόπιζαν την ομοιότητα και τη διαφορά. Μια μέτριας δυσκολίας ερώτηση, για μαθητές που είχαν κατανοήσει επαρκώς τον συμβολισμό της αλληγορίας του σπηλαίου και διαθέτουν συνδυαστική και κριτική σκέψη.
• Η λεξιλογική άσκηση Β.3 με συμπλήρωση κενών (όπως και πέρσι) δυσκόλεψε αρκετά τους μαθητές, εφόσον θα έπρεπε να γνωρίζουν καλά τα θέματα του ρήματος φέρω αλλά και να διαθέτουν καλό επίπεδο γνώσης και χρήσης της νέας ελληνικής γλώσσας.
• Τέλος, η ερώτηση εισαγωγής Β.4 τύπου Σωστό-Λάθος κρίνεται εύκολη.

Αδίδακτο κείμενο:

Επιλέχτηκε απόσπασμα από το έργο του Ξενοφώντα Απομνημονεύματα. Να επισημάνουμε ότι το κείμενο περιλαμβάνεται στο Α τεύχος της Ανθολογίας των εκδόσεων Μπαχαράκη (σελ.37). Πρόκειται για κείμενο που ενέχει μεταφραστικές δυσκολίες, ενώ οι γραμματικές και οι συντακτικές παρατηρήσεις μπορούν να απαντηθούν σχετικά εύκολα από τους καλά προετοιμασμένους υποψηφίους.

• Η μετάφραση του κειμένου και η ερώτηση κατανόησης απαιτούσαν πλούσιο και ειδικό λεξιλόγιο.
• Η άσκηση Γ.3.α αρκετά εύκολη. Πιο απαιτητική η άσκηση Γ.3.β. Οι ασκήσεις Συντακτικού κρίνονται διαχειρίσιμες, όχι ιδιαίτερα απαιτητικές. Ίσως οι υποψήφιοι να συνάντησαν δυσκολίες στο απαρέμφατο ἰδεῖν (προσδιορισμός της αναφοράς) και στην αναγνώριση της πλάγιας ερωτηματικής πρότασης. Ένας πολύ καλά προετοιμασμένος μαθητής σε όλη την ύλη της Γραμματικής και του Συντακτικού μπορεί να αγγίξει την άριστη επίδοση.
  
  Κώστας Καρέογλου, Φιλόλογος   

Χημεία

Τα φετινά θέματα Χημείας των Πανελλαδικών Εξετάσεων κινήθηκαν στην ίδια φιλοσοφία με τα περσινά και κάλυπταν το σύνολο της ύλης. Ένας καλά προετοιμασμένος μαθητής μπορούσε να ανταποκριθεί σε αυτά χωρίς ιδιαίτερες δυσκολίες.

Το Θέμα Α περιλάμβανε ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και σωστό-λάθος, χωρίς παγίδες, βασισμένες σε βασικά σημεία θεωρίας του σχολικού βιβλίου, όπως η κατάλυση.

Το Θέμα Β ήταν απλό αλλά μεγάλο σε έκταση και απαιτούσε γνώσεις από τον περιοδικό πίνακα, τη χημική κινητική, τις διαμοριακές δυνάμεις και την ιοντική ισορροπία. Η σωστή κατανόηση των εκφωνήσεων ήταν καθοριστική, όπως στο Β4, όπου απαιτούνταν προσοχή στο ζητούμενο.

Το Θέμα Γ περιλάμβανε ένα αναμενόμενο διάγραμμα χημικών μετατροπών (Γ1), ένα θέμα ιοντικής ισορροπίας συνδυαστικά με οργανική χημεία (Γ2) και μια άσκηση διάκρισης οργανικών ενώσεων (Γ3), η οποία υπάρχει αυτούσια στο σχολικό βιβλίο. Στο Γ2 έπρεπε οι μαθητές να θυμούνται ότι μόνο η φαινόλη αντιδρά με υδροξείδιο του νατρίου.

Το Θέμα Δ1 περιλαμβάνει ερωτήματα με οξειδοαναγωγή, ρυθμιστικό διάλυμα και Θερμοχημεία. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτούσε το Δ2, στο α΄ ερώτημα στην στοιχειομετρία και στο β στην διάσταση του άλατος. Το Δ3 ήταν άσκηση χημικής ισορροπίας που ίσως δυσκόλεψε περισσότερο τους μαθητές στο β΄ ερώτημα.

Στα Φροντιστήρια Μπαχαράκη, είχαμε εξασκηθεί σε αντίστοιχα θέματα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς.

Ευφροσύνη Σμέη, Χημικός

                                                                                                             

Πληροφορική

Τα επίπεδο δυσκολίας στα θέματα της Πληροφορικής φέτος ήταν υψηλότερο από αυτό των προηγούμενων ετών. Σχολιάζοντας σύντομα τα θέματα, στο Α΄ θέμα, πέρα από τις φράσεις σωστού-λάθους, υπήρξε αυξημένη παρουσία ερωτημάτων ανάπτυξης θεωρίας. Στο θέμα Β΄ υπήρξε για πρώτη φορά εξέταση του πολυμορφισμού στον αντικειμενοστραφή προγραμματισμό και επιπλέον ένα αρκετά πρωτότυπο θέμα συμπλήρωσης κενών με βάση έναν τετραγωνικό πίνακα. Το διάγραμμα ροής που ζητήθηκε να μετατραπεί σε αλγόριθμο ήταν εύκολο. Στο θέμα Γ’ το πρόγραμμα που ζητήθηκε να γράψουν οι υποψήφιοι ήταν αρκετά απαιτητικό. Απαιτούσε χρήση διπλής επανάληψης, με άγνωστο αριθμό επαναλήψεων, και έπρεπε να λυθεί, χωρίς τη χρήση πινάκων.

Τελικά, έπρεπε να εξαχθούν δύο μέγιστα, ερώτημα αυξημένης δυσκολίας, που έχει ζητηθεί όμως και παλιότερα. Τέλος, στο θέμα Δ΄ το πρόγραμμα που ζητήθηκε να γράψουν οι μαθητές ήταν ένα μέσης δυσκολίας θέμα. Εδώ έπρεπε να γίνει χρήση παράλληλων πινάκων, υποπρογράμματος και ταξινόμησης. Εν κατακλείδι, τα θέματα κάλυψαν καλό ποσοστό της ύλης του σχολικού βιβλίου. Υπήρξε καλή κλιμάκωση της δυσκολίας τους, ώστε να γίνει τελικά από τους βαθμολογητές αντικειμενική αξιολόγηση του επιπέδου της προετοιμασίας των υποψηφίων στο μάθημα.

                                                                                               
Γιάννης Μπαχαράκης, Φυσικός - Πληροφορικής

                                                                                                       

Λατινικά

Τα θέματα των Λατινικών είχαν σαφή διατύπωση και κάλυπταν μεγάλο εύρος της εξεταστέας ύλης. Τα αποσπάσματα για μετάφραση αντλήθηκαν από τα κείμενα 24 και 39 του σχολικού εγχειριδίου. Η ερώτηση της εισαγωγής ήταν, εκ νέου, κλειστού τύπου και απαιτούσε λεπτομερείς γνώσεις. Η ετυμολογική άσκηση δεν χαρακτηριζόταν από υψηλό βαθμό δυσκολίας. Οι ασκήσεις γραμματικής αφορούσαν ποικίλα ζητούμενα, προσεκτική ανάγνωση και κινήθηκαν στην κλασική λογική. Τα ερωτήματα του συντακτικού ήταν κλιμακούμενης δυσκολίας και συγκριτικά πιο απαιτητικά από πέρσι. Αναλυτικότερα, ζητήθηκαν συντακτικός χαρακτηρισμός λέξεων, αναγνώριση υποθετικού λόγου και μετατροπή του σε άλλο είδος, και μετατροπή φράσεων από τον πλάγιο στον ευθύ λόγο. Παρατηρητικότητα απαιτούσε η αλλαγή της σύνταξης από ενεργητική σε παθητική. Καταληκτικά, η ολοκληρωμένη προετοιμασία, η προσοχή και η αυτοσυγκέντρωση την ώρα της εξέτασης θα κρίνουν το τελικό αποτέλεσμα.

Βασίλης Τάτσης, Φιλόλογος                                                                                                               

Φυσική

Το θέμα Α ακολουθεί πιστά τις οδηγίες του Υπουργείου ως προς το περιεχόμενό του, με διατυπώσεις που χαρακτηρίζονται από σαφήνεια. Τα ερωτήματα αντλούνται από όλα τα κεφάλαια της ύλης, πλην του στερεού και αξιολογεί σε θεωρητικό επίπεδο τις γνώσεις του εξεταζόμενου. Οι θεματοθέτες μάλιστα έβαλαν αυτούσια την ερώτηση 5.27 από το τεύχος Β του Σχολικού Βιβλίου στο θέμα Α1 που εξέταζε την αυτεπαγωγή και την ερώτηση 4.15 από το ίδιο τεύχος η οποία εξέταζε γνώσεις στη δύναμη Laplace.

Τα Θέματα Β ήταν σύντομα, τόσο στις εκφωνήσεις όσο και στις απαντήσεις τους, κάτι απόλυτα αντίθετο με τα Θέματα Β του 2024. Δεν απαιτούσαν ιδιαίτερες μαθηματικές γνώσεις, αλλά εξέταζαν την κατανόηση των φαινομένων. Το Β1 ένα απλό κλασικό θέμα πλαστικής κρούσης, σε επίπεδο γνώσεων Β’ Λυκείου. Το Β2 ένα έξυπνο θέμα στο τρέχον κύμα που μπορούσε να απαντηθεί τόσο μαθηματικά όσο και γραφικά. Το Β3 ένα αναμενόμενο, θα λέγαμε θέμα, στο φαινόμενο Compton που ήθελε προσεκτική ανάγνωση για να μην οδηγηθούμε σε λανθασμένη μεθοδολογία.

Το Θέμα Γ είχε δομή που στηρίχθηκε στα κεφάλαια Μαγνητικό Πεδίο και Ηλεκτρομαγνητική Επαγωγή. Εξέταζε μέσω γραφικής παράστασης την επαγωγή, στη συνέχεια μετέτρεπε την άσκηση σε εναλλασσόμενο κύκλωμα και στο τέλος τη συνέδεε με τη δύναμη Laplace. Υπήρχε μια μικρή λεπτομέρεια στο ερώτημα Γ3 που ίσως από απροσεξία κάποιοι υποψήφιοι να μην παρατήρησαν και να οδήγησε σε απώλεια 6 μονάδων, ακόμα και τους καλά διαβασμένους. Το Θέμα Δ εξέταζε το Κεφάλαιο Στερεό ως προς την Ισορροπία και την Κινηματική του στερεού, σε συνδυασμό με ελατήρια και μηχανικές ταλαντώσεις. Είναι το Θέμα που θα κάνει τη βαθμολογική διαφορά ανάμεσα στους υποψηφίους. Αν και ως Θέμα δεν είχε παγίδες ή ασάφειες, είχε λεπτομέρεια στον σχεδιασμό και απαιτούσε υψηλότερου επιπέδου προετοιμασία σε σχέση με τα υπόλοιπα, χωρίς όμως να χαρακτηρίζεται υπερπαραγωγή. Συνολικά, τα θέματα της Φυσικής αυτή τη χρονιά ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση.

Αξίζει να σημειωθεί πως τα Θέματα Γ και Δ είχαν άμεση αναφορά σε Ασκήσεις της Τράπεζας Θεμάτων και είχαν συμπεριληφθεί ως προτεινόμενα προς επίλυση στο Επαναληπτικό Τεύχος των Φροντιστηρίων Μπαχαράκη το οποίο επιμελήθηκε η Ομάδα Συγγραφέων Φυσικών μας.

Ελισάβετ Λιάκου, Φυσικός BSc

Ιστορία

Τα θέματα στο μάθημα της Ιστορίας του 1^ου πεδίου για το έτος 2025 δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ιδιαίτερα αυξημένου βαθμού δυσκολίας. Ένα πρώτο χαρακτηριστικό τους ήταν η συντομία, καθώς υπήρξαν μαθητές που ολοκλήρωσαν την πρώτη ομάδα των ερωτήσεων σε μισή ώρα και είχαν επαρκέστατο χρόνο, προκειμένου να διαπραγματευτούν ολοκληρωμένα και χωρίς πίεση τις πηγές στη δεύτερη ομάδα. Ένα δεύτερο στοιχείο των θεμάτων είναι η ετεροβαρής κατανομή των μονάδων στα πέντε κεφάλαια. Πριμοδοτήθηκε κυρίως η ενότητα του Προσφυγικού (33 μονάδες από τις 100), ενώ αδικήθηκε καταφανέστατα η πέμπτη και μικρότερη, βέβαια, ενότητα του Παρευξείνιου Ελληνισμού (μόνο 4 μονάδες από τις 100).

Αναλυτικά τώρα για τα θέματα και τις διατυπώσεις τους προκύπτουν οι παρακάτω επισημάνσεις:

• Στο Α1 θέμα η ΚΕΕ επέλεξε τρεις ορισμούς, εκ των οποίων και οι τρεις έχουν προβλήματα στην οριοθέτηση της απάντησης και στο χρονικό τους πλαίσιο. Πιο σαφής είναι ο ορισμός για την Πάουερ, αν και εκεί ο υποψήφιος που δεν αντικατέστησε τη φράση «την ίδια περίπου εποχή», με το έτος 1925 «τιμωρείται» (καθ’ υπερβολήν) με αφαίρεση μιας μονάδας. Αντίθετα, δεν αφαιρείται μία μονάδα από αυτόν που δεν συμπληρώσει ότι η Μικτή Επιτροπή ιδρύεται με βάση τη Σύμβαση της Λοζάνης η οποία υπογράφεται 30.1.1923, χρονολογία που δεν υπάρχει στη συγκεκριμένη σελίδα (152). Επίσης, για να είναι ολοκληρωμένη η έννοια της Μικτής Επιτροπής ο υποψήφιος πρέπει να αντλήσει στοιχεία και από τη σελ.146, κάτι που δεν επισημαίνει η Επιτροπή. Ο πρώτος ορισμός, το Πανελλήνιον, συνιστά ιδιαίτερα ατελή περίπτωση ορισμού κυρίως από άποψη περιεχομένου. Επιπλέον, επειδή το βιβλίο δεν αναφέρει χρονικό πλαίσιο, οι μαθητές έπρεπε, κατά τη γνώμη της Επιτροπής και τις οδηγίες της, να γράψουν «στη Γ΄ Εθνοσυνέλευση», κάτι που δεν προκύπτει από τα συμφραζόμενα και δεν ισχύει. (Στην ΙΕΕ, τομ.ΙΒ, σελ. 483, αναφέρεται η ίδρυση του Πανελλήνιου με το ΝΗ Ψήφισμα της Βουλής στις 18.1.1828). Και εδώ η ποινή της μη χρονολόγησης του ορισμού είναι 1 μονάδα.

• Τα Σωστό/Λάθος στην Α2 ερώτηση ακολούθησαν την πεπατημένη (τρία σωστό-δύο λάθος), είχαν σαφή διατύπωση, καθώς αναπαρήγαγαν αυτούσιες φράσεις του σχολικού βιβλίου. Τα Λάθος στη γ και στη δ πρόταση προέκυψαν από την προσθήκη ενός δεν και αλλαγής του ονόματος μίας πόλης. Το θέμα Α2 δεν ήταν όμως η άσκηση που θα επηρεάσει/καθορίσει τη βαθμολογία των μαθητών και θα αναδείξει την ποιότητα της προετοιμασίας των μαθητών.

• Η ερώτηση ανάπτυξης Β1 για τη ναυτιλία του 18^ου αιώνα στην πρώτη ομάδα ήταν σωστά διατυπωμένη και η βαθμολόγησή της με 14 μονάδες είναι ορθή.

• Στη Β2 ερώτηση η Επιτροπή ζήτησε τις βασικές θέσεις του ΣΕΚΕ, αλλά έδωσε οδηγία να μην προσμετρηθεί αρνητικά όποια απάντηση συμπεριλάμβανε τις τέσσερις πρώτες σειρές της ενότητας που αναφέρονται στις συνθήκες ίδρυσης του ΣΕΚΕ. Με αυτόν τον τρόπο, όμως, δεν αξιολογείται η κριτική ικανότητα εκείνων των μαθητών που ορθά επέλεξαν να μην γράψουν τις πρώτες σειρές και εξομοιώνονται με τους υπόλοιπους που επέλεξαν τη λογική του «καλύτερα να περισσέψει παρά να λείψει». Προφανώς αυτή η τακτική της ΚΕΕ δεν είναι ιδιαίτερα λειτουργική, διότι επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη διαδικασία της βαθμολόγησης και δεν δίνει στους βαθμολογητές την επιλογή να αφαιρούν με ευθυκρισία μονάδα/μονάδες για τα όσα παραπανίσια γράψει ένας μαθητής. Παράλληλα, οι μαθητές δεν ασκούνται στην επιλογή της σωστής έκτασης της απάντησης, δεν καλλιεργούν την κριτική και την αφαιρετική τους ικανότητα, αφού και η ίδια η ΚΕΕ προσφέρει μια ιδιόμορφη ασυλία για τις παραπάνω σειρές. Είναι, ωστόσο, παράδοξο να μην αφαιρούνται μονάδες για τις παραπάνω σειρές στο ΣΕΚΕ αλλά να αφαιρείται, όπως προαναφέρθηκε, μία μονάδα από τον μαθητή που δεν διευκρίνισε ότι το βιβλίο με τη φράση την ίδια περίπου εποχή εννοεί το 1925, σε σχέση με τον ορισμό της Πάουερ.

• Στη δεύτερη ομάδα η ΚΕΕ δεν κατάφερε να δώσει σε όλα τα θέματα με συγκεκριμένη και σαφή διατύπωση. Στο Γ1.α ζητούμενο η φράση «να αναφερθείτε στον τρόπο με τον οποίο πραγματοποιήθηκε η αγροτική αποκατάσταση» είναι γενική και αόριστη. Πολύ καλύτερη ήταν η διατύπωση στο Δ1.α του 2018 που διέθετε μεγαλύτερη σαφήνεια (: …να αναφερθείτε στο ζήτημα της παραχώρησης κλήρων στους πρόσφυγες-αγρότες μετά το 1923. (μονάδες 10). Το κείμενο Α έδινε πολλές πληροφορίες μόνο για την τελευταία περίοδο της πρώτης παραγράφου της ενότητας Γ2, σελ.156 του σχολικού βιβλίου. Το β΄ ζητούμενο, για τη στέγαση των αγροτών Μικρασιατών προσφύγων, παρέσυρε μεγάλο αριθμό μαθητών να γράψει μόνο τις πέντε πρώτες σειρές της δεύτερης παραγράφου που μιλούν για την εργολαβία και την αυτεπιστασία. Σε αυτή την επιλογή συνηγόρησε το δεύτερο κείμενο έδινε πληροφορίες μόνο για την εργολαβία και την αυτεπιστασία, οπότε οι υποψήφιοι έπρεπε κυριολεκτικά να λειτουργήσουν με όρους διαίσθησης για να γράψουν και την υπόλοιπη παράγραφο του σχολικού βιβλίου που αναφέρεται στην αποπληρωμή και στους τίτλους ιδιοκτησίας. Πολλοί μαθητές, λοιπόν, που έμειναν στη διατύπωση «σύστημα στέγασης» θα αδικηθούν, διότι η διατύπωση είναι πραγματικά ελλιπής και παραπλανητική. Άλλοι πάλι μαθητές -αλλά και Φροντιστήρια στις απαντήσεις τους- έκριναν ότι το δεύτερο μισό της δεύτερης παραγράφου του Γ2 σελ.157 ανήκει στο α΄ ζητούμενο, επιλογή, όμως, που δεν αποδέχεται η ΚΕΕ με βάση τις ενδεικτικές της απαντήσεις. Επιπλέον, καμία από τις δύο πηγές δεν άφησε περιθώρια στους μαθητές να αναδείξουν κριτική και συνθετική ικανότητα, εξ ου και η βαθμολόγηση της σύνθεσης με δύο συνολικά μονάδες που ευτελίζει τη διαδικασία της σύνθεσης και επαναφέρει τη δεύτερη ομάδα στη σκοτεινή περίοδο της μεθόδου παράθεσης. Να προστεθεί στα αρνητικά για το Γ1 ΘΕΜΑ και το γεγονός της έλλειψης πρωτοτυπίας στην επιλογή των πηγών, αφού το δεύτερο κείμενο δόθηκε και στις επαναληπτικές εξετάσεις του 2012.

• Το Δ1 ΘΕΜΑ είχε σωστή διατύπωση και στο α και στο β ζητούμενο, δίνοντας ξεκάθαρα τα χρονικά όρια της απάντησης από το σχολικό βιβλίο (3^η και 4^η παραγράφους του Ε4.δ, σελ.215). Η πρώτη πηγή, το διασκευασμένο άρθρο του Βενιζέλου από το 1907, έπρεπε να κανονικά να συνδεθεί με τις δύο πρώτες σειρές της τρίτης παραγράφου, σελ.215. Αρκετοί μαθητές, όμως, αξιοποίησαν το κείμενο Α για να εξηγήσουν τη φράση του βιβλίου «Η πολιτική του Βενιζέλου είχε θριαμβεύσει», με την οποία αρχίζει η τέταρτη παράγραφος του βιβλίου. Άλλοι πάλι μαθητές έκριναν ότι η φράση της πρώτης πηγής «δια νέου πολιτεύματος» αναφέρεται στο νέο Σύνταγμα και ενοποίησαν έτσι το βενιζελικό κείμενο με την πρώτη παράγραφο του κειμένου Γ. Και πάλι η ΚΕΕ δίνει δύο μονάδες για τη σύνθεση, τιμή πενιχρή που υπονομεύει τη βαθμολόγηση και δεν επιβραβεύει την κριτική και συνθετική ικανότητα των υποψηφίων.

Καταληκτικά, η «βολική» υπενθύμιση της ΚΕΕ ότι κάθε απάντηση τεκμηριωμένη είναι αποδεκτή, θα γίνει ακόμη μία χρονιά πανάκεια των ατελειών των θεμάτων και η ορθή διόρθωση θα επαφίεται στην ευσυνειδησία εκείνων των έμπειρων διορθωτών στα βαθμολογικά κέντρα που θα ανοίξουν με ευλαβική προσοχή τα τετράδια των υποψηφίων και θα κρατήσουν τη γραφίδα της διόρθωσης με χέρι στιβαρό και υψηλή την αίσθηση καθήκοντος.

Κώστας Παπαζέτης, Φιλόλογος Μ.Phil.

                                                                                                                   

Οικονομία

Τα θέματα στο μάθημα της Οικονομίας ήταν διαβαθμισμένης δυσκολίας. Με προσανατολισμό στη μακροοικονομική θεωρία, το πρώτο θέμα εξέταζε σφαιρικά τη θεωρία του μαθήματος. Ένα αναμενόμενο θέμα για τις αδυναμίες του ΑΕΠ, το δεύτερο θέμα, γνωστό στους μαθητές μας , μιας και εξετάστηκε στο τελευταίο επαναληπτικό διαγώνισμα των Φροντιστηρίων ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ.

Στο τρίτο θέμα οι μαθητές έπρεπε να λύσουν μια άσκηση του 1ου κεφαλαίου, που αφορούσε το Κόστος Ευκαιρίας. Ήπιας δυσκολίας θέμα για το οποίο οι μαθητές έπρεπε να γνωρίζουν καλά τη μεθοδολογία. Ένα κλασικό θέμα του 5ου κεφαλαίου, στην ισορροπία των αγαθών, είχαν να αντιμετωπίσουν οι μαθητές στο τέταρτο θέμα. Ζητούσε την σχεδίαση ενός απαιτητικού διαγράμματος και χρειαζόταν ιδιαίτερη προσοχή στο τριώνυμο και την ισοσκελή υπερβολή. Ωστόσο, τα αριθμητικά αποτελέσματα δεν δημιούργησαν κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα στους υποψηφίους.

Συνοψίζοντας, τα θέματα φέτος κάλυψαν ευρύ φάσμα της ύλης του σχολικού βιβλίου. Υπήρξε ήπια κλιμάκωση της δυσκολίας τους. Η μελέτη, η κατανόηση της θεωρίας, καθώς και η εξάσκηση σε συνδυαστικές ασκήσεις θα αποτελέσουν τα κλειδιά της επιτυχίας.

Κατερίνα Διαμαντή, Οικονομολόγος

Φροντιστήρια ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ 12 Υπερσύγχρονα Εκπαιδευτήρια στα πιο κομβικά σημεία της πόλης Καμάρα: Εγνατίας 117 | 2310.26.37.76 Πλατεία Αριστοτέλους: Λ. Νίκης 13 | 2310.26.24.11 Εύοσμος: Καραολή & Δημητρίου149 | 2310.70.01.03 Σταυρούπολη: Πολυτεχνείου 45 | 2310. 60.60.80 Νεάπολη: Α. Παπανδρέου 48 | 2310.61.35.55 Πεύκα: Λ. Παπανικολάου 56 | 2310.58.21.21 Ανατολική Θεσ/νίκη: Παπαναστασίου 90 | 2310.98.98.99 Ντεπώ: 1. Βασιλίσσης Όλγας 219 (Κεντρικό) | 2310.41.88.88. 2. Λασκαράτου 28 2310.40.35.35. Καλαμαριά: Πασαλίδη 60 | 2310.44.66.66 Θέρμη: 1. Β. Ταβάκη 24Β ( Κεντρικό) | 2310.38.38.01, 2310.38.38.10. 2. Β. Ταβάκη 36 2310.38.38.30, 2310.38.38.36. Φροντιστήρια ΜΠΑΧΑΡΑΚΗ Τα Φροντιστήρια των Πανελλαδικών! Τα Φροντιστήρια της επιτυχίας!