Του Σταύρου Καλαφάτη
Υφυπουργού Ανάπτυξης
Η έρευνα, η καινοτομία, η εξωστρέφεια αποτελούν βασικά συστατικά της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας στη νέα εποχή. Βοηθούν την κοινωνία, ενισχύουν την εθνική οικονομία, στηρίζουν την επιχειρηματικότητα και δημιουργούν καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας για νέους επιστήμονες. Αυτός είναι ο δρόμος, αυτός είναι ο στόχος μας στο υπουργείο Ανάπτυξης.
Και πάνω σ’ αυτόν εργαζόμαστε, διαμορφώνοντας το νέο αναπτυξιακό και παραγωγικό μοντέλο της χώρας, το οποίο δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην περιφερειακή ανάπτυξη με τη δημιουργία 13 περιφερειακών κόμβων καινοτομίας σε όλη την επικράτεια, σε συνεργασία με τις Περιφέρειες και τους τοπικούς stake holders και με στόχο τη διασύνδεση των περιφερειακών αναπτυξιακών προγραμμάτων με τα τοπικά οικοσυστήματα καινοτομίας.
Προχωρούμε τη μεγάλη προσπάθεια ενσωμάτωσης της έρευνας και της καινοτομίας στον παραγωγικό μετασχηματισμό της οικονομίας προς όφελος της κοινωνίας και των επιχειρήσεων. Καμία έρευνα, όπως έχει τονίσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, δεν επιτελεί τον κοινωνικό της προορισμό αν τα αποτελέσματά της δεν μετατρέπονται και σε καινοτόμες λύσεις. Μόνο τότε βελτιώνεται η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και, μαζί της, εξελίσσεται και η ευημερία των πολιτών.
Στο υπουργείο Ανάπτυξης έχουμε ανοίξει βηματισμό. Μέσω του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας (ΕΣΕΤΕΚ), θέσαμε τις βάσεις τόσο σε επίπεδο διαμόρφωσης πολιτικών όσο και σε επίπεδο υλοποίησης δράσεων και μεταρρυθμίσεων. Με νομοθετικές πρωτοβουλίες και φορολογικά κίνητρα, στηρίζουμε την επιχειρηματικότητα και συμβάλλουμε στην ανάσχεση του brain drain. Το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων Elevate Greece, τα Κέντρα Ικανοτήτων, τα Γραφεία Μεταφοράς Τεχνολογίας σε ΑΕΙ και Ερευνητικά Κέντρα, οι spin-offs όπως και η αύξηση φοροαπαλλαγών επιχειρήσεων για δαπάνες Έρευνας και Ανάπτυξης και τα κίνητρα για την ενίσχυση των επιχειρηματικών αγγέλων (business angels), είναι ορισμένες μόνο δράσεις.
Εμβληματικές δράσεις και πρωτοβουλίες
* Στις 24 Μαρτίου 2025 υπογράψαμε με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας σύμβαση για το πρόγραμμα «ΘΩΡΑΞ», που χρηματοδοτεί το υπουργείο Ανάπτυξης από πόρους τους Ταμείου Ανάκαμψης, ενισχύοντας στην πράξη την άμυνα της χώρας μας.
* Εγκαινιάσαμε στις 3 Απριλίου 2025 το εμβληματικό Κέντρο Αριστείας σε Τεχνολογίες Ρομποτικής «ΗΡΩΝ» του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά», που συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Horizon και το υπουργείο Ανάπτυξης.
* Εγκαινιάσαμε στις 11 Απριλίου 2025 το νέο κτήριο του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στην Πεντέλη, ώστε να μπορεί να πρωτοπορεί στην έρευνα αιχμής και ν’ αναπτύσσει καινοτόμα εργαλεία πρόληψης και αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.
* Συμμετέχουμε στην ομάδα δημιουργίας στη χώρα μας ενός εκ των επτά πρώτων στην Ευρώπη «εργοστασίων» Τεχνητής Νοημοσύνης (AI factories). Η έναρξη του «AI PHAROS» έγινε στις 15 Απριλίου 2025 στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
* Αναβαθμίζουμε τις εγκαταστάσεις του Ερευνητικού Κέντρου «Αθηνά» στην Πολυτεχνιούπολη της Ξάνθης. Στις 16 Απριλίου 2025 υπογράψαμε τη σχετική σύμβαση των έργων.
* Προωθούμε τη διακρατική επιστημονική συνεργασία. Στις 8 Απριλίου 2025, ψηφίσαμε στη Βουλή Μνημόνιο Κατανόησης με τη Σαουδική Αραβία.
* Υπογράψαμε στις 26 Μαΐου 2025 Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ του Δήμου Νάουσας και του ΕΚΕΤΑ για την ίδρυση νέου παραρτήματός του στη Νάουσα, συμβάλλοντας στη μεταφορά τεχνογνωσίας.
* Υπογράψαμε στις 18 Ιουνίου 2025 Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), με στόχο την έρευνα για τον σχεδιασμό πολιτικών στον νησιωτικό χώρο.
* Στις 26 Ιουνίου 2026 κυρώσαμε στη Βουλή την Τροποποιημένη Συμφωνία ELIXIR για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Ερευνητικής Υποδομής Βιολογικών Δεδομένων, μία από τις σημαντικότερες ευρωπαϊκές δομές στον χώρο των βιοεπιστημών.
* Συμβάλλουμε μέσω του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στην υλοποίηση εμβληματικών έργων στον τομέα του Διαστήματος, που αναδεικνύουν την Ελλάδα σε ευρωπαϊκό πυλώνα στις νέες διαστημικές τεχνολογίες επικοινωνιών. Στις 7/7/2025 ολοκληρώθηκε με επιτυχία σε συνεργασία με τη NASA και την ESA, το μοναδικό στον κόσμο πείραμα βαθύτερης ευρυζωνικής ζεύξης στο διάστημα, που μπορεί να σημαίνει πραγματική «επανάσταση» στο πεδίο των Τηλεπικοινωνιών.
Το οικοσύστημα καινοτομίας της Θεσσαλονίκης
Η Θεσσαλονίκη διαθέτει ήδη ισχυρά σημεία αναφοράς, όπως το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το ΝΟΗΣΙΣ, το Elevate Greece, το Technopolis, την Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας και το Thess INTEC, η πρόσφατη έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για την ίδρυση και ανάπτυξη του οποίου, ανοίγει το δρόμο της υλοποίησης του εμβληματικού αυτού έργου.
Ταυτόχρονα, ξεχωρίζουν σημαντικές επιδόσεις των ερευνητικών κέντρων της πόλης που ενισχύουν τη θέση της στο χάρτη της καινοτομίας. Ενδεικτικά παραδείγματα:
* Η πρωτοπορία της Θεσσαλονίκης στην πανευρωπαϊκή μάχη κατά του καρκίνου. Με το έργο του Ινστιτούτου Εφαρμοσμένων Βιοεπιστημών του ΕΚΕΤΑ, η Ελλάδα συμμετέχει στο ευρωπαϊκό ερευνητικό έργο CANDLE (National Cancer Data Node Developers) και γίνεται ισχυρός κόμβος διασύνδεσης εθνικών εταίρων από 20 ευρωπαϊκές χώρες.
* Η αξιοποίηση σύγχρονων τεχνολογιών αλλά και της Τεχνητής Νοημοσύνης στο χώρο της Υγείας, με την πρόσφατη υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας του ΙΝΕΒ/ΕΚΕΤΑ και της CISCO, με στόχο την προαγωγή των κλινικών μελετών στο Γενικό Νοσοκομείο Παπαγεωργίου.
* Η μελέτη του Ινστιτούτου Βιώσιμης Κινητικότητας και Δικτύων Μεταφορών (ΙΜΕΤ) του ΕΚΕΤΑ για την αξιολόγηση των επιπτώσεων λειτουργίας του Μετρό στις μεταφορές της πόλη και η δημιουργία online εφαρμογής για το Flyover (https://flyover.imet.gr), ώστε οι πολίτες να παρακολουθούν την κίνηση στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.
* Η επιτυχημένη διοργάνωση του πρώτου ολιστικού συνεδρίου Ηλεκτροκίνησης «Mobility Next» από το «ΝΟΗΣΙΣ».
Κινούμαστε σε νέες ταχύτητες. Ανοίγουμε νέους δρόμους για τους Έλληνες ερευνητές. Και μαζί, στηρίζουμε το δυναμικό οικοσύστημα νέων τεχνολογιών της χώρας και ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης, το οποίο την τελευταία εξαετία γίνεται ολοένα ισχυρότερο και μπορεί να προσελκύσει σημαντικές επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας.
*Δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση της «ΜτΚ» για τη ΔΕΘ στις 06-07.09.2025
