- Newsroom
Σε τροχιά ευρωπαϊκής κρίσης μπαίνει η διαχρονική ελληνική πρακτική ανάρτησης θρησκευτικών εικόνων στις δικαστικές αίθουσες, καθώς το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) κοινοποίησε στην ελληνική κυβέρνηση δύο προσφυγές που αμφισβητούν τη συμβατότητα του μέτρου με τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Σύμφωνα με το dikastiko.gr, οι προσφυγές, που κατατέθηκαν από την Ένωση Άθεων και άλλους προσφεύγοντες, επικεντρώνονται σε δύο υποθέσεις: η πρώτη αφορά την αίτηση ακύρωσης υπουργικών αποφάσεων για τη διδασκαλία του μαθήματος των Θρησκευτικών, και η δεύτερη την αναγραφή του θρησκεύματος στα απολυτήρια Λυκείου.
Και στις δύο περιπτώσεις οι αιτούντες υπέβαλαν αίτημα απομάκρυνσης του θρησκευτικού συμβόλου από την αίθουσα συνεδριάσεων του ΣτΕ, λόγω του άμεσου θρησκευτικού χαρακτήρα των υποθέσεων. Στόχος του αιτήματος, όπως υποστηρίζεται στις προσφυγές, ήταν η διασφάλιση της θεσμικής αμεροληψίας και της ανεπηρέαστης κρίσης του δικαστηρίου.
Δικαστικές κρίσεις και μειοψηφίες στο ΣτΕ
Στην πρώτη υπόθεση, το αίτημα απορρίφθηκε ως απαράδεκτο, χωρίς να εξεταστεί επί της ουσίας. Ωστόσο, έξι δικαστές μειοψήφησαν, με έναν εξ αυτών να κρίνει μάλιστα το αίτημα και ως βάσιμο. Η κύρια προσφυγή τελικά απερρίφθη λόγω κατάργησης δίκης καθώς έγιναν δεκτές οι αιτήσεις ακύρωσης από την πλευρά της εκκλησία και το ΣτΕ ακύρωσε τις υπουργικές αποφάσεις για το μάθημα των θρησκευτικών καθιστώντας έτσι άνευ αντικειμένου την αίτηση ακύρωσης της Ένωσης Άθεων.
Στη δεύτερη υπόθεση, που αφορούσε τα απολυτήρια, το αίτημα απομάκρυνσης της εικόνας εξετάστηκε επί της ουσίας και απορρίφθηκε, με το σκεπτικό ότι η εικόνα αποτελεί «εθιμική πρακτική» που δεν επηρεάζει τη δίκαιη δίκη. Παρά ταύτα, τρεις δικαστές διαφώνησαν, θεωρώντας ότι η παρουσία της εικόνας παραβιάζει τόσο το Σύνταγμα όσο και τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), ειδικά όταν δικάζεται υπόθεση σχετική με θρησκευτική ελευθερία.
Τρία κρίσιμα ερωτήματα από το ΕΔΔΑ
Με την κοινοποίηση των προσφυγών στις 7 Ιουλίου 2025, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έθεσε στην Ελληνική Κυβέρνηση τρία συγκεκριμένα ερωτήματα, τα οποία απευθύνονται για πρώτη φορά σε κράτος-μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης:
- Παραβιάστηκε το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και αμερόληπτο δικαστήριο, όταν το ΣτΕ αρνήθηκε να αφαιρέσει το θρησκευτικό σύμβολο, παρότι το περιεχόμενο των υποθέσεων σχετιζόταν άμεσα με τη θρησκευτική ουδετερότητα;
- Αποτελεί η παρουσία της εικόνας του Χριστού παρέμβαση στην ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείαςτων προσφευγόντων, και αν ναι, ήταν αυτή η παρέμβαση σύμφωνη με τον νόμο και αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία, όπως απαιτεί το άρθρο 9 §1 της ΕΣΔΑ;
- Υπήρξε διακριτική μεταχείρισησε βάρος των προσφευγόντων λόγω θρησκευτικών πεποιθήσεων, δεδομένου ότι δεν ανήκουν στην επικρατούσα Ορθόδοξη Χριστιανική πίστη (Άρθρο 14 της ΕΣΔΑ σε συνδυασμό με τα Άρθρα 6 και 9);
Νομικά ερωτήματα με ευρωπαϊκές διαστάσεις
Η υπόθεση, αν και ακόμη σε πρώιμο στάδιο, προκαλεί έντονο ενδιαφέρον τόσο στη νομική κοινότητα όσο και στο πολιτικό πεδίο. Η απόφαση του ΕΔΔΑ αναμένεται να αποτελέσει σημαντικό σταθμό στον επαναπροσδιορισμό της θεσμικής ουδετερότητας των ευρωπαϊκών κρατών και της εικόνας που αυτά προβάλλουν στους πολίτες τους, ιδίως όταν πρόκειται για τη Δικαιοσύνη.
Η εξωτερική αμεροληψία των δικαστηρίων δεν εξαντλείται μόνο στο περιεχόμενο των αποφάσεών τους, αλλά επεκτείνεται και στις συνθήκες υπό τις οποίες αυτές εκδίδονται. Η ύπαρξη θρησκευτικών συμβόλων στους χώρους απονομής Δικαιοσύνης ενδέχεται να γεννά αμφιβολίες για την ανεξαρτησία και τη θεσμική ουδετερότητα του δικαστικού μηχανισμού – μια συζήτηση που αφορά πλέον όλα τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Η κυβέρνηση καλείται να απαντήσει στις ερωτήσεις του Δικαστηρίου εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, ενώ οι προσφεύγοντες θα έχουν τη δυνατότητα υποβολής ανταπαντήσεων. Μέχρι τότε, η υπόθεση αυτή παραμένει ανοιχτή – όχι μόνο νομικά, αλλά και κοινωνικά, ως πυρήνας μιας ευρύτερης συζήτησης για τη σχέση κράτους και θρησκείας στο σύγχρονο ευρωπαϊκό δημοκρατικό περιβάλλον.
Πηγή: dikastiko.gr
