Στο «κόκκινο» 11 παραλιακά αντλιοστάσια αποχέτευσης της ΕΥΑΘ

- Newsroom

Του Φώτη Κουτσαμπάρη fkoutsamparis@makthes.gr Σε οριακό σημείο βρίσκονται έντεκα παραλιακά αντλιοστάσια αποχέτευσης της ΕΥΑΘ, που καθαρίζονται ελλιπώς τα τελευταία δύο χρόνια, διότι υπάρχει ο κίνδυνος να πέσουν λύματα στον Θερμαϊκό κόλπο και να καταλήξουν οι επικεφαλής των συνεργείων συντήρησης στη φυλακή με την κατηγορία της ρύπανσης. Είναι ορατό πλέον το ενδεχόμενο να υποστούν ζημιά οι εγκαταστάσεις των αντλιοστασίων, καθώς μειώνεται ο ωφέλιμος χώρος των θαλάμων τους από στερεά λύματα που επικολλούν στα τοιχώματα και δεν μπορούν να απομακρυνθούν. Λύση στο πρόβλημα μπορεί να δοθεί με Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), η οποία θα επιτρέπει τη συντήρηση των αντλιοστασίων χωρίς την καταδίκη των εργαζομένων. Οι εργασίες καθαρισμού των αντλιοστασίων αποχέτευσης, όπως περιγράφουν στη «ΜτΚ» στελέχη της εταιρείας, περιορίστηκαν μετά τη σύλληψη τον Φεβρουάριο του 2014 ενός προϊσταμένου συνεργείου, ο οποίος καταδικάστηκε σε φυλάκιση ενός έτους με τριετή αναστολή για ρύπανση του Θερμαϊκού. Στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης λειτουργούν επί 24ώρου βάσεως 50 αντλιοστάσια αποχέτευσης (ΑΑ).Τα 11 αντλιοστάσια αποχέτευσης που έχουν μέτωπο και διέξοδο στον Θερμαϊκό είναι: ΑΑ1 (λιμάνι, δίπλα στο εκκλησάκι), ΑΑ2 (λιμάνι, πίσω από το Μουσείο Ύδρευσης), ΑΑ3 (ανατολικά του Δενδροποτάμου, βόρεια της γέφυρας προς Καλοχώρι), ΑΑ7 (Βόρεια του «Μακεδονία Παλάς»), ΑΑ8 (ανατολικά του «Μακεδονία Παλάς», εντός του πάρκου), ΑΑ9 (μπροστά στο πρώην «Ιντέρνι»), ΑΑ10 (μέσα στο πρώην πάρκο Φωκά), ΑΑ12 (Αναλήψεως, στο πάρκο της παραλίας, προέκταση Μάρκου Μπότσαρη και Μεγάλου Αλεξάνδρου), ΑΑ13 (Σοφούλη, στη νοτιοδυτική άκρη του Αλλατίνη, δίπλα στο γήπεδο ποδοσφαίρου), ΑΑ14 (Χαμόδρακα, στο πάρκο Πλαστήρα και Μιαούλη), ΑΑ15 (Χαράς, στο πάρκο τέλος της Θέτιδος, δίπλα στο Μαϊάμι). Ο καθαρισμός των αντλιοστασίων γινόταν ως εξής: Συνεργείο του αναδόχου εργολάβου, αποτελούμενο συνήθως από τρία άτομα και έναν επικεφαλής μόνιμο υπάλληλο της ΕΥΑΘ, μετέβαινε στο αντλιοστάσιο πάντα νυχτερινές ώρες (περί τα μεσάνυχτα) όταν το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων κοιμάται και η ροή των λυμάτων είναι μικρή. Οι εργάτες διέκοπταν τη λειτουργία του αντλιοστασίου και άρχιζαν να καθαρίζουν τα κολλημένα λύματα στα τοιχώματα, που είχαν μετατραπεί σε σκληρή μάζα. Έβαζαν την αντλία του βυτιοφόρου, η οποία τραβούσε και το τελευταίο ίχνος λύματος. Στη συνέχεια το βυτίο οδηγούσε τα απορρίμματα σε κάποιο βιολογικό και οι εγκαταστάσεις έμεναν πεντακάθαρες, σαν καινούργιες. Όσο διαρκούσε ο καθαρισμός και ενώ το αντλιοστάσιο αποχέτευσης παρέμενε κλειστό, τα όποια υγρά λύματα μετέφερε ο συνδεδεμένος αγωγός (που ήταν μικρές ποσότητες) απορρίπτονταν στον Θερμαϊκό Κόλπο. -Σημειώνεται ότι ο Θερμαϊκός κόλπος είναι σήμερα ο αποδέκτης των επεξεργασμένων λυμάτων από τις εγκαταστάσεις των βιολογικών καθαρισμών, ενώ κατά το μακρινό παρελθόν δεχόταν ακατέργαστα τα λύματα και «αυτοκαθαριζόταν»-. Η μέθοδος καθαρισμού των αντλιοστασίων, όμως, άλλαξε, μετά τη σύλληψη και καταδίκη προϊστάμενου συνεργείου, την Τσικνοπέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2014. Εκείνη την ημέρα χρειάστηκε άμεση επέμβαση στο αντλιοστάσιο αποχέτευσης «Χαμόδρακα» και στο σημείο έσπευσε συνεργείο, το οποίο ακολούθησε τη μέχρι τότε προβλεπόμενη μέθοδο. Πριν ολοκληρωθεί η εργασία, έφθασε στο σημείο κλιμάκιο του Λιμενικού Θεσσαλονίκης, το οποίο, σύμφωνα με εργαζόμενους, ειδοποιήθηκε «εκ των έσω», και συνέλαβε τον επικεφαλής υπάλληλο της ΕΥΑΘ μαζί με τα τρία μέλη του συνεργείου. Η κατηγορία της ρύπανσης με την οποία συνελήφθη ο υπάλληλος, κατά τις μαρτυρίες, αφορούσε κηλίδα 0,50 τ.μ., ενώ στο κατηγορητήριο περιγράφηκε ως κηλίδα 20 τ.μ. Ο επικεφαλής οδηγήθηκε στο δικαστήριο και του επιβλήθηκε η ποινή φυλάκισης ενός έτους με τριετή αναστολή. Ο καταδικασθείς, που είναι μάλιστα και προϊστάμενος του τμήματος λειτουργίας, συντήρησης και επισκευής των αντλιοστασίων αποχέτευσης, άσκησε έφεση. Η αλλαγή μεθόδου Η καταδίκη του προϊστάμενου του τμήματος, σύμφωνα πάντα με τις περιγραφές των στελεχών της ΕΥΑΘ, θορύβησε όλους τους αρμόδιους υπαλλήλους του τμήματος. Σημειώνεται ότι ο αριθμός των υπαλλήλων περιορίστηκε στους 7 από 15 που ήταν πριν από μερικά χρόνια. Μετά την επιβολή ποινής στον προϊστάμενο, το 2014, ο καθαρισμός των αντλιοστασίων αποχέτευσης, μπροστά στον κίνδυνο ρύπανσης του Θερμαϊκού και σύλληψης υπαλλήλων της ΕΥΑΘ, γίνεται πλέον με τις εγκαταστάσεις σε λειτουργία. Επειδή όμως την ώρα που γίνεται ο καθαρισμός πέφτει ταυτόχρονα υγρό λύμα μέσα στο αντλιοστάσιο από τη ροή του αγωγού, το βυτιοφόρο δεν προλαβαίνει να τραβήξει τα κατακάθια, τα στερεά λύματα που είναι κολλημένα στα τοιχώματα του θαλάμου. Ο καθαρισμός δεν είναι ολοκληρωμένος και τα σκληρά λύματα παραμένουν στο θάλαμο, μειώνοντας τον ωφέλιμο χώρο του. Ο κίνδυνος να χαλάσουν οι αντλίες από τις γρήγορες εκκινήσεις και επειδή αναγκάζονται να τραβάνε ακόμη πιο ακάθαρτο και πιο συμπαγές λύμα, γίνεται ορατός. Οι εγκαταστάσεις απειλούνται με απρόβλεπτες ζημιές. Ενέργειες για την αντιμετώπιση του ζητήματος ξεκίνησαν από την προηγούμενη διοίκηση της ΕΥΑΘ και φαίνεται ότι συνεχίζονται από τη σημερινή. Η λύση που προτείνεται είναι η έκδοση Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), η οποία θα θέτει τα όρια της απόρριψης λυμάτων στον Θερμαϊκό κόλπο κατά τη διάρκεια των εργασιών καθαρισμού αντλιοστασίων, στο βαθμό που να μη σημειώνεται ρύπανση. Έτσι τα συνεργεία θα μπορούν να κάνουν ολοκληρωμένη συντήρηση στις εγκαταστάσεις, χωρίς κίνδυνο να βρεθούν στη φυλακή. Οι διαδικασίες για την ΑΕΠΟ έχουν δρομολογηθεί, αλλά απαιτείται μια σειρά εγκρίσεων, αναθεωρήσεων μελετών κλπ., που θα καθυστερήσουν την τελική σύνταξή της. Τα συνεργεία καθαρισμού και συντήρησης των αντλιοστασίων αποχέτευσης, που ανήκουν στον ανάδοχο εργολάβο, όπως περιγράφουν στελέχη της ΕΥΑΘ, εργάζονται σκληρά, υπό αντίξοες συνθήκες, για να πετύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα. Χάρη στην εργασία τους, το πλήθος των αντλιοστασίων λειτουργεί χωρίς κανένα πρόβλημα. Η ευθύνη για το πρόβλημα που ανέκυψε για τον καθαρισμό των παραλιακών εγκαταστάσεων δεν βαραίνει, σε καμία περίπτωση, τα συνεργεία. Επισημαίνεται ακόμη ότι υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας, ώστε να αντιμετωπίζονται άμεσα κάποια συνηθισμένα προβλήματα των αντλιοστασίων. Για παράδειγμα, οι εγκαταστάσεις ηλεκτροδοτούνται από δύο διαφορετικούς μετασχηματιστές και δύο διαφορετικές πηγές, ώστε εάν διακοπεί το ρεύμα από τη μία πηγή, να εξακολουθεί η ηλεκτροδότηση από τη δεύτερη. Επίσης, οι προωθητικοί αγωγοί αποχέτευσης είναι διπλοί, ώστε αν υποστεί ζημιά ο ένας, να χρησιμοποιηθεί ο δεύτερος (ο οποίος συνήθως είναι σε παράλληλη λειτουργία), όπως διπλές και πλέον είναι οι αντλίες. Αντλιοστάσια αποχέτευσης Η ευρύτερη περιοχή του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης αποχετεύεται με αγωγούς ομβρίων και ακαθάρτων. Οι αγωγοί ομβρίων καταλήγουν με φυσική ροή στη θάλασσα, ενώ οι αγωγοί ακαθάρτων, μέσω του Κεντρικού Αποχετευτικού Αγωγού (ΚΑΑ), καταλήγουν στη θαλάσσια περιοχή του Γαλλικού, αφού περάσουν από βιολογικό καθαρισμό στις Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης (ΕΕΛΘ) στη Σίνδο. Το αποχετευτικό δίκτυο της Θεσσαλονίκης είναι χωριστικό, εκτός του κέντρου της όπου το δίκτυο είναι παντορροϊκό. Στο πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης λειτουργούν, όπως αναφέρθηκε, επί 24ώρου βάσεως 50 αντλιοστάσια αποχέτευσης. Αυτά μεταφέρουν όμβρια και λύματα στον ΚΑΑ διά μέσου διπλών ωθητικών αγωγών, ώστε να εξασφαλιστεί η αδιάλειπτη -σε περίπτωση βλάβης του ενός αγωγού- ροή των ακαθάρτων των περιοχών, στις οποίες δεν μπορούν να αποχετευτούν με βαρύτητα. Η συνολική ποσότητα λυμάτων, η οποία μεταφέρεται από τα αντλιοστάσια προς τον ΚΑΑ είναι περίπου 90.000 μ3, εκτός των περιόδων βροχοπτώσεων. Τα αντλιοστάσια λειτουργούν για να παροχετεύουν τις παραπάνω περιοχές, είτε κατά ομάδες είτε κατά αλυσίδα, είτε αυτόνομα. Τα αντλιοστάσια διαθέτουν ηλεκτροκίνητες αντλίες, οι οποίες λειτουργούν αυτόματα, δηλ. η έναρξη και η παύση λειτουργίας τους γίνεται μέσω ηλεκτρονικών αισθητηρίων στάθμης ανάλογα με τα επιθυμητά όρια. Ο έλεγχος της λειτουργίας τους γίνεται μέσω δύο σύγχρονων συστημάτων τηλεελέγχου - τηλεχειρισμού. Αυτά τα συστήματα λειτουργούν με προγραμματιζόμενους λογικούς ελεγκτές (PLC) στους τοπικούς σταθμούς των αντλιοστασίων, μέσω των οποίων γίνεται ο έλεγχος της διεργασίας. Το σύνολο των αυτοματισμών των αντλιοστασίων είναι ασύρματα δικτυωμένο με το Κέντρο Ελέγχου, στο οποίο λαμβάνονται όλες οι απαραίτητες πληροφορίες για την επιτήρησή τους. Στο Κέντρο Ελέγχου υπάρχουν δύο υπολογιστές με τον κατάλληλο εξοπλισμό (πομποδέκτες, μόντεμ, κεραίες κ.λπ.), και το κατάλληλο λογισμικό απ’ όπου και διενεργείται ο έλεγχος της λειτουργίας και των βλαβών και ο τηλεχειρισμός, ώστε τα αντλιοστάσια να δουλεύουν απρόσκοπτα επί 24ώρου βάσεως. Η συλλογή αποβλήτων Η ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης, από τα τέλη του 1970, έχει διαιρεθεί σε δύο ζώνες συλλογής αποβλήτων: 1. Tα λύματα από τις κεντρικές και δυτικές περιοχές, όπου είναι εγκατεστημένες οι περισσότερες από τις αστικές και βιομηχανικές δραστηριότητες, συλλέγονται και μεταφέρονται στην Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων Θεσσαλονίκης (ΕΕΛΘ) στην περιοχή της Σίνδου. 2. Tα λύματα από τις ανατολικές (τουριστικές) περιοχές συλλέγονται και μεταφέρονται σε άλλη εγκατάσταση επεξεργασίας λυμάτων στην περιοχή, την επονομαζόμενη «Αίνεια» του δήμου Μηχανιώνας. 3. Ειδική περίπτωση είναι τα απόβλητα της Βιομηχανικής Περιοχής Θεσσαλονίκης (ΒΙΠΕΘ) που συλλέγονται και υφίστανται επεξεργασία στη Μονάδα Κατεργασίας Αποβλήτων. Τα επεξεργασμένα λύματα από τις εγκαταστάσεις της ΕΕΛΘ και της «Αίνειας» διοχετεύονται στον Θερμαϊκό κόλπο με υποθαλάσσιους αγωγούς, η δε απόθεσή τους πληροί όλους τους περιβαλλοντικούς όρους και τις σχετικές διατάξεις. Η ΕΕΛΘ παραλαμβάνει μέσω του Κεντρικού Αποχετευτικού Αγωγού (Κ.Α.Α.) το μεγαλύτερο μέρος των αστικών λυμάτων της πόλης της Θεσσαλονίκης, ενώ εξυπηρετεί καθημερινά με βυτία απομακρυσμένες περιοχές, που δεν καλύπτονται από το αποχετευτικό δίκτυο της πόλης. Με τις σημερινές συνθήκες λειτουργίας της υφίστανται σε καθημερινή βάση επεξεργασία 160.000 μ3 την ημέρα. Επίσης, εξυπηρετούνται κατά μέσο όρο περίπου 120 βυτία την ημέρα. Η ΕΕΛΘ περιήλθε για χρήση στην ΕΥΑΘ Α.Ε. την 1η Μαΐου 2002. Τα λύματα υφίστανται στην ΕΕΛΘ δευτεροβάθμια επεξεργασία με ταυτόχρονη απομάκρυνση του αζώτου. Αποδέκτης των βιολογικά επεξεργασμένων λυμάτων είναι ο κόλπος της Θεσσαλονίκης. Η εγκατάσταση της «Αίνειας» δέχεται ένα μέρος των αστικών λυμάτων του δήμου Θερμαϊκού καθώς και μεγάλο αριθμό βυτίων καθημερινά, ενώ με την ολοκλήρωση των αποχετευτικών δικτύων θα καλύψει όλες τις τουριστικές περιοχές. Η εγκατάσταση μπορεί να επεξεργάζεται στο πρώτο στάδιο σχεδιασμού της α’ φάσης 29.000 μ3 την ημέρα. Σήμερα λειτουργούν ο κεντρικός αποχετευτικός αγωγός των τουριστικών περιοχών, τα οκτώ νέα αντλιοστάσια, καθώς και το αποχετευτικό δίκτυο των άνω της οδού Θεσσαλονίκης - Μηχανιώνας περιοχών του δήμου Θερμαϊκού, τα λύματα των οποίων οδηγούνται στην «Αίνεια» προς επεξεργασία. Σήμερα επεξεργάζονται στην ΕΕΛ «Αίνεια» με δευτεροβάθμια βιολογική επεξεργασία και ταυτόχρονη απομάκρυνση αζώτου κατά μέσο όρο 2.500 μ3 την ημέρα βοθρολύματα και 5.000 μ3 την ημέρα αστικά λύματα με πολύ καλά αποτελέσματα. Η Μονάδα Κατεργασίας Αποβλήτων της ΒΙΠΕΘ περιήλθε για χρήση στην ΕΥΑΘ Α.Ε. το 2003 και επεξεργάζεται βιολογικά περί τα 10.000 - 15.000 μ3 βιομηχανικά απόβλητα την ημέρα. Η ΜΚΑ χρήζει περαιτέρω εργασιών επισκευής και επέκτασης για την εύρυθμη λειτουργία της.  

---

Δημοσιεύτηκε στη «Μακεδονία της Κυριακής» στις 13 Νοεμβρίου 2016