Κ. Τσουκαλάς: «Αναγκαιότητα η πολιτική για να μην χάσει άλλο χρόνο η χώρα και η κοινωνία»
«Με τη στρατηγική της αξιόπιστης, δομικής και κοινωνικής αντιπολίτευσης, θα τα καταφέρουμε», λέει ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ
- Newsroom
Στην Ελλάδα δεν είναι λίγες οι φορές που ξέσπασε δημόσιος διάλογος για τα όρια της τέχνης. Άλλοτε αφορμή αποτέλεσε ένας πίνακας που «κόλαζε» τα ήθη και άλλοτε μία ταινία ή θεατρική παράσταση που προσέβαλλε τα σύμβολα της πίστης του ευσεβούς ποιμνίου. Σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις αποδείχθηκε ότι στην πράξη η τέχνη έχει όρια. Η ελευθερία της εξαντλείται στο βαθμό που δεν προσβάλλει την ελευθερία του άλλου.
Τα χρόνια πέρασαν και οι «αντιστάσεις» απέναντι στην τέχνη αμβλύνονται. Τελευταία αφορμή προβληματισμού η παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, η οποία εντέλει υπό το βάρος της δημόσιας κατάκρισης ματαιώθηκε. Η παράσταση έφερε τον τίτλο «Ισορροπία του Νash» και πραγματευόταν ζητήματα τρομοκρατίας, χρησιμοποιώντας κείμενα σχετικά με τη «17 Νοέμβρη», μεταξύ των οποίων και το βιβλίο που συνέγραψε ο Σάββας Ξηρός για όσα συνέβησαν μετά τη σύλληψή του, το «Η Μέρα Εκείνη - 1.560 ώρες στην εντατική - Μία μαρτυρία για το δικό μας Γκουαντάναμο».
Όσοι δημόσια αντιτάχθηκαν στην παράσταση ξεκινούσαν την επιχειρηματολογία τους θεωρώντας ότι η τέχνη δεν έχει μεν όρια, αλλά σε καμία περίπτωση το κράτος δεν πρέπει να χρηματοδοτεί την προβολή του έργου ενός τρομοκράτη. Μέχρι και η πρεσβεία των ΗΠΑ πήρε δημόσια θέση δηλώνοντας: «Ενώ η τέχνη δεν θα έπρεπε να λογοκρίνεται, ενωνόμαστε με το κίνημα ‘Ως Εδώ’ θέτοντας το ερώτημα αν το δημόσιο θα έπρεπε να χρηματοδοτεί την τέχνη ενός τρομοκράτη».
Το ερώτημα λοιπόν προσαρμόστηκε στο ζοφερό περιβάλλον της εγχώριας κρίσης. Ναι μεν η τέχνη δεν έχει όρια, αλλά να δαπανάμε χρήματα -από αυτά που δεν μας περισσεύουν- για την «τέχνη ενός τρομοκράτη»; Δυστυχώς το ερώτημα για άλλη μία φορά αποπροσανατολίζει. Πρώτον, γιατί η τέχνη πρέπει να έχει όρια. Αλλά τα όρια αυτά δεν τα θέτουν ούτε οι ποικιλώνυμοι αγανακτισμένοι ούτε οι πρεσβείες ούτε τα media. Τα όρια πρέπει να τα θέτει το κοινό στο οποίο απευθύνεται ένα δημιούργημα. Ένα ποίημα μπορεί να με προσβάλλει, αλλά δεν με υποχρεώνει κανείς να το διαβάσω…
Δεύτερον, γιατί είναι αφόρητος λαϊκισμός να θέτουμε ως κριτήριο την κρατική επιχορήγηση. Δηλαδή, εάν το έργο ανέβαινε σε ιδιωτικό θέατρο, δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα; Από την άλλη το κράτος πρέπει να χρηματοδοτεί μόνον έργα «πολιτικά αποστειρωμένα»; Μόνον ό,τι συνάδει με την κυρίαρχη πολιτική αντίληψη; Και κατά πόσον πρέπει η κοινωνία να απαγορεύσει την «αναμετάδοση» του έργου ενός ανθρώπου που δικάστηκε, καταδικάστηκε και αποφυλακίστηκε (επειδή έτσι έκρινε η οργανωμένη κοινωνία);
Το βασικότερο ερώτημα στο οποίο θα έπρεπε να απαντήσουν οι επαΐοντες του Εθνικού Θεάτρου είναι άλλο. Σε ποιο πλαίσιο θεατρικής πολιτικής εντάσσεται το συγκεκριμένο έργο; Ποιον «εκπαιδευτικό ρόλο» υποστηρίζει; Με ποια άλλα έργα υποστηρίζεται αυτή η πολιτική; Ή μήπως θεωρούν ότι τέχνη και πρόκληση αρκούν για ένα θέατρο που θέλει να λέγεται «Εθνικόν»;
Δημοσιεύτηκε στη "Μακεδονία" την Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου 2016
