Ν. Παππάς κατά Μητσοτάκη: «Ψαλιδίσατε και καταστείλατε τις αρμοδιότητες της Βουλής» (βίντεο)
«Ο κ. Μητσοτάκης θέλει να αφαιρέσει αρμοδιότητες έρευνας από την επόμενη Βουλή για να μην κληθούν ως μάρτυρες και κατηγορούμενοι δικοί του υπουργοί»
- Newsroom
Σε αγώνα δρόμου μπαίνει η κυβέρνηση για να μη χαθούν… δισεκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς το περιθώριο για την αξιοποίηση των κονδυλίων στενεύει δραματικά. Οι Βρυξέλλες στέλνουν σαφές μήνυμα ότι η Ελλάδα πρέπει να ολοκληρώσει σε έναν χρόνο όσα δεν έγιναν στα προηγούμενα τέσσερα, με αυστηρά χρονοδιαγράμματα και την απειλή απένταξης έργων που καθυστερούν.
Ήδη, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν δείξει «κόκκινη κάρτα» σε κρίσιμα έργα που δεν προλαβαίνουν να παραδοθούν μέχρι τον Αύγουστο του 2026, όταν λήγει η ισχύς του Ταμείου.
Στη λίστα μπαίνουν η ανακαίνιση 18 νοσοκομείων και 156 κέντρων υγείας, τα προγράμματα κοινωνικής κατοικίας, η σιδηροδρομική μεταρρύθμιση και τα ενεργειακά έργα CCS για την αποθήκευση διοξειδίου του άνθρακα. Εφόσον δεν μεταφερθούν εγκαίρως σε άλλα σχήματα χρηματοδότησης όπως το ΕΣΠΑ, κινδυνεύουν να χαθούν οριστικά, καθώς οι ευρωπαϊκοί κανόνες απαγορεύουν τη διπλή χρηματοδότηση.
Όμως, ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Νίκος Παπαθανάσης, σε δηλώσεις του, ξεκαθάρισε ότι δεν αποσύρονται οι σιδηροδρομικές υποδομές ούτε η ανακαίνιση των νοσοκομείων, τα οποία θα προχωρήσουν κανονικά στο 100% για 80 νοσοκομεία και 156 Κέντρα Υγείας. Η κοινωνική κατοικία παραμένει επίσης στο Ταμείο, με προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ, και –όπως είπε– “τρέχει πολύ καλά”. Κάποια έργα, όπως το ενεργειακό πρόγραμμα «Απόλλων», μπορεί να μετακινηθούν εκτός ΤΑΑ, όμως οι πόροι –τόνισε– θα κατευθυνθούν σε άλλα έργα. Ήδη αντιπλημμυρικά και αρδευτικά έργα έχουν φύγει από το Ταμείο και έχουν μεταφερθεί στο ΕΣΠΑ, ώστε να συνεχιστούν από εκεί.
Η κρίσιμη προθεσμία είναι το τέλος Οκτωβρίου, όταν η Αθήνα πρέπει να καταθέσει στην Κομισιόν το σχέδιο αναθεώρησης για να εγκριθεί από το Ecofin του Δεκεμβρίου.
Σε αυτό θα αποτυπωθούν οι αλλαγές, οι αντικαταστάσεις και οι προσαρμογές έργων με στόχο την απορρόφηση των πόρων χωρίς απώλειες. Αντίστοιχα, τα υπουργεία έχουν μπροστά τους περίπου 200 ορόσημα που πρέπει να υλοποιηθούν μέσα σε μόλις δώδεκα μήνες, γεγονός που ανεβάζει κατακόρυφα τον βαθμό δυσκολίας.
Η ευρωπαϊκή πλευρά εκτιμά ότι η Ελλάδα μπορεί να πετύχει τον στόχο, αρκεί να εφαρμοστούν κατά γράμμα οι διαδικασίες.
Μέχρι στιγμής έχει υλοποιηθεί περίπου το 70% των μεταρρυθμίσεων, ενώ έχουν εκταμιευθεί 21,3 δισ. ευρώ – ποσοστό 59% των συνολικών κονδυλίων. Με την έγκριση του 6ου αιτήματος πληρωμής, ύψους 2,1 δισ. ευρώ, οι εκταμιεύσεις θα φτάσουν στα 23,4 δισ. ευρώ, δηλαδή το 65%. Ωστόσο, μένουν ανοιχτά 5,5 δισ. ευρώ σε επιδοτήσεις και 6 δισ. ευρώ σε δάνεια.
Στο σκέλος των δανείων καταγράφεται η μεγαλύτερη υστέρηση. Η ζήτηση παραμένει περιορισμένη, κυρίως από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς οι όροι του προγράμματος θεωρούνται αυστηροί. Το 6ο αίτημα για δάνεια ύψους 1,8 δισ. ευρώ καθυστέρησε, ενώ οι κοινοτικές πηγές παραδέχονται ότι δεν αποκλείεται να μείνει αδιάθετο μέρος των ποσών. Παρά ταύτα, τονίζουν ότι αυτό δεν θα επιβαρύνει το δημόσιο χρέος, δεδομένου ότι τα δάνεια δεν είναι επιχορηγήσεις.
Η αύξηση των επενδυτικών δαπανών για το 2025 υποχώρησε στο 5,7% από 8,4%, ενώ για το 2024 έκλεισε στο 4,5%. Το οικονομικό επιτελείο ελπίζει πλέον σε ισχυρή επιτάχυνση το 2026, με εκτίμηση για άνοδο 10,2%, όταν θα κορυφωθεί η εκταμίευση κονδυλίων.
Για να κερδηθεί χρόνος, η κυβέρνηση ενεργοποιεί ακόμη και μπόνους ύψους 10 εκατ. ευρώ σε δημοσίους υπαλλήλους που χειρίζονται το πρόγραμμα, ώστε να περιοριστούν οι γραφειοκρατικές καθυστερήσεις. Μέχρι στιγμής έχουν πληρωθεί 10,18 δισ. ευρώ έργων, επί συνολικού προϋπολογισμού 25 δισ. ευρώ, με άλλα 8 δισ. ευρώ να απομένουν για το επόμενο έτος.
Στο επίκεντρο βρίσκονται εμβληματικά έργα που θα κρίνουν την πορεία του «Ελλάδα 2.0»: η ανακαίνιση 80 νοσοκομείων, η κυκλοφορία 425 ηλεκτρικών λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, η ολοκλήρωση του αυτοκινητοδρόμου Ε-65, οι αποκαταστάσεις από την κακοκαιρία Daniel, η κτηματογράφηση, οι προσεισμικοί έλεγχοι σε 21.970 κτίρια, ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης, η προμήθεια 39.000 διαδραστικών συστημάτων μάθησης, αλλά και η ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας με ελικόπτερα και αεροσκάφη.
Σε κάθε περίπτωση, οι προθεσμίες είναι στενές και χωρίς δυνατότητα επέκτασης, καθώς το Ταμείο Ανάκαμψης λήγει τον Αύγουστο του 2026. Από εκεί και πέρα δεν θα είναι δυνατή καμία εκταμίευση, γεγονός που σημαίνει ότι έργα που δεν έχουν ολοκληρωθεί στην ώρα τους θα μείνουν εκτός ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.
