- Newsroom
Πάνω από έναν αιώνα ιστορικής εξέλιξης μετρά η Δασολογική Επιστήμη και η Δασοπονία στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, όπου παράγεται έρευνα υψηλού επιπέδου με διεθνή αναγνώριση. Η δράση της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ θα αναδειχθεί σε εκδήλωση που διοργανώνεται, στο πλαίσιο του εορτασμού για τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την ίδρυση και λειτουργία του ιδρύματος, την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου, στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ.
Με αφορμή την εκδήλωση, ο καθηγητής της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Φίλιππος Αραβανόπουλος, μίλησε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων για την ιστορία και την εξέλιξη της Σχολής αλλά και για τα νέα δεδομένα που αντιμετωπίζει.
«Στη χώρα μας, η έρευνα που έχει πραγματοποιηθεί στο Τμήμα δασολογίας είναι η πιο σημαντική από δασικό ίδρυμα που έχει γίνει στην Ελλάδα, είναι διεθνούς επιπέδου και γίνεται σε συνεργασία με τα μεγαλύτερα πανεπιστημιακά ιδρύματα», ανέφερε ο καθηγητής.
Σχολιάζοντας την προσέλευση φοιτητών στο Τμήμα, τόνισε ότι μπορεί κάποιοι να τη βάζουν ως πρώτη επιλογή και κάποιοι όχι. Από τους τελευταίους, όμως, πολλοί, μετά τον πρώτο χρόνο, επιλέγουν συνειδητά να μείνουν για να σπουδάσουν. «Μερικοί, με κλάματα έρχονται και μετά με κλάματα φεύγουν», λέει με μια δόση χιούμορ ο κ. Αραβανόπουλος.
Έναν και πλέον αιώνα η δασολογική επιστήμη
Όπως εξηγεί ο καθηγητής του ΑΠΘ, η δασολογική επιστήμη ξεκίνησε στην Ελλάδα πριν από έναν αιώνα, ενώ η δασοπονία σχεδόν δύο αιώνες πριν.
«Η Δασολογική σχολή ιδρύθηκε στην Αθήνα πριν από περίπου 110 χρόνια και τώρα γιορτάζουμε τα 100 χρόνια της έλευσής της στο ΑΠΘ. Ήδη, όμως, η εφαρμογή της δασολογίας στην πράξη, που είναι η δασοπονία, υπήρχε έναν αιώνα νωρίτερα, γιατί όταν ήρθε ο Όθωνας έφερε μαζί του Βαυαρούς δασολόγους, οι οποίοι ίδρυσαν την Ελληνική Δασική Υπηρεσία το 1836. Άρα, ήδη είχαμε την επιστήμη της εφαρμογής στη χώρα μας από τα μέσα 1830 και μετά, περίπου δηλαδή 80 χρόνια πριν ιδρυθεί η Σχολή».
Αναφερόμενος στις μεταβαλλόμενες ανάγκες που κλήθηκε να υπηρετήσει η συγκεκριμένη επιστήμη τον τελευταίο αιώνα, ο καθηγητής διευκρινίζει ότι πριν από 100 χρόνια, η κυρίαρχη ανάγκη ήταν η ορθολογική εκμετάλλευση του δάσους. «Να καταφέρουμε, δηλαδή, να βγάλουμε από το δάσος τόση ξυλεία ώστε να μπορεί το δάσος μετά να αναπαράγει. Ήταν μια έκφανση της επιστήμης που λεγόταν αειφορία των καρπώσεων, να μπορούμε να παίρνουμε καρπώσεις, κυρίως ξυλεία, με ένα αειφορικό τρόπο».
Σήμερα, η κυρίαρχη τάση της δασολογικής επιστήμης είναι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, η προστασία των φυσικών πόρων και της βιοποικιλότητας.
Σύμφωνα με τον κ. Αραβανόπουλο, πλέον, έχουμε φύγει από το πρότυπο της παραγωγής ξυλείας, της αειφορίας των καρπώσεων και έχουμε πάει στην αειφορία των πολλαπλών σκοπών. «Υπάρχει, σήμερα, μια δασοπονία πολλών σκοπών, με κύριο στόχο την προστασία παρά την εκμετάλλευση», τονίζει.
Κλιματική αλλαγή και όχι κρίση
Για τον κ. Αραβανόπουλο, το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχουν τα δασικά οικοσυστήματα της χώρας μας είναι η κλιματική αλλαγή γιατί κινείται με πάρα πολύ μεγάλη ταχύτητα.
«Κατά την άποψη μου, δεν έχουμε φτάσει ακόμη στο σημείο της κρίσης, αλίμονο αν περάσουμε από το σημείο της κλιματικής αλλαγής στην κλιματική κρίση. Μιλάνε για κλιματική κρίση, νομίζω περισσότερο για να κινητοποιήσουν την κοινή γνώμη και τις πολιτικές ηγεσίες, ώστε να πάρουν μέτρα προστασίας. Ξεπεράσαμε το σημείο που μπορούμε να αντιστρέψουμε την κατάσταση, αυτό που μπορούμε να κάνουμε και προσπαθούμε, είναι ο μετριασμός. Κρίση σημαίνει ότι θα αυξηθεί η θερμοκρασία πάνω από δύο βαθμούς κατά μέσο όρο κάθε χρόνο, από 1-1,5 που είναι σήμερα, και τότε θα έχουμε περισσότερα ακραία φαινόμενα απ΄ αυτά που έχουμε σήμερα. Δεν είμαστε εκεί, γι’ αυτό είμαι λίγο επιφυλακτικός στο να χρησιμοποιώ την λέξη κρίση, αφού αν σήμερα χρησιμοποιήσουμε τον όρο κλιματική κρίση, όπως κάνουν πολλοί σεβαστοί μου συνάδελφοι, ποια λέξη θα χρησιμοποιήσουμε μετά;».
Προσαρμοστική διαχείριση στην κλιματική αλλαγή
«Τα δάση και τα δένδρα», τονίζει, «έχουν μεγάλους χρόνους ζωής και όσο επιταχύνεται η κλιματική αλλαγή, τόσο πιο δύσκολο είναι στους μακρόβιους οργανισμούς να προστατευτούν».
Όπως εξηγεί, πρέπει να περάσουν γενιές για να προσαρμοστεί ένα είδος, θέτοντας ως παράδειγμα ένα έντομο, το οποίο έχει μια γενιά τον χρόνο (γεννάει μία φορά), κάτι που σημαίνει ότι στα επόμενα 100 χρόνια, προσαρμόστηκε κατά 100 γενιές, δηλαδή 100 φορές.
«Στα 100 χρόνια, ένα δασικό οικοσύστημα έχει μια γενιά και δεν προλαβαίνει να προσαρμοστεί; Άρα, το μεγαλύτερό μας πρόβλημα είναι η δυσκολία που έχουν τα δασικά οικοσυστήματα να προσαρμοστούν, όχι στην κλιματική αλλαγή αλλά στην ταχύτητα που όσο βαίνει αυξανόμενη, τόσο η προσαρμογή των δασικών οικοσυστημάτων γίνεται δυσκολότερη».
Με βάση αυτό το δεδομένο, στόχος των επιστημόνων είναι να βρουν τρόπους να επιταχύνουν αυτή την προσαρμογή, μειώνοντας τον χρόνο των γενεών. «Θέλουμε να "βοηθήσουμε" τα δάση μας να αναγεννιούνται πιο γρήγορα, με υλοτομίες και ανοίγοντας διάκενα, όπου θα φυτρώνουν νέα φυτά, νέα δεντράκια και έτσι εκεί που θα αναγεννιόνταν το δάσος κάθε 100-200 χρόνια, να αναγεννιέται στα 50, εφαρμόζοντας προσαρμοστική διαχείριση», καταλήγει ο κ. Αραβανόπουλος.
Η εκδήλωση, με τίτλο «100 χρόνια προσφοράς στις επιστήμες της Γεωπονίας και της Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος», διοργανώνεται από την Κοσμητεία της Σχολής Γεωπονίας, Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου 2025 και ώρες 10.00 με 13.00, στην Αίθουσα Τελετών του ΑΠΘ.
