Τι αλλάζει στο συνταξιοδοτικό των αγροτών μετά την ένταξη του ΟΓΑ στον ΕΦΚΑ

- Newsroom

H ένταξη του ΟΓΑ στον ΕΦΚΑ αλλάζει τη φυσιογνωμία και την οργανωτική δομή του ταμείου και επιφέρει αλλαγές που σχετίζονται με τον τρόπο υπολογισμού του ποσού της σύνταξης που δικαιούνται, αλλά και με τις διαδικασίες χορήγησής της. Ο νόμος 4387/2016 είχε πολλές επιπτώσεις στο συνταξιοδοτικό καθεστώς των ασφαλισμένων του ΟΓΑ. Οι κυριότερες μεταβολές που επέφερε και σχετίζονται με το συνταξιοδοτικό καθεστώς των αγροτών είναι οι εξής: A. METAΒΟΛΗ ΤΟΥ ΤΡΟΠΟΥ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΠΟΣΟΥ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της σύνταξης για τους ασφαλισμένους του ΟΓΑ μέχρι την ψήφιση του ν. 4387/2016 είναι ο εξής: 1. Παλαιός τρόπος υπολογισμού της σύνταξης: Το τελικό ποσό της σύνταξης που χορηγεί ο ΟΓΑ είναι το άθροισμα του ποσού της κύριας και της βασικής. Ποσό κύριας σύνταξης: Το ποσό της κύριας σύνταξης είναι ανάλογο με τα χρόνια καταβολής εισφορών και την ασφαλιστική κατηγορία που ανήκει ο ασφαλισμένος (επτά ασφαλιστικές κατηγορίες). Ως γνωστόν από 1/1/1998 λειτουργεί στον ΟΓΑ ο κλάδος κύριας ασφάλισης αγροτών και από την ίδια ημερομηνία καταργήθηκε ο κλάδος πρόσθετης ασφάλισης (ν. 2558/97). Για τη συμπλήρωση της απαιτούμενης για συνταξιοδότηση δεκαπενταετίας μπορούν όμως να προσμετρηθούν τα χρόνια που έχει διανύσει ο αγρότης στον κλάδο πρόσθετης ασφάλισης. Όσοι αγρότες πλήρωναν τις εισφορές τη δεκαετία 1988 - 1997, με βάση τις τρεις ασφαλιστικές κλάσεις που ίσχυαν τότε, μπορούν σήμερα να συνυπολογίσουν τα χρόνια εκείνα για να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Ποσό βασικής σύνταξης: Το ποσό της βασικής σύνταξης δεν αναλογεί σε χρόνο καταβολής εισφορών, καταβάλλεται ως συμπλήρωμα της κύριας σύνταξης. Στη σύνταξη γήρατος του κλάδου προστίθεται και η βασική σύνταξη του ΟΓΑ (σύνταξη χωρίς εισφορές), εάν ο ασφαλισμένος έχει τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης με καταβολή εισφορών στον ΟΓΑ (το ποσό της βασικής σύνταξης διαμορφώνεται ανάλογα με το έτος έναρξης της συνταξιοδότησης). Εάν ο ασφαλισμένος δεν έχει 15 έτη ασφάλισης απαιτούνται 25 έτη απασχόλησης με επάγγελμα που καλύπτεται από την ασφάλιση του ΟΓΑ. Το ποσό της βασικής σύνταξης για τους συνταξιοδοτούμενους από τον ΟΓΑ από 1/1/2003 μέχρι και το 2026 μειώνεται, ανάλογα με το έτος έναρξης της συνταξιοδότησης, σε ποσοστό 4% κατ’ έτος. Από 1/1/2027 δεν θα χορηγείται βασική σύνταξη. Αυτήν τη δυνατότητα έχουν κυρίως όσοι είχαν συμπληρώσει 25 χρόνια ως αγρότες μέχρι το 1997 και εξασκούσαν κατ’ επάγγελμα τη δραστηριότητα μετά τα 21 χρόνια της ηλικίας τους, αλλά έπαψαν να είναι αγρότες μετά το 1998. Αυτοί έχουν θεμελιώσει δικαίωμα και μπορούν να πάρουν το πλήρες ποσό των 360 ευρώ, όταν συμπληρώσουν τα 67 τους χρόνια (τα 65 αν έχουν γεννηθεί μέχρι το 1947). 2. Νέος τρόπος υπολογισμού της σύνταξης: Με την ισχύ του ασφαλιστικού νόμου 4387/2016 ο τρόπος υπολογισμού του ποσού της σύνταξης στον ΟΓΑ αλλάζει και καθιερώνεται μικτός τρόπος υπολογισμού για τις νέες συντάξεις για τους ασφαλισμένους που θα καταθέσουν αίτημα συνταξιοδοτικό από 1/1/2017 και μετά. Αντίθετα οι αιτήσεις συνταξιοδότησης που υποβλήθηκαν μέχρι 31/12/2016 θα κριθούν με τις παλιές διατάξεις δηλαδή το ποσό της σύνταξης θα υπολογιστεί ως άθροισμα της κύριας και της βασικής σύνταξης. Συνεπώς οι αγρότες, σε αντίθεση με τους ασφαλισμένους των άλλων ταμείων που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ δεν αιφνιδιάζονται από μεταβολές όσον αφορά τον τρόπο υπολογισμού των χορηγούμενων συντάξεων τους. Επίσης άλλη ευνοϊκή πρόβλεψη για τους συνταξιούχους του ΟΓΑ είναι ότι οι ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις τους δεν επαναϋπολογίζονται και συνεπώς δεν μεταβάλλονται και δεν κινδυνεύουν από μελλοντικές περικοπές. Για τους ασφαλισμένους αγρότες που θα καταθέσουν αίτημα συνταξιοδοτικό από 1/1/2017 και μετά προβλέπεται μεταβατική περίοδος όσον αφορά τον τρόπο υπολογισμού του ποσού της σύνταξής τους που θα ολοκληρωθεί το 2030. Το μικτό σύστημα για τον υπολογισμό της σύνταξης που καθιερώνεται από 1/1/2017 έως 31/12/2030 προβλέπει ότι το τελικό ποσό της σύνταξης που θα χορηγείται θα αποτελείται από δύο μέρη: - Ένα μέρος του ποσού της σύνταξης, το μεγαλύτερο, θα προκύπτει με βάση τις παλιές διατάξεις του ΟΓΑ. - Ένα δεύτερο μέρος με βάση το άθροισμα εθνικής και ανταποδοτικής σύνταξης. Το ποσοστό του κάθε μέρους μεταβάλλεται κάθε χρόνο, καθώς σταδιακά όλο και μεγαλύτερο μέρος της σύνταξης θα υπολογίζεται από το νέο σύστημα. Η μεταβατική περίοδος ανάλογα με το έτος υποβολής της αίτησης για σύνταξη διαμορφώνεται ως εξής: ΕΤΟΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ. ΠΑΛΑΙΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ. ΝΕΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ 2017 93,8% 6,20% 2018 87,10% 12,90% 2019 80,40% 19,60% 2020 73,70% 26,30% 2021 67 % 33% 2022 60.30% 39.70% 2023 53,60% 46,40% 2024 46,90% 53,10% 2025 40,20% 59,80% 2026 33,50% 66,50% 2027 26,80% 73,20% 2028 20,10% 79,90% 2029 13,40% 86,60% 2030 6,70% 93,30%, Όσοι συνταξιοδοτούνται από 1.1.2031 και εφεξής λαμβάνουν ολόκληρο το ποσό της εθνικής και της ανταποδοτικής σύνταξης. Β. ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Για πρώτη φορά καταβάλλεται στους αγρότες προσωρινή σύνταξη κατά την αναμονή έκδοσης της τελικής απόφασης. Δικαιούχοι προσωρινής σύνταξης: Όλοι οι αγρότες που υποβάλλουν αίτημα συνταξιοδότησης από 1/1/2017, αρκεί να μην λαμβάνουν σύνταξη από άλλο ασφαλιστικό φορέα. Υπολογισμός ποσού προσωρινής σύνταξης: Είναι το 50% του μέσου μηνιαίου εισοδήματος των δώδεκα τελευταίων μηνών ασφάλισης που προηγούνται της υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης. Ως μέσο μηνιαίο εισόδημα νοείται αυτό το οποίο προκύπτει από το πηλίκο του συνόλου των τρεχουσών εισφορών κυρίας ασφάλισης που καταβλήθηκαν κατά τους μήνες αυτούς, διαιρουμένου δια του 20% και δια του 12. Πλαφόν κατώτατου ποσού προσωρινής σύνταξης: Το ποσό της προσωρινής σύνταξης δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού που αντιστοιχεί στο 80% της εθνικής σύνταξης για την 20ετία. Με δεδομένο πως η εθνική σύνταξη είναι 384 ευρώ, δεν μπορεί να πέφτει κάτω από τα 307 ευρώ. Με την καθιέρωση της χορήγησης προσωρινής σύνταξης στους συνταξιούχους του ΟΓΑ αποκαθίσταται μια αδικία στη διαδικασία διαχείρισης των συνταξιοδοτικών αιτημάτων από το ταμείο των αγροτών, καθώς το δικαίωμα της προσωρινής σύνταξης ισχύει εδώ και χρόνια στους ασφαλισμένους των άλλων ταμείων και εξυπηρετεί τις ανάγκες τους, μέχρι την έκδοση της οριστικής απόφασης συνταξιοδότησης. Γ. ΑΜΕΣΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΗΛΙΚΙΑΣ Δικαίωμα να λάβουν άμεσα τη σύνταξή τους, όπως και οι ασφαλισμένοι όλων των άλλων ταμείων, έχουν οι γεννηθέντες το 1950 ασφαλισμένοι του ΟΓΑ που έχουν συμπληρώσει τα 66 έτη και πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν εντός του 2017. Το δικαίωμα για συνταξιοδότηση πλέον δημιουργείται τη μέρα που συμπληρώνεται το συγκεκριμένο όριο ηλικίας, ενώ με το προηγούμενο καθεστώς κάποιος που συμπλήρωνε το 66ο έτος της ηλικίας του και επρόκειτο να συνταξιοδοτηθεί τον Ιανουάριο του 2017, θα έπρεπε να πληρώσει όλο το 2017 και να πάρει τελικά τη σύνταξή του τον Ιούλιο του 2018. Το δικαίωμα για συνταξιοδότηση πλέον δημιουργείται τη μέρα που συμπληρώνεται το συγκεκριμένο όριο ηλικίας. Με τον τρόπο αυτόν, με τον νέο ασφαλιστικό νόμο, αίρεται άλλη μία αδικία που υφίσταντο οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ οι οποίοι παρόλο που είχαν συμπληρώσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης έπρεπε να καταβάλλουν το σύνολο των εισφορών κατά το έτος που συνέβαινε αυτό, έτσι ώστε να λάβουν τη σύνταξή τους, έως και ενάμιση χρόνο αργότερα., Με τον νέο νόμο για το ασφαλιστικό, η διαδικασία αλλάζει, διευκολύνοντας έτσι τους αγρότες να συνταξιοδοτηθούν όταν συμπληρώσουν το όριο ηλικίας και μόνο. Δ. ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΟΓΑ ΜΕΧΡΙ 30/6/2016 Σύμφωνα με την νομοθεσία που ίσχυε στον ΟΓΑ, μετά την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης ο ΟΓΑ διενεργεί αναδρομικό έλεγχο του χρόνου ασφάλισης. Αν διαπιστωθεί ότι ο ασφαλισμένος δεν πληρούσε εξαρχής τις προϋποθέσεις ασφάλισης ή έπαψε κάποια στιγμή να τις πληροί, χωρίς να προβεί στις απαιτούμενες ενέργειες για τη διακοπή της, ο ΟΓΑ προβαίνει σε αναδρομική διαγραφή ή διακοπή της ασφάλισης και σε επιστροφή των καταβληθεισών εισφορών, ατόκως. Παράδειγμα: Όταν ένας ασφαλισμένος του ΟΓΑ σταματούσε για κάποιο διάστημα να ασκεί το αγροτικό επάγγελμα ή δεν εμφάνιζε αγροτικό εισόδημα. Στην περίπτωση αυτήν ο ΟΓΑ προέβαινε σε αναδρομική διαγραφή και δεν χορηγούσε σύνταξη παρά το γεγονός ότι ο ασφαλισμένος είχε καταβάλει επί σειρά ετών εισφορές, και ανέμενε με την συμπλήρωση του 67ου έτους να λάβει σύνταξη. Το ανωτέρω ζήτημα αντιμετωπίζεται με τις διατάξεις του άρθρου 34 του ν. 4387/2016 (Α’ 85) από την 01-01-2017 και εφεξής, με την αυτοδίκαιη ένταξη του Κλάδου Υποχρεωτικής Ασφάλισης και Κύριας Ασφάλισης Αγροτών στον ΕΦΚΑ, στην οποία ορίζεται ότι: Πρόσωπα που έχουν υπαχθεί καλόπιστα στην ασφάλιση των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, ενώ δεν συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις, συνεχίζουν την ασφάλισή τους στον ΕΦΚΑ για όσο διάστημα διατηρούν την ιδιότητα ή απασχόληση για την οποία υπήχθησαν στην ασφάλιση των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων, τομέων κλάδων και λογαριασμών. Χρόνος για τον οποίο έχουν καταβληθεί ασφαλιστικές εισφορές στους εντασσόμενους στον ΕΦΚΑ φορείς, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς, ενώ δε συνέτρεχαν οι νόμιμες προϋποθέσεις ασφάλισης, λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον ΕΦΚΑ και οι σχετικές ασφαλιστικές εισφορές δεν επιστρέφονται, εφόσον δεν έχει εκδοθεί απόφαση διαγραφής. Προκειμένου όμως να καλυφθούν και οι περιπτώσεις ασφαλισμένων πριν την 1/1/2017 ψηφίστηκε τροπολογία τον Ιανουάριο του 2017 που αντιμετωπίζει το πρόβλημα και για τους ασφαλισμένους που έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης μέχρι τις 31/12/2016. Σύμφωνα με την τροπολογία σύνταξη ΟΓΑ δικαιούνται όσοι έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2016 και έχουν καταβάλει κανονικά τις εισφορές που αντιστοιχούν στο διάστημα αυτό, δηλαδή μέχρι τις 30/6/2017, ακόμα κι αν για κάποιο διάστημα έπαψαν να ασκούν το αγροτικό επάγγελμα ή δεν εμφάνιζαν αγροτικό εισόδημα. Μετά την ψήφιση της τροπολογίας, οι ασφαλισμένοι του ΟΓΑ που μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2016 είχαν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης θεωρείται ότι καλώς ασφαλίστηκαν για όσο χρόνο ασφάλισης έχουν καταβάλει ή θα καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές μέχρι τις 30 Ιουνίου 2017, ακόμα κι αν για κάποιο διάστημα έπαψαν να ασκούν το αγροτικό επάγγελμα ή δεν εμφάνιζαν αγροτικό εισόδημα. Συνεπώς στην περίπτωση αυτήν δικαιούνται σύνταξης. Με αυτή την τροπολογία λύνεται το πρόβλημα χιλιάδων ασφαλισμένων του ΟΓΑ, που κινδύνευαν να μείνουν χωρίς σύνταξη, χωρίς να ευθύνονται, τις περισσότερες φορές, οι ίδιοι. Ο ΟΓΑ θεωρεί ότι όποιος ασφαλίστηκε καλώς ασφαλίστηκε και καλή τη πίστη δεν του στερεί πια το δικαίωμα στη σύνταξη. Άλλη μία ευνοϊκή εξέλιξη για τους συνταξιούχους αγρότες που μπορεί να αποδοθεί στην ένταξη του ΟΓΑ στο ΕΦΚΑ, που ευτυχώς έχει και θετικά αποτελέσματα για τους συνταξιούχους, εφόσον αντιμετωπίζει πλέον ενιαία για τους συνταξιούχους όλων των ταμείων τα σχετικά ζητήματα. E. Συνέχιστη της καταβολής χωρίς περικοπή του ποσού της σύνταξης των συνταξιούχων του ΟΓΑ που εργάζονται Eκδόθηκε από το υπουργείο Εργασίας εγκύκλιος, με την οποία διευκρινίζεται το καθεστώς για όσους συνταξιοδοτούνται σύμφωνα με τις γενικές, ειδικές ή καταστατικές διατάξεις του πρώην ΟΓΑ. Η εγκύκλιος ορίζει ότι όλοι οι συνταξιούχοι του πρώην ΟΓΑ, καθώς και όσοι θα συνταξιοδοτούνται με βάση τις διατάξεις αυτές, από την 1η Ιανουαρίου 2017 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2024, και ασκούν αγροτική επαγγελματική δραστηριότητα για την οποία υφίσταται υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, θα συνεχίσουν να λαμβάνουν το σύνολο της σύνταξής τους. Υπενθυμίζεται ότι τα ανωτέρω ισχύουν και για όσους συνταξιοδοτούνται από την ισχύ του ν. 4387/2016 και μέχρι 31-12-2016, δεδομένου ότι ο υπολογισμός της σύνταξης στις περιπτώσεις αυτές γίνεται με βάση το προϊσχύον καθεστώς. “Στις περιπτώσεις συνταξιούχων του πρώην ΟΓΑ από 1-1-2017 και μετά, που συνεχίζουν να ασκούν επαγγελματική δραστηριότητα για την οποία υφίσταται υποχρέωση ασφάλισης στον ΕΦΚΑ, βάσει των σχετικών διατάξεων υπαγωγής στην ασφάλιση του πρώην ΟΓΑ και δεδομένης της ως άνω μεταβατικής προσαρμογής του τρόπου υπολογισμού των συντάξεων των ασφαλισμένων του πρώην ΟΓΑ στο νέο καθεστώς συντάξεων (εθνική και ανταποδοτική σύνταξη), οι ρυθμίσεις του άρθρου 20 του ν. 4387/2016, για την απασχόληση συνταξιούχων έχουν εφαρμογή για όσους συνταξιοδοτούνται από 1-1-2025”. Επίσης, “για όσους υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης από 1-1-2017 έως και 31-12-2024 ως προς την απασχόληση συνταξιούχων θα ισχύουν οι προγενέστερες του άρθρου 20 του ν. 4387/2016 διατάξεις, δηλαδή καμία περικοπή των συντάξεων ΟΓΑ όσων συνεχίζουν την αγροτική δραστηριότητα. Η ρύθμιση αυτή και η αποτροπή περικοπών στις συντάξεις των αγροτών που συνεχίζουν την απασχόληση ενώ συνταξιοδοτούνται, συνιστά άλλη μια ευνοϊκή αντιμετώπιση για αυτούς και εντάσσεται στο πλαίσιο της προστασίας του εισοδήματός τους και της αναγνώρισης της ιδιαίτερης φύσης της εργασίας τους.  

---

Δημοσιεύτηκε στη "Μακεδονία της Κυριακής" στις 14 Μαΐου 2017