Γράφει
Μιχάλης Γουδής
«Μη φοβάστε να παρέμβετε στην αγορά ακινήτων», αυτό ήταν το κεντρικό μήνυμα της εκπροσώπου της πόλης της Βιέννης, Michaela Kauer, με το οποίο έκλεισε καταχειροκροτούμενη την τοποθέτησή της στο Διεθνές Συνέδριο για τη στέγαση που διοργάνωσε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες η Ευρωομάδα των Πρασίνων.
Είναι κοινό μυστικό πως οι περισσότερες χώρες κοιτάζουν προς τη Βιέννη, για να διδαχθούν από το εξαιρετικά επιτυχημένο μοντέλο οικονομικά προσιτής στέγης που εφαρμόζει για περισσότερο από έναν αιώνα. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά η κυρία Kauer, η Πολιτεία της Καλιφόρνιας έχει ανοίξει ένα μικρό γραφείο στη Βιέννη με σκοπό να αντλήσει τεχνογνωσία!
Οι αρχές του μοντέλου είναι απλές αλλά διόλου αυτονόητες, όπως φαίνεται, στη σημερινή πολιτική συγκυρία. Στο Σύνταγμα της χώρας προβλέπεται η υποχρέωση του Κράτους να εξασφαλίζει οικονομικά προσιτή κατοικία, έχοντας μάλιστα στη διάθεσή του ένα σταθερό ποσό που, μέσω της φορολογίας, δημιουργεί ένα ταμείο στέγασης για τις 9 Περιφέρειες.
Τέλος, πέρα από τη νομοθεσία που προστατεύει τους ενοικιαστές, η κυρία Kauer τόνισε την αξία ύπαρξης πολλών διαφορετικών παρόχων οικονομικά προσιτής κατοικίας, από τους Δήμους μέχρι συνεταιρισμούς και μη κερδοσκοπικούς φορείς.
Αντίστοιχο πλουραλισμό πέτυχε στην πόλη της Βαρκελώνης η διοίκηση της Ada Colau, την εμπειρία της οποίας μοιράστηκε στο ίδιο Συνέδριο ο πρώην συνεργάτης της τέως δημάρχου, Javier Buron. Η Colau κουβαλώντας την εμπειρία του ακτιβισμού με την Πλατφόρμα Θυμάτων Πλειστηριασμών (PAH), επιδίωξε μία πραγματική στεγαστική επανάσταση στην πρωτεύουσα της Καταλονίας.
Το μακρόπνοο σχέδιο σε συνδυασμό με την παροχή μόνιμου αποθέματος κοινωνικής κατοικίας και την πίεση μέσω της φορολογίας στους κερδοσκόπους, συναποτελούν το κλειδί της επιτυχίας κατά τον κ. Buron. Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης η απευθείας ενίσχυση σε τοπικούς παρόχους, μικρούς μη κερδοσκοπικούς φορείς που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένα κομμάτια της πόλης -ένα μεγάλο κενό στην περίπτωση της Ελλάδας.
Η εκπρόσωπος του κοινωνικού συνεταιρισμού ABITARE από το Μιλάνο, ομολογουμένως, εντυπωσίασε την αίθουσα με τα στοιχεία που παρουσίασε για τη δράση του φορέα που έχει ξεκινήσει ήδη από το 1894. Το καινοτόμο μοντέλο της συλλογικής ιδιοκτησίας ανοίγει έναν τρίτο δρόμο πέρα από την κρατική αρωγή και τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Μάλιστα, ο συνεταιρισμός δεν περιορίζεται μόνο στην κάλυψη των στεγαστικών αναγκών των μελών του, αλλά επενδύει ετησίως περίπου 400.000 ευρώ σε πολιτιστικές δραστηριότητες, ενώ διαθέτει 100 εμπορικά καταστήματα και 20 χώρους κοινότητας.
Οι τρεις παραπάνω περιπτώσεις δείχνουν πως υπάρχουν αρκετοί δρόμοι παράκαμψης του αδιεξόδου της εμπορευματοποίησης της κατοικίας. Το Συνέδριο παρέδωσε στον Ευρωπαίο Επίτροπο για τη Στέγαση (πρώτη φορά υπάρχει τέτοιο πεδίο αρμοδιοτήτων στην ΕΕ) τα βασικά συμπεράσματα, με την ελπίδα πως θα μπορέσουν να τροφοδοτήσουν το υπό σχεδιασμό Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Οικονομικά Προσιτή Κατοικία. Το επίπεδο φιλοδοξίας του τελευταίου μένει να αποδειχτεί.
Αν κρίνει κανείς από την αρχική πρόταση για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (MFF) της ΕΕ που θυσιάζει σε σημαντικό βαθμό την κοινωνική ατζέντα, τότε δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Από την άλλη, δεν υπάρχουν και πολλά περιθώρια αποτυχίας. Ο σημερινός δήμαρχος Βαρκελώνης το έθεσε εύστοχα σε συνέντευξή του στο Politico: «Η Ρωσία είναι εξίσου μεγάλη απειλή για την Ευρώπη με τη στεγαστική κρίση».