Θρίλερ με βρέφος σε κάδο απορριμμάτων στον Άλιμο: Τι εξετάζει η ΕΛ.ΑΣ. (βίντεο)
«Χτενίζουν» τις κάμερες ασφαλείας οι αστυνομικοί για να απαντήσουν σε τρία κρίσιμα ερωτήματα - Το μυστήριο με τον άγνωστο άνδρα και οι ισχυρισμοί της γιαγιάς
- Newsroom
Στη θέση του αναμένεται να ανεγερθεί μνημείο του προσφυγικού ελληνισμού"Στο παρκάκι που βρίσκεται δίπλα στη στάση “απολυμαντήρια” του ΟΑΣΘ, ρεμβάζοντας με θέα τη μαρίνα με τα σκάφη, κάποιοι ακόμη θυμούνται τις δυσκολίες του ξεριζωμού και τον αγώνα για τη νέα αρχή…"
ΤΗΣ ΣΤΕΛΙΝΑΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΙΔΟΥ
Η επίσκεψη της βοηθού ύπατου αρμοστή για τους Πρόσφυγες των Ηνωμένων Εθνών κ. Φέλερ στον καταυλισμό των μεταναστών στην Πάτρα ήταν η αφορμή για να στρέψει η κοινή γνώμη το βλέμμα της στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης των χιλιάδων πλέον μεταναστών που βρίσκονται στη χώρα μας.
Την ώρα που μιλάμε για ένα τεράστιο κοινωνικό πρόβλημα που τείνει να λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις στη χώρα μας, στην προσφυγομάνα Θεσσαλονίκη, στην Καλαμαριά, ξυπνούν μνήμες από το παρελθόν σε μια άλλη εποχή, όταν το 1922 έφταναν τα καράβια με τους έλληνες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, με πρώτο σταθμό το απολυμαντήριο.
Πρόσφατα, στο πρώην εφετείο της Αθήνας, στην καρδιά της πρωτεύουσας, αποκαλύφθηκαν εικόνες ντροπής για τις απαράδεκτες συνθήκες υγιεινής, στις οποίες επιβιώνουν δεκάδες λαθρομετανάστες.
Στην πλαζ της Αρετσούς, στην Καλαμαριά, σήμερα τίποτε δεν θυμίζει τον πόνο, την τραγωδία των χιλιάδων προσφύγων που ξεριζώθηκαν το 1922… Κι όμως, εδώ εγκαταστάθηκαν αρχικά χιλιάδες πρόσφυγες. Στην πλαζ της Αρετσούς είχε εγκατασταθεί το περίφημο απολυμαντήριο ή λοιμοκαθαρτήριο. Εκεί κουρεύονταν οι πρόσφυγες με μια μηχανή όπως τα πρόβατα στη σειρά και περνούσαν ιατρική εξέταση. Ο κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών ήταν παραπάνω από ορατός. Κάποιοι είχαν πεθάνει από τύφο μέσα στα καράβια. Γιʼ αυτό και οι ίδιοι αλλά και τα υπάρχοντά τους περνούσαν από κλίβανο. Μόλις τελείωνε η διαδικασία, τους διοχέτευαν προς τα πάνω, όπου στεγάζονταν σε τολ πολλές οικογένειες μαζί, τους “θαλάμους” όπως τους έλεγαν.
Η κατεδάφιση των κτιρίων των απολυμαντηρίων έγινε το 1965. Από τότε μέχρι και σήμερα η περιοχή πήρε τελείως διαφορετική όψη.
Στη θέση των απολυμαντηρίων, αναψυκτήριο και παρά δίπλα λούνα παρκ.
Μνημείο προσφυγικού ελληνισμού. Κι όμως στο παρκάκι που βρίσκεται δίπλα στη στάση “απολυμαντήρια” του ΟΑΣΘ, ρεμβάζοντας με θέα τη μαρίνα με τα σκάφη, κάποιοι ακόμη θυμούνται τις δυσκολίες του ξεριζωμού και τον αγώνα για τη νέα αρχή…
Στο χώρο της μνήμης, όχι μόνο κάποιοι δεν ξεχνούν, αλλά όπως αποκαλύπτει στη “Θ” ο δήμαρχος Καλαμαριάς Χριστόδουλος Οικονομίδης “σκοπεύουμε να ανεγείρουμε στη θέση του απολυμαντηρίου, το μνημείο του προσφυγικού ελληνισμού. Αυτό είναι μια πολιτική απόφαση του δήμου, που αποδεικνύει ότι οι Καλαμαριώτες δεν ξεχνούν τις προσφυγικές τους ρίζες”, αναφέρει χαρακτηριστικά.
Σύμφωνα μάλιστα με τον πρόεδρο του Ιστορικού Αρχείου Προσφυγικού Ελληνισμού του δήμου Καλαμαριάς Σωτήρη Γεωργιάδη, στο χώρο του δημοτικού αναψυκτηρίου “Αργώ” υπάρχει σκέψη να δημιουργηθεί εκθεσιακός χώρος και αίθουσα εκδηλώσεων, στην οποία σύλλογοι και φορείς που ασχολούνται με το θέμα του προσφυγικού ελληνισμού να αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους.
Καλαμαριά 1922. “Μυρμηγκιές κατεβαίνουν από τα κατάφορτα καράβια οι πρόσφυγες στο Καραμπουρνάκι - Αρετσού.
Τα καράβια ασταμάτητα κουβαλούν. Απʼ το καράβι με τους μποχτσάδες στο χέρι ίσια στο λοιμοκαθαρτήριο. Άντρες, γυναίκες, παιδιά. Γέροι κι άρρωστοι. Μαζί και τα λιγοστά υπάρχοντα, όσα κατόρθωσαν να περισώσουν από τη λαίλαπα της καταστροφής.
Όλοι στον κλίβανο. Στριμωγμένοι κάτω από το ντους με μια πλάκα πράσινο σαπούνι με ποτάσα να λούζουν κεφάλι και σώμα. Έξω έρχεται κιόλας η δεύτερη μπαταριά. Τους πρώτους έτσι βρεγμένους, ακόμη αχνιστούς, τους βάζουν σε ολάνοιχτους θαλάμους…”.
(Απόσπασμα από το βιβλίο της Αγγελικής Στεργίου… “Καλαμαριά μνήμη και φως” Θεσσαλονίκη 1993).
Μαρτυρίες προσφύγων. Στο Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού έχουν καταχωρηθεί διηγήσεις των πρώτων προσφύγων που έφτασαν στην περιοχή:
“...Από τον δρόμο την οδό Κομνηνών και προς την παραλία κάτω είχαν εγκαταστήσει σκηνές. Γύρω-γύρω αυτή η έκτασις των θαλάμων και των σκηνών ήταν περιφραγμένη με ισχυρό συρματόπλεγμα και υπήρχαν και έξοδοι, στις οποίες υπήρχαν φυλάκια του στρατού να φυλάξουν, ούτως ώστε οι πρόσφυγες να μην μπουν στη Θεσσαλονίκη διότι εδώ παρετηρήθη τύφος και ήταν κίνδυνος να μολυνθεί και η υπόλοιπη Θεσσαλονίκη”.
(Απόσπασμα από προφορική μαρτυρία του Σίμου Λιανίδη. Ήρθε το 1920 από το Βατούμ).
“…Στο δρόμο κοντέψαμε να πνιγούμε. Ήταν μικρό το πλοιάριο κι είχε πολύ κόσμο μέσα. Μας γυρνούσε μία από εδώ και μία από εκεί. Προσευχές, πράγματα.
Μας έφεραν εδώ και είχε μια λιακάδα εκείνη τη μέρα. Ανασάναμε. Αφού κατέβαινε ο κόσμος και φιλούσε το χώμα”.
(Απόσπασμα από προφορική μαρτυρία του Παναγιώτη Ευθυμιάδη, Τραπεζούντα 1917, Καλαμαριά 1923).
“…Ερχόμαστε εδώ που είναι η πλαζ, απέναντι μάς έβγαλε το πλοίο.
Ήταν μια ξύλινη σκάλα, ανεβαίναμε , να ʼρθουμε προς τα εδώ.
Εκεί ήταν κάτι απολυμαντήρια και παίρναν τον κόσμο για απολύμανση και τους κόβαν τα μαλλιά, γυναίκες και άνδρες.
Τι να κάνει ο μπαμπάς μου! Κάτι λεφτουδάκια που είχε τάισε εκεί έναν και του λέει: “Βάστα αυτά και μη μας κάνετε κλίβανο ούτε να μας κόψετε τα μαλλιά”.
Ήταν οι αδελφές μου με μεγάλα μαλλιά.
Τα πήραν τα χρήματα, μας άφησαν…
(Σίμος Λιανίδης, ήρθε το 1920 στην Καλαμαριά από το Βατούμ).
“…Μας βάλαν στη σειρά τα μικρά και τις γριές, και μας κουρεύανε. Έκλαιγα, φώναζα: ψάξε με, δες με, δεν έχω ψείρες! Με το ζόρι με κούρεψαν, Σα κολοκύθι με κάνανε. Πολύ καιρό μετά ντρεπόμουνα να βγω στην αγορά να ψουνίσω”.
(Μαρτυρία Καλλισθένης Καλλίδου από το χωριό Φερτέκι της Καππαδοκίας, Θέματα Ιστορίας Γʼ Λυκείου).
(Για το ρεπορτάζ χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού και συγκεκριμένα από τα βιβλία : “Η Καλαμαριά γράφει ιστορία 1940 - 1967, Από την Επιβίωση στη Δημιουργία Φωτογραφικό Λεύκωμα Θεσσαλονίκη 2004 - Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού)
Ιστορικό αρχείο
προσφυγικού ελληνισμού
Το Ιστορικό Αρχείο Προσφυγικού Ελληνισμού ιδρύθηκε το 1994 με στόχο τη συγκέντρωση, καταγραφή και μελέτη του σχετικού ιστορικού υλικού.
Από το Μάρτιο του 1994 με πρωτοβουλία του δήμου Καλαμαριάς είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και διοικείται από εντεκαμελές διοικητικό συμβούλιο.
Οι δραστηριότητές του αφορούν τον ελληνισμό του Πόντου, της Μικράς Ασίας και της Ανατολικής Θράκης. Φιλοδοξία του δ.σ. είναι η έρευνά του να περιλάβει τους Έλληνες της Κριμαίας και της Ανατολικής Ρωμυλίας, τους πρόσφυγες της Πόλης το 1955 και της Κύπρου το 1974. Ακόμη μελλοντικά τους έλληνες μετανάστες και οικονομικούς πρόσφυγες της Γερμανίας, Αμερικής και Αυστραλίας, τους σημερινούς ελληνοπόντιους πρόσφυγες από τη Ρωσία, τη Γεωργία και τον Καύκασο, και τους ελληνικής καταγωγής πρόσφυγες από την Αλβανία.
Στις δραστηριότητές τους περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων η συγκέντρωση, καταγραφή και μελέτη του σχετικού ιστορικού υλικού και η συγκέντρωση προφορικών μαρτυριών αλλά και η διοργάνωση εκθέσεων.
