Γράφει
Νίκος Ηλιάδης
Πριν να αναζητήσεις λύσεις για ένα πρόβλημα, θα πρέπει προηγουμένως να αντιληφθείς τις πραγματικές διαστάσεις του.
Όταν μιλάμε για την ανομία στα πανεπιστήμια πρέπει κατ' αρχάς να επισημάνουμε ότι το φαινόμενο αυτό δεν αφορά όλα τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Συναντάται κυρίως σε τέσσερα μεγάλα πανεπιστήμια, σε Αθήνα (ΕΚΠΑ, Μετσόβιο, Οικονομικό Πανεπιστήμιο) και Θεσσαλονίκη (ΑΠΘ).
Επίσης, θα πρέπει να παραδεχθούμε ότι τα φαινόμενα ανομίας, φθίνουν τα τελευταία χρόνια. Όλα αυτά δεν σημαίνουν βεβαίως, ότι μπορεί η Πολιτεία ή τα πανεπιστήμια να επιδεικνύουν ανοχή απέναντι σε περιστατικά σαν κι αυτό το οποίο συνέβη προ ημερών στη Νομική της Αθήνας, ή, να θεωρούν “δικαίωμα” τις πολυετείς καταλήψεις πανεπιστημιακών χώρων από “συλλογικότητες”. Διότι στόχος δεν μπορεί να είναι η “περιχαράκωση” της ανομίας, αλλά η πλήρης εξάλειψή της, όπως ακριβώς συμβαίνει σε όλα τα προηγμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού, δημόσια και ιδιωτικά.
Για να πάψει η ανομία στα πανεπιστήμια απαιτείται συνεργασία όλων των εμπλεκομένων. Της Πολιτείας, η οποία έχει την κύρια ευθύνη, των διοικήσεων των πανεπιστημίων, των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων και των φοιτητικών συλλόγων, αλλά και των κομμάτων.
Ο νόμος του 2021 με τον οποίο καταργήθηκε το αναχρονιστικό πανεπιστημιακό άσυλο, διευκόλυνε την παρέμβαση της αστυνομίας σε περιπτώσεις διάπραξης παράνομων πράξεων εντός των ΑΕΙ, αλλά δεν έλυσε εντελώς το πρόβλημα. Ωστόσο το περιόρισε. Αντιθέτως, η επένδυση στην περίφημη πανεπιστημιακή αστυνομία αποδείχθηκε φιάσκο.
Όμως, το ζητούμενο δεν είναι η ανεμπόδιστη παρέμβαση της αστυνομίας κάθε φορά που διαπράττονται παράνομες πράξεις μέσα στα πανεπιστήμια. Το επιθυμητό είναι να προλαμβάνεται η ανομία. Για παράδειγμα, στο πρόσφατο παράδειγμα της Νομικής οι δέκα, όλοι κι όλοι, κουκουλοφόροι που εισέβαλαν στην εκδήλωση περιφέρονταν για ώρα στην οδό Σόλωνος, με κράνη και πυροσβεστήρες, χωρίς να τους ενοχλήσει κανείς. Εισέβαλαν ανεμπόδιστα στο κτίριο της Νομικής, βιαιοπράγησαν, τα έσπασαν και συνέχισαν, επίσης ανεμπόδιστοι να περιφέρονται στα πέριξ, χωρίς και πάλι να τους ενοχλήσει κανείς.
Είναι προφανές ότι θα πρέπει να υπάρχει φύλαξη στα πανεπιστήμια. Οι διοικήσεις των ΑΕΙ υποχρεούνται εκ του νόμου να καταρτίσουν κανονισμούς και σχέδια ασφαλείας για κάθε πανεπιστήμιο.
Ωστόσο, όλα αυτά παραμένουν κενό γράμμα όσο η Πολιτεία δεν τους παράσχει προσωπικό φύλαξης και χρηματοδότηση για την αγορά του αναγκαίου εξοπλισμού που προβλέπεται σε αυτά τα σχέδια. Είναι ενδεικτικό ότι ένα σχετικά μικρό πανεπιστήμιο, όπως είναι το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο οποίο όμως φοιτούν περίπου τέσσερις χιλιάδες φοιτητές, υπάρχουν μόνον τέσσερις φύλακες για όλο των 24ωρο, για 365 ημέρες το χρόνο.
Οι δράστες των επεισοδίων εντός των πανεπιστημίων είναι συνήθως εξωπανεπιστημιακοί. Είναι στην πλειονότητά τους αυτοί που τα σαββατόβραδα τα σπάνε στα Εξάρχεια και τις Κυριακές ξεδίνουν στα γήπεδα. Σε αυτήν την περίπτωση οι συνέπειες των πράξεών τους προβλέπονται ήδη στον ποινικό κώδικα, όπως συμβαίνει για κάθε αντίστοιχη πράξη σε οποιοδήποτε άλλο δημόσιο χώρο, πέραν των πανεπιστημίων.
Στην περίπτωση, ωστόσο, που πρωταγωνιστές επεισοδίων, είναι φοιτητές του Ιδρύματος τότε θα πρέπει, ασφαλώς, να υπάρξουν και επιπλέον συνέπειες (π.χ. αναστολή της φοιτητικής ιδιότητας), οι οποίες θα πρέπει να προβλέπονται στον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του πανεπιστημίου, αλλά και να επιβάλλονται.
Η χθεσινή σύσκεψη με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού, της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας και του υπουργού Προστασίας του Πολίτη για το θέμα αυτό, αποτελεί παραδοχή ότι ο νόμος του 2021 δεν ήταν αρκετός για να λύσει το πρόβλημα της ανομίας στα ΑΕΙ. Η καταστολή είναι η έσχατη λύση, ζητούμενο είναι να προλαμβάνεις. Πολιτεία και διοικήσεις των πανεπιστημίων έχουν στη διάθεσή τους πληθώρα εργαλείων για να εξαλείψουν τα όποια φαινόμενα ανομίας εξακολουθούν να ταλανίζουν κάποια από τα ΑΕΙ. Εκείνο που αναζητείται είναι η πολιτική βούληση εκατέρωθεν.