- Newsroom
Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Συντακτών (ΠΟΕΣΥ) έγινε ο πρώτος επαγγελματικός κλάδος στην Ελλάδα αλλά και η πρώτη δημοσιογραφική ομοσπονδία στην Ευρώπη που παρουσίασε Κώδικα Δεοντολογίας για την Χρήση Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης, ο οποίος δεσμεύει όλα τα μέλη της κατά την χρήση τέτοιου είδους τεχνολογιών.
Κατά την παρουσίαση του νέου Κώδικα που έγινε στα γραφεία της Ένωσης Συντακτών Αθηνών, ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης τόνισε ότι «μπορεί τυπικά να γράφει κάποιος έναν κώδικα δεοντολογίας, αλλά ουσιαστικά γράφει ιστορία και αφήνει παρακαταθήκη», συμπληρώνοντας ότι «είναι κάτι πρωτοποριακό και ως προς το σύνολο των Ενώσεων στην χώρα μας, αλλά και ως προς τις αντίστοιχες ενώσεις δημοσιογράφων σε όλη την υπόλοιπη Ευρώπη. Δηλαδή έρχεται και αναγνωρίζει μια πραγματικότητα, την ύπαρξη της τεχνητής νοημοσύνης που μπορεί σε κάποιες συζητήσεις να είναι μια συζήτηση για το μέλλον, αλλά στην πραγματικότητα είναι μια συζήτηση για το παρόν».
Ο κ. Μαρινάκης είπε ακόμα ότι η κυβέρνηση επεξεργάζεται την ενσωμάτωση των αντίστοιχων Οδηγιών και στην ελληνική νομοθεσία. «Η δημιουργία του Κώδικα Δεοντολογίας για χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, ήταν μια πολύ υπεύθυνη δουλειά, μια πολύ δύσκολη δουλειά, μια πολύ απαιτητική δουλειά που η δυσκολία της είναι πολύ μεγαλύτερη από την έκταση του κειμένου. Γιατί πολλές φορές το να περιγράψεις μέσα σε ένα νομικό κείμενο κάποιους κανόνες που δεν υπάρχει προηγούμενο για τη χρήση τους, είναι κάτι πολύ πιο δύσκολο από όσο μπορεί κανείς να καταλάβει όταν διαβάζει. Ο στόχος και του κώδικα και αυτής της συζήτησης δεν είναι να πούμε όχι στην τεχνητή νοημοσύνη, αλλά το αντίθετο, να πούμε ναι με όρους. Γιατί αν δεν υπάρχουν όροι όπως σε όλα τα χρήσιμα νέα εργαλεία, τότε από χρήσιμα εργαλεία γίνονται όπως ένα δίκοπο μαχαίρι, ιδιαιτέρως επιβλαβή μέσα εναντίον της κοινωνίας και της αλήθειας», τόνισε, αναφερόμενος στη συνέχεια και στις έξι μεγάλες αρχές τις οποίες περιγράφει ο Κώδικας, αρχής γενομένης από την διαφάνεια:
«Οι πολίτες με λίγα λόγια έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν πότε ένα περιεχόμενο έχει παραχθεί ή εμπλουτιστεί από την τεχνητή νοημοσύνη. Η κρυφή χρήση αυτών των εργαλείων δεν είναι απλώς αντιδεοντολογική. Είναι επικίνδυνη. Και εγώ, θα προσθέσω, θα καταστεί και παράνομη. Δεν μπορεί κάποιος να μη δηλώνει είτε σε ένα άρθρο στην ιστοσελίδα είτε οπουδήποτε, ότι αυτό το οποίο έχει παράξει ως κείμενο είναι είτε εξ υπαρχής προϊόν τεχνητής νοημοσύνης είτε με τη συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης. Το δεύτερο είναι η ανθρώπινη εποπτεία. Καμία μηχανή δεν αντικαθιστά τον άνθρωπο. Η τελική ευθύνη, η κρίση, η επιμέλεια ανήκει σε εσάς, στον δημοσιογράφο. Το εργαλείο δεν γράφει την είδηση. Εσείς την γράφετε.
Το τρίτο είναι η ακρίβεια και η αξιοπιστία. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι μαγικό ραβδί. Αν δεν ξέρουμε πώς να τη χρησιμοποιήσουμε, διατρέχουμε τον κίνδυνο να ενισχύσουμε προκαταλήψεις, ανακρίβειες και παραπληροφόρηση. Η ευθύνη για την ακρίβεια, για τη διασταύρωση, για την αλήθεια παραμένει ακέραια στα χέρια του δημοσιογράφου. Το τέταρτο είναι η προστασία της δημοκρατίας. Στην εποχή των deep fakes, της παραποιημένης πληροφορίας και της συνθετικής προπαγάνδας, η δημοσιογραφία γίνεται το τελευταίο ανάχωμα της αλήθειας. Το έχω πει πάρα πολλές φορές. Δεν υπάρχει καταλληλότερος από τον δικό σας κλάδο να αποτελέσει το φίλτρο που θα σταματά τον αποκλεισμό, τα στερεότυπα, τις διακρίσεις που μπορεί να προκύπτουν από τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.
Πέμπτο, πολύ σημαντικό και αυτό, η προστασία των προσωπικών δεδομένων και έκτον η συμμετοχή. Δηλαδή, αυτό το οποίο συμβαίνει σήμερα, οι δημοσιογράφοι, τα σωματεία, οι ενώσεις πρέπει να έχουν λόγο στο σχεδιασμό και τη ρύθμιση των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης. Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να σχεδιάζονται αυτά τα συστήματα χωρίς τη δική μας φωνή».
Ο κ. Μαρινάκης καταλήγοντας προανήγγειλε ότι σε λίγες μέρες θα πραγματοποιηθεί συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιο για ζητήματα κράτους και ελευθερίας του Τύπου, για να του ανακοινωθεί, ότι ενσωματώνεται η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα SLAPPS, τις καταχρηστικές αγωγές. «Όπως ακριβώς είχαμε υποσχεθεί, είμαστε από τα πρώτα κράτη-μέλη της Ευρώπης που ολοκληρώνουμε ουσιαστικά τις αντίστοιχες υποχρεώσεις. Εδώ, ο στόχος δεν είναι να απαγορεύεται σε κανέναν να προσφύγει στη Δικαιοσύνη. Έχει καθήκον ένας πολίτης αν θεωρεί ότι δυσφημείται, ότι συκοφαντείται, να προσφεύγει στη Δικαιοσύνη. Όμως, υπάρχει ένα φίλτρο στη Δικαιοσύνη, προδικαστικό, όπως περιγράφει η ευρωπαϊκή οδηγία, που θα κρίνει αν μία αγωγή, πριν φτάσει δηλαδή στο επόμενο στάδιο, είναι προδήλως καταχρηστική, αυτό που λέμε αγωγές Slapps. Από κει και πέρα όμως, πρέπει στη συνέχεια και εφόσον δεν είναι τέτοιες οι αγωγές, να κρίνουν κάθε εναγόμενο και το ποινικό δικαστήριο, κάθε μηνυόμενο το ίδιο ακριβώς, είτε είναι βουλευτής, είτε είναι υπουργός, είτε είναι πολίτης, είτε είναι δημοσιογράφος. Όποιος συκοφαντεί κάποιον, όποιος δηλαδή εν γνώσει του διασπείρει ψεύδη και προσβάλλει την τιμή και την υπόληψη κάποιου, να ξέρει ότι στο τέλος της ημέρας θα έχει πολύ σοβαρές συνέπειες για τη δικαιοσύνη», σημείωσε ο κ. Μαρινάκης.
Ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΥ, Σωτήρης Τριανταφύλλου υπογράμμισε ότι με αυτή την κίνηση το συνδικαλιστικό κίνημα των δημοσιογράφων πρωτοπορεί και επιχειρεί μια πολύ σημαντική παρέμβαση στη δημόσια συζήτηση για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης.
«Της τεχνητής νοημοσύνης, μιας ανατρεπτικής τεχνολογίας που δεν αλλάζει μόνο την μιντιακή βιομηχανία και τις εργασιακές σχέσεις, αλλάζει την κοινωνία ολόκληρη» τόνισε ο κ. Τριανταφύλλου, προσθέτοντας ότι: «Σήμερα μαζί με τις Ενώσεις παρουσιάζουμε τον κώδικα Δεοντολογίας για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης από τους δημοσιογράφους και τα μέσα ενημέρωσης, βάζοντας για πρώτη φορά ένα πλαίσιο και θεσπίζοντας κανόνες για τη χρήση τους στη δουλειά μας. Είμαστε πρωτοπόροι σε αυτό, είμαστε οι πρώτοι στην Ελλάδα που κάνουμε κώδικα δεοντολογίας για τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, οι πρώτοι που έχουμε κάνει κώδικα στην Ευρώπη. Υπάρχουν κατευθυντηρίες γραμμές μέχρι αυτή τη στιγμή από τη Διεθνή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων».
Για τη σύνταξη αυτού του Κώδικα, συστάθηκε Επιτροπή Τεχνητής Νοημοσύνης με τη συμμετοχή ειδικών του αντικειμένου, η οποία ολοκλήρωσε αφιλοκερδώς το έργο της μέσα σε ένα χρόνο περίπου. Ο πρόεδρος της Επιτροπής, καθηγητής της Νομικής Αθηνών, Σπύρος Βλαχόπουλος, επεσήμανε κατά την παρουσίαση μεταξύ άλλων ότι «η τεχνητή νοημοσύνη, είτε το θέλουμε είτε όχι, ήρθε για να μείνει. Πολλές φορές είχα αναρωτηθεί μήπως είναι κάτι το οποίο είναι φευγαλέο, ένας κομήτης, το οποίο θα το εξετάσουμε ύστερα από λίγο. Η απάντηση είναι όχι» και αναφέρθηκε στο γιατί πρέπει να υπάρχει κώδικας δεοντολογίας ειδικά στο συγκεκριμένο πεδίο και να μην υπάρχει κάποιος νόμος, τονίζοντας ότι οι κώδικες δεοντολογίας είναι πολύ πιο χρήσιμοι και πολύ πιο αποτελεσματικοί.
«Η πρώτη και βασική αρχή είναι ότι η τεχνητή νοημοσύνη ήρθε για να μείνει. Ήρθε για να βοηθήσει. Δεν μπορεί όμως σε καμία περίπτωση να υποκαταστήσει τον άνθρωπο και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τον δημοσιογράφο στην άσκηση του δημοσιογραφικού λειτουργήματος. Η δεύτερη βασική αρχή είναι ότι ο δημοσιογράφος μπορεί να υποβοηθείται στο έργο του, θα πρέπει όμως σε κάθε περίπτωση να ελέγχει», υπογράμμισε ο κ. Βλαχόπουλος, συμπληρώνοντας: «Άρα, οτιδήποτε είναι προϊόν της λεγόμενης παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να ελέγχεται από δημοσιογράφο. Κι εγώ θα έλεγα και αποτυπώνεται και στον Κώδικα Δεοντολογίας σε δύο επίπεδα. Πρώτα από όλα, ποια εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιεί; Εκεί υπάρχουν διακρίσεις. Θα πρέπει να είναι συνεχώς ενημερωμένος αν υπάρχουν προβλήματα, αν έχουν προκύψει ζητήματα σε σχέση με την αξιοπιστία της συγκεκριμένης εφαρμογής. Τι λάθη έχουν γίνει, τι λάθη έχουν παρατηρηθεί, έχουν καταγραφεί και επίσης και έλεγχος όσον αφορά το περιεχόμενο».
Ο πυλώνας, όπως είπε, του Κώδικα Δεοντολογίας είναι η διαφάνεια, δηλαδή η σήμανση του περιεχομένου που αποτελεί προϊόν τεχνητής νοημοσύνης. «Θα πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί γιατί στην σημερινή εποχή που ζούμε και υπάρχει το φαινόμενο των fake news είναι πολύ πιο εύκολο να αναπαραχθούν μέσω της τεχνητής νοημοσύνης. Υπάρχουν επίσης και πολλά άλλα τα οποία θα πρέπει να προσέξει ο δημοσιογράφος όταν χρησιμοποιεί εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης», συμπλήρωσε ο κ. Βλαχόπουλος, ο οποίος αναφέρε ότι τονίζονται τα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας και είναι πολύ σοβαρό το θέμα του μέλλοντος του δημοσιογραφικού επαγγέλματος-λειτουργήματος, όταν δεν υπάρχουν ουσιαστικά δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, υποστηρίζοντας ότι αυτό είναι ένα θέμα το οποίο θα πρέπει να συζητηθεί.
Η πρόεδρος της Ένωσης Συντακτών Αθηνών, Μαρία Αντωνιάδου, είπε ότι οι Έλληνες δημοσιογράφοι μπορούν να περηφανεύονται σε παγκόσμιο επίπεδο. «Είμαστε οι πρώτοι που παρουσιάζουμε Κώδικα Δεοντολογίας. Η συζήτηση στη διεθνή Ομοσπονδία ξεκίνησε πριν από ένα ακριβώς χρόνο», είπε η κ. Αντωνιάδου, αναφέροντας παράλληλα ότι το ζήτημα θα τεθεί σύντομα και στη Γενική Συνέλευση της Διεθνούς Ομοσπονδίας που θα γίνει περίπου σε ένα μήνα στο Μόντρεαλ του Καναδά.
Τον λόγο στην παρουσίαση έλαβαν και ο εκπρόσωποι κομμάτων, οι οποίοι μεταξύ άλλων χαιρέτισαν την σύνταξη του Κώδικα. Δεοντολογίας.
Προοίμιο Κώδικα Δεοντολογίας για τη Χρήση της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης από Δημοσιογράφους
Η Παραγωγική Τεχνητή Νοημοσύνη (Τ.Ν.) αποτελεί εργαλείο που μπορεί να αναβαθμίσει σημαντικά τις δυνατότητες της δημοσιογραφίας, διευκολύνοντας την ταχύτερη ανάλυση δεδομένων, την παραγωγή ποικίλου περιεχομένου και την ενίσχυση της αφήγησης. Ωστόσο, αυτή η ισχυρή υπολογιστική τεχνολογία συνοδεύεται από σημαντικές ηθικές προκλήσεις.
Ο παρών Κώδικας Δεοντολογίας αποσκοπεί στην καθοδήγηση των δημοσιογράφων για την υπεύθυνη και ηθική χρήση της δημιουργικής Τ.Ν.
Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι η Τ.Ν. θα χρησιμοποιείται ως εργαλείο που ενισχύει την ακρίβεια, την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία της δημοσιογραφίας, χωρίς να υπονομεύει τις θεμελιώδεις αρχές της. Οι δημοσιογράφοι που χρησιμοποιούν εργαλεία δημιουργικής Τ.Ν. οφείλουν να προτάσσουν το δημόσιο συμφέρον, να διατηρούν την εμπιστοσύνη του κοινού και να διασφαλίζουν ότι η εργασία τους είναι επιβεβαιωμένη, διαφανής και δεσμευμένη στη λογοδοσία.
Βασικές Αρχές Χρήσης της Τ.Ν. στη Δημοσιογραφία
Διαφάνεια: Να είναι σαφές στους αναγνώστες πότε και πώς χρησιμοποιείται η Τ.Ν.
Ανθρώπινη εποπτεία: Να διασφαλίζεται πάντα ο ανθρώπινος έλεγχος και η επιμέλεια του περιεχομένου που παράγεται με τη βοήθεια της Τ.Ν.
Ακρίβεια και αξιοπιστία: Να διασφαλίζεται ότι οι πληροφορίες που παρέχονται είναι ακριβείς και αξιόπιστες, δεδομένου ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν αποτελεί πρωτογενή πηγή.
Δικαιοσύνη και ισότητα: Να αποφεύγεται η ενίσχυση στερεοτύπων και η δημιουργία διακρίσεων.
Προστασία της ιδιωτικής ζωής: Να τηρούνται οι νόμοι περί προστασίας δεδομένων.
Δημιουργικότητα και καινοτομία: Να αξιοποιούνται οι δυνατότητες της Τ.Ν. για την ανάπτυξη νέων μορφών δημοσιογραφίας.
Προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας: Να επιδεικνύεται η δέουσα προσοχή των συντακτών όταν η δημιουργική τεχνητή νοημοσύνη ανασύρει περιεχόμενο το οποίο μπορεί να μην έχει αδειοδοτηθεί από τον δημιουργό του.
Ο παρών Κώδικας θα εξελίσσεται, καθώς η τεχνολογία της Τ.Ν. προοδεύει. Η διατήρηση ενός ανοιχτού διαλόγου και η προσαρμογή στις νέες προκλήσεις είναι ζωτικής σημασίας.
Στόχος είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου η Τ.Ν. θα λειτουργεί ως ισχυρό εργαλείο για την ενίσχυση της δημοκρατίας και την αξιόπιστη ενημέρωση του κοινού.
Κώδικας Δεοντολογίας Παραγωγικής Τ.Ν. για Δημοσιογράφους
- Η Δημοσιογραφική Δεοντολογία αποτελεί πυξίδα για τον τρόπο αξιοποίησης της Τ.Ν. (αρ. 1 Κώδικα Δεοντολογίας ΠΟΕΣΥ, σημ.1 Παγκόσμιου Χάρτη Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, αρ. 11, 21 Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων Ευρωπαϊκής Ένωσης)
α. Η Τ.Ν. δεν δύναται να υποκαταστήσει τον δημοσιογράφο και τον ρόλο του να ενημερώνει τους πολίτες παρέχοντας ποιοτική και αξιόπιστη πληροφόρηση με γνώμονα την αλήθεια.
β. Η Τ.Ν. μπορεί να αποτελέσει εργαλείο αποκλειστικά και μόνον για την υποβοήθηση εκπλήρωσης της παραπάνω πρωταρχικής αποστολής των δημοσιογράφων. Η επιδίωξη και η επίτευξη αυτού του στόχου θα πρέπει να καθοδηγεί τις επιλογές τους όσον αφορά τα τεχνολογικά εργαλεία.
γ. Η χρήση και η ανάπτυξη συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να υποστηρίζουν τις βασικές αξίες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, συμπεριλαμβανομένων της αλήθειας και της ακρίβειας, της διαφάνειας, της δικαιοσύνης, της αμεροληψίας, της ανεξαρτησίας, της μη βλάβης, της μη διάκρισης, της λογοδοσίας, του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και του απορρήτου των πηγών.
- Συμμετοχή στην διακυβέρνηση της Τ.Ν. (αρ. 2 Κώδικα Δεοντολογίας ΠΟΕΣΥ, σημ. 9 και 10 Παγκόσμιου Χάρτη Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας).
α. Ως βασικοί θεματοφύλακες του δικαιώματος στην πληροφόρηση, οι δημοσιογράφοι, και οι Συνδικαλιστικές τους Οργανώσεις πρέπει να διαδραματίζουν ενεργό ρόλο στη διακυβέρνηση των συστημάτων Τ.Ν. και σε οποιαδήποτε θεσμική εποπτεία διακυβέρνησης και ρύθμισης της.
β. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να διασφαλίζουν ότι η διακυβέρνηση της Τ.Ν. σέβεται τις δημοκρατικές αξίες και ότι η ποικιλότητα των ανθρώπων και των πολιτισμών αντικατοπτρίζεται στην ανάπτυξη της Τ.Ν..
γ. Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να διεκδικούν τη συμμετοχή τους για την δημιουργία εργαλείων Τ.Ν. που αναπτύσσονται από τα Μέσα στα οποία εργάζονται ώστε να λαμβάνονται υπόψη οι δημοσιογραφικές αξίες κατά την δημιουργία τους.
- Ενημέρωση και επιμόρφωση στην χρήση Τ.Ν.
Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να απέχουν στην καθημερινή εργασιακή τους πρακτική από την χρήση εργαλείων Τ.Ν., για τα οποία δεν έχουν επιμορφωθεί και να απαιτούν να παραμείνουν στην αιχμή της γνώσης στον τομέα της Τ.Ν.
- Συντακτική Ευθύνη (αρ. 1 Κώδικα Δεοντολογίας ΠΟΕΣΥ, σημ.1, 2 και 6 Παγκόσμιου Χάρτη Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας)
α. Οι δημοσιογράφοι έχοντας τη συντακτική ευθύνη, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης της Τ.Ν. για τη συλλογή, επεξεργασία ή διάδοση πληροφοριών είναι υπεύθυνοι και υπόλογοι για κάθε περιεχόμενο που δημοσιεύουν. Οι ευθύνες που συνδέονται με τη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να προβλέπονται, να περιγράφονται και να ανατίθενται σε ανθρώπους, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας και των συντακτικών κατευθυντήριων γραμμών.
β. Περιεχόμενο οποιασδήποτε μορφής που έχει παραχθεί από Τ.Ν. θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από τον δημοσιογράφο ως μη εξακριβωμένο, να ελέγχεται και να διασταυρώνεται.
γ. Οι δημοσιογράφοι έχουν την ευθύνη για την ακρίβεια της μετάδοσης πληροφοριών και οφείλουν να εφαρμόζουν όλες τις βέλτιστες επαγγελματικές πρακτικές πριν από την δημοσίευση περιεχομένου το οποίο έχει δημιουργηθεί με την βοήθεια Τ.Ν
δ. Με δεδομένο ότι ο δημοσιογράφος δημοσιοποιεί πληροφορίες των οποίων γνωρίζει την προέλευση, είναι αναγκαία η σε βάθος διερεύνηση στο μέτρο του δυνατού των πηγών που χρησιμοποιεί η Τ.Ν.
- Διαφάνεια και λογοδοσία στην χρήση Τ.Ν. (αρ. 1 Κώδικα Δεοντολογίας ΠΟΕΣΥ, σημ.2 Παγκόσμιου Χάρτη Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας).
α. Οι δημοσιογράφοι πρέπει να προτιμούν τη χρήση αυθεντικού υλικού και καταγραφών για την απεικόνιση πραγματικών γεγονότων. Σε κάθε περίπτωση, οφείλουν να διασφαλίζουν σαφή και αξιόπιστη διάκριση μεταξύ του περιεχομένου, που προέρχεται από τη φυσική αποτύπωση του πραγματικού κόσμου (όπως φωτογραφίες, ηχογραφήσεις και βιντεοσκοπήσεις) και αυτού, που δημιουργείται ή τροποποιείται σημαντικά με τη χρήση συστημάτων Τ.Ν.
β. Η δημοσιοποίηση φωτογραφιών, βίντεο και τυχόν άλλου πολυμεσικού περιεχομένου που έχει παραχθεί με την βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης πρέπει να σημαίνεται με ευκρίνεια από τους δημοσιογράφους.
γ. Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να αποφεύγουν την παραπλάνηση του κοινού κατά τη χρήση τεχνολογιών Τ.Ν. Ειδικότερα, θα πρέπει να απέχουν από τη δημιουργία ή τη χρήση περιεχομένου που παράγεται από Τ.Ν. και μιμείται πραγματικές λήψεις και καταγραφές ή υποδύεται ρεαλιστικά πραγματικά άτομα.
δ. Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να μην αποδέχονται την δημοσίευση παραποιημένων και αλλοιωμένων από Τ.Ν. δηλώσεων, φωτογραφιών, βίντεο και άλλων παραστάσεων και πρέπει να σέβονται την αρχή της ακριβούς χρήσης τους.
ε. Οι δημοσιογράφοι οφείλουν πάντα να υπερασπίζονται τις αρχές της ελεύθερης ειλικρινούς συλλογής και δημοσιοποίησης των ειδήσεων και να είναι διαφανείς προς τους πολίτες κατά την χρήση εργαλείων Τ.Ν. αναφέροντας με σαφήνεια τι είδους περιεχόμενο έχει δημιουργηθεί με την χρήση της.
στ. Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να επιδεικνύουν την προσήκουσα προσοχή και κριτική στάση επαλήθευσης περιεχομένου έχοντας υπόψη ότι η δημιουργική Τ.Ν. διευκολύνει ακόμη περισσότερο την σκόπιμη διάδοση παραπληροφόρησης μέσω αλλοιωμένων λέξεων, φωτογραφιών, βίντεο ή ήχου, συμπεριλαμβανομένου περιεχομένου που μπορεί να μην έχει κανένα σημάδι αλλοίωσης και να φαίνεται ρεαλιστικό και αυθεντικό.
ζ. Οι δημοσιογράφοι δεσμεύονται να ενημερώνουν τους πολίτες για τις εξελίξεις στην Τ.Ν. και τις επιπτώσεις της με ακρίβεια και κριτικό πνεύμα.
- Εμπιστευτικότητα κατά την χρήση της Τ.Ν. (αρ. 2 Κώδικα Δεοντολογίας ΠΟΕΣΥ, σημ.8, 9, 10, 11 Παγκόσμιου Χάρτη Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας)
α. Οι δημοσιογράφοι οφείλουν στο πλαίσιο της προστασίας των πηγών τους να μην χρησιμοποιούν εμπιστευτικά και ευαίσθητα στοιχεία σε ευρείας χρήσης εργαλεία Τ.Ν., προκειμένου να διασφαλίσουν το απόρρητο των πηγών.
β. Οι δημοσιογράφοι που εμπλέκονται σε διαδικασία εκπαίδευσης μοντέλων Τ.Ν. ή δημιουργίας περιεχομένου με την χρήση δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη την σχετική νομοθεσία.
- Αμεροληψία και αποφυγή διακρίσεων (αρ. 2 Κώδικα Δεοντολογίας ΠΟΕΣΥ, σημ.1, 2 Παγκόσμιου Χάρτη Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας).
Οι δημοσιογράφοι οφείλουν, αναγνωρίζοντας ότι η Τ.Ν. είναι πιθανόν να περιέχει μη αμερόληπτο περιεχόμενο, να ελέγχουν και να διασφαλίζουν τη μη διάδοση πληροφοριών ή απόψεων, που καλλιεργούν μίσος ή προκαταλήψεις. Να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια αποφυγής της διάδοσης των διακρίσεων βάσει φυλής, φύλου, σεξουαλικού προσδιορισμού, γλώσσας, θρησκείας, αναπηρίας, πολιτικών και άλλων απόψεων καθώς και εθνικής, κοινωνικής ή εθνοτικής προέλευσης.
- Σεβασμός Κανόνων Δεοντολογίας και δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας (αρ. 4 Κώδικα Δεοντολογίας ΠΟΕΣΥ, σημ.12 Παγκόσμιου Χάρτη Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας).
Οι δημοσιογράφοι και τα θεσμικά τους όργανα οφείλουν να διεκδικούν από τους ιδιοκτήτες των συστημάτων Τ.Ν. να αναφέρουν τις πηγές, να σέβονται τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και να παρέχουν δίκαιη αποζημίωση στους κατόχους δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων και των δημοσιογράφων. Οι κάτοχοι δικαιωμάτων πρέπει να εξαρτούν την επαναχρησιμοποίηση του περιεχομένου τους από τα συστήματα Τ.Ν. από τον σεβασμό της ακεραιότητας των πληροφοριών και των θεμελιωδών αρχών της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.
- Ηθικές Αρχές στην Χρήση της Τ.Ν. (αρ.7β Κώδικα Δεοντολογίας ΠΟΕΣΥ)
Οι δημοσιογράφοι οφείλουν να απαιτούν από τους δημοσιογραφικούς Οργανισμούς την χρήση εφαρμογών Τ.Ν. με βάση ηθικές κατευθυντήριες γραμμές, δίνοντας προτεραιότητα στο δημόσιο συμφέρον, στον πλουραλισμό στο περιεχόμενο και στην αξία της δημοσιογραφικής ενημέρωσης και να απαιτούν την τακτική ενημέρωση και έλεγχο των συστημάτων Τ.Ν. για βελτίωση της ακρίβειας και της ηθικής συμμόρφωσης.
- Μηχανισμοί Αναφοράς και Ελέγχου.
Οι δημοσιογράφοι και οι συνδικαλιστικές τους Οργανώσεις οφείλουν να επιδιώκουν την δημιουργία Επιτροπών Ελέγχου και Δεοντολογικής Εξέτασης εντός των Δημοσιογραφικών Οργανισμών για να επιβλέπουν την χρήση της Τ.Ν. και να διασφαλίζουν ότι αυτή ευθυγραμμίζεται με τα δεοντολογικά πρότυπα, ενώ παράλληλα, οφείλουν να καθιερώσουν μηχανισμούς για την αναφορά και την αντιμετώπιση των παραβιάσεων του παρόντος Κώδικα Δεοντολογίας, διασφαλίζοντας παράλληλα την συμμόρφωση σε αυτόν μέσω τακτικών ελέγχων και αναθεωρήσεων.
