- Newsroom
Σημαντική αύξηση παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στα περιστατικά πρώιμης εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου δηλαδή σε άτομα ηλικίας κάτω των 50 ετών, παρά τη συνολική μείωση των ποσοστών κολοορθικού καρκίνου παγκοσμίως, χάρη στα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου.
Σύμφωνα με τους ιατρούς της Θεραπευτικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα» της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ - τη δρα Μαρία Καπαρέλου (παθολόγο - ογκολόγο), την καθηγήτρια Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (παθολόγο, ειδική στην Επιδημιολογία και Προληπτική Ιατρική), και τον καθηγητή Θάνο Δημόπουλο (τ. Πρύτανη ΕΚΠΑ, διευθυντή της Θεραπευτικής Κλινικής) - η αυξητική αυτή τάση δεν εξηγείται πλήρως από γνωστούς περιβαλλοντικούς και διατροφικούς παράγοντες, όπως η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών, κόκκινου κρέατος, αλκοόλ και ο καθιστικός τρόπος ζωής.
Ο ρόλος του μικροβιώματος στο προσκήνιο
Οι επιστημονικές έρευνες στρέφονται πλέον έντονα στο εντερικό μικροβίωμα, το οποίο φαίνεται να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην καρκινογένεση. Η πρώιμη μορφή της νόσου παρουσιάζει διαφορές σε μοριακό και ιστολογικό επίπεδο σε σχέση με τον καρκίνο μέσης ηλικίας: εκδηλώνεται συχνότερα στο αριστερό κόλον και το ορθό, φέρει ιδιαίτερους ιστολογικούς τύπους, δεν εμφανίζει μικροδορυφορική αστάθεια και σχετίζεται με υπομεθυλίωση των LINE-1 γονιδίων.
Παράγοντες όπως η κακή διατροφή, η λήψη αντιβιοτικών, η περιβαλλοντική ρύπανση, τα χημικά και τα πλαστικά επηρεάζουν δυσμενώς το μικροβίωμα, δημιουργώντας ένα φλεγμονώδες εντερικό περιβάλλον που ευνοεί την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων. Πειραματικές μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι οι διατροφικές αλλαγές επηρεάζουν την παραγωγή καρκινογόνων μεταβολιτών από το μικροβίωμα.
Νέα δεδομένα για τη διατροφή και τις μεταβολικές διεργασίες
Η εντερική μικροχλωρίδα των ασθενών με EOCRC παρουσιάζει διαφορετική μικροβιακή «υπογραφή» σε σύγκριση με εκείνη των ασθενών μεγαλύτερης ηλικίας. Ενδεικτικά, η έλλειψη φλαβονοειδών - φυσικών ενώσεων που περιέχονται σε φρούτα και λαχανικά - σχετίζεται με αυξημένα επίπεδα του βακτηρίου F. plautii, υποδεικνύοντας έναν διατροφικό ρόλο στη δυσβίωση.
Παράλληλα, μεταβολικές αναλύσεις έχουν εντοπίσει αυξημένα επίπεδα συγκεκριμένων αμινοξέων, όπως η γλυκίνη και η L-ασπαρτική, στους ασθενείς με EOCRC, γεγονός που υποδηλώνει ιδιαίτερες μεταβολικές διεργασίες στη νόσο.
Αν και οι γενετικές μεταλλάξεις εξηγούν ένα μικρό μόνο ποσοστό των περιπτώσεων EOCRC, η ύπαρξη δυσβίωσης ενισχύει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου, ακόμα και σε άτομα με γενετική προδιάθεση. Αντιθέτως, η ανοσολογική απάντηση (όπως η διείσδυση Τ-λεμφοκυττάρων) δεν φαίνεται να διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με τον καρκίνο του παχέος εντέρου στη μέση ηλικία.
Η συνεχώς αυξανόμενη συχνότητα εμφάνισης EOCRC αποτελεί μια σοβαρή πρόκληση για τα δημόσια συστήματα υγείας. Η κατανόηση της διασύνδεσης μεταξύ περιβάλλοντος, μικροβιώματος και καρκίνου μπορεί να προσφέρει νέες δυνατότητες για την πρόληψη και τη θεραπευτική προσέγγιση της νόσου.
