Μια πρωτοποριακή έκθεση φωτογραφίας παρουσιάζει το μουσείο φωτογραφίας Χρήστου Καλεμκερή του δήμου Καλαμαριάς.
Η έκθεση "Thessaloniki AI: Εικον(ιστ)ικές Πραγματικότητες" επιχειρεί να ανοίξει έναν διάλογο με το κοινό για την Τεχνητή Νοημοσύνη και την σχέση της τόσο με την φωτογραφία όσο και γενικότερα με τη ζωή μας.
Φωτογραφίες από το πλούσιο αρχείο του μουσείου για πρώτη φορά "ζωντανεύουν" με εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης και προσκαλούν το κοινό σε μια εμβύθιση στη Θεσσαλονίκη του 19ου και 20ου αιώνα. Από τη Σμύρνη στην Κωνσταντινούπολη μέχρι τη Σμύρνη και την Καλαμαριά αλλά και το ελληνικό σινεμά, εικόνες μιας άλλης εποχής αποκτούν ζωή, κινούνται και συνομιλούν με το σήμερα.
Τι είναι αλήθεια και τι ψέμα και πώς ορίζονται τελικά αυτές οι δύο έννοιες; Η τεχνητή νοημοσύνη είναι εχθρός ή σύμμαχος; Μπορεί να αναπλάσει το παρελθόν ή μόνο να το αλλοιώσει;
Αυτά είναι μεταξύ άλλων τα ερωτήματα που θέτει και επιχειρεί να απαντήσει η έκθεση.
Η έκθεση θα παρουσιαστεί στο Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης με δωρεάν είσοδο. Τα εγκαίνια θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 15 Οκτωβρίου και η διάρκεια της θα είναι έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025.
Η συνέντευξη τύπου της έκθεσης πραγματοποιήθηκε το πρωί της Τρίτης στο Remezzo.
Η δήμαρχος Καλαμαριάς Χρυσά Αράπογλου χαρακτήρισε την έκθεση ως "αιρετική" καθώς ένα εικονιστικό μουσείο συγχέει το αρχείο του με την εικονική πραγματικότητα. "Στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης ένας από τους φιλοσοφικούς στοχασμούς που τίθενται είναι τα ρευστά όρια ανάμεσα στο πραγματικό και το ψευδές. Στις φωτογραφίες το πραγματικό ενέχει πάντα την υποκειμενική μάτια του φωτογράφου. Πρέπει λοιπόν να είμαστε πολύ φοβισμένοι απέναντι στην Τεχνητή Νοημοσύνη; Πρέπει να είμαστε και φοβισμένοι και αντικειμενικοί αλλά και να συνειδητοποιούμε ότι η υποκειμενικότητα είναι στοιχείο και της φωτογραφίας" είπε μεταξύ άλλων και πρόσθεσε πως "Η έκθεση δημιουργεί ερωτήματα που αφορούν το σύνολο της ζωής πια όχι μόνο τις φωτογραφίες".
Ο πρόεδρος του μουσείου, Παύλος Καλεμκερής από την πλευρά του τόνισε πως "η έκθεση ξαφνιάζει, συγκινεί, εντυπωσιάζει και προβληματίζει θέτωντας παράλληλα ερωτήματα για το τι υπάρχει πίσω από την Τεχνητή Νοημοσύνη, τι δημιουργείται και τι αλλοιώνεται". Μάλιστα, τόνισε πως η συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί ένα ορόσημο για το μουσείο και τον φορέα αποδεικνύοντας ότι ένα δημόσιο μουσείο μπορεί να σταθεί σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
"Η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι απλώς μνήμη, είναι πολιτιστική συνεχεια και οφείλουμε να το διαφυλάξουμε" κατέληξε.
Η ιστορικός και μουσειολόγος Καλλιόπη Βαλτοπούλου τόνισε πως στόχος δεν ήταν να παρουσιαστεί χρονολογικά και γραμμικά η ιστορία της πόλης αλλά ο επισκέπτης να περιηγηθεί στην πόλη του και να γίνει ο ήρωας μιας πολυπολιτισμικής πόλης, να συσχετίσει τόπους και μνήμες με την πόλη του 19ου και 20ου αιώνα.
Ο συνεργάτης του μουσείου, αρχιτέκτονας και μουσειολόγος Θωμάς Τσουκαλάς παρουσίασε την δομή της έκθεσης. Ο κ. Τσουκαλάς εξήγησε πως η έκθεση επιχειρεί να "παίξει" με τις πραγματικότητες. "Σαν νεότεροι μελετητές καλούμαστε να δούμε πίσω από την υποκειμενικότητα του φακού και αυτό είναι το έναυσμα για την έναρξη της αφήγησης μας" είπε χαρακτηριστικά.
Η έκθεση χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες.
Η πρώτη έχει τον τίτλο "Σκηνοθετημένη πραγματικότητα" όπου ο επισκέπτης φτιάχνει μια δική του πραγματικότητα δημιουργώντας το περιβάλλον που επιλέγει ο ίδιος με τα μέσα της εποχής.
Η δεύτερη ενότητα έχει τον τίτλο "Εμβύθιση στη Θεσσαλονίκη του 19ου και 20ου αιώνα."
Εδώ παρουσιάζεται η συνολική διαχείριση του υλικού μέσω της Τεχνητής Νοημοσύνης. Έχει γίνει από επιχρωμστισμός των φωτογραφιών μέχρι την προσθήκη κίνησης μέσε σε δύο βίντεο.
"Η φωτογραφία γίνεται πιο ζωντανή και κατανοητή στον σημερινό κόσμο. Επιπλέον δημιουργείται ο προβληματισμός στο ποσό τελικα παρεμβαίνει η Τεχνητή Νοημοσύνη και αν περνα τα όρια" εξήγησε.
Η τρίτη ενότητα αποκαλείται "Η νέα πραγματικότητα" όπου παρουσιάζονται απολύτως ψευδείς φωτογραφίες αναμεμειγμένες με τις αληθινές.
" Αυτό δημιουργεί μια σύγχυση στον επισκέπτη. Παρουσιάζουμε δηλαδή την άλλη πλευρά της Τεχνητής Νοημοσύνης. Με μια ειδική εφαρμογή επαυξημένης πραγματικότητας ο επισκέπτης θα μπορεί να σκαναρει τις φωτογραφίες και να βλέπει ποιες είναι αληθινές και ποιες επεξεργασμένες.
Η τέταρτη ενότητα είναι ο Επίλογος όπου ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει το πρωτότυπο υλικό και να καταλάβει τις διαφορές (ή όχι) με το επεξεργασμένο υλικό.
Ο δημιουργός ψηφιακούς περιεχομένου Θοδωρής Ράντος ο οποίος έφτιαξε τα δύο βίντεο σημείωσε πως η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει ήδη ξεπεράσει το όριο της αληθοφάνειας στις φωτογραφίες ενώ πλέον και τα βίντεο έχουν φτάσει σε ένα καλό επίπεδο.
"Θέλουμε να δείξουμε το πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθούν και να σωθούν τα εικονιστικά αρχεία και να ξεκινήσουμε έναν διάλογο για τα όρια που θα βάλουμε στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Δεν είναι σκοπός να παραποιήσουμε την πραγματικότητα. Άλλωστε, η ίδια η Τεχνητή Νοημοσύνη μας δίνει τα εργαλεία για να κάνουμε τον διαχωρισμό. Εμείς απλά πρέπει να βάλουμε όρια και κανόνες" κατέληξε.
Η έκθεση πραγματοποιείται από τον Δήμο Καλαμαριάς και το Μουσείο Φωτογραφίας «Χρήστος Καλεμκερής», με την υποστήριξη και την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού.
