DNA αλλά και μόνιμη κατοικία τα «κλειδιά» για τον COVID-19

Μελέτη για το γενετικό υπόβαθρο του ξενιστή, αλλά και τη σχέση της εξέλιξης της νόσου με την γεωγραφική προέλευση από επιστήμονες του ΑΠΘ και τρία νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης

Γιατί ένα μέρος του πληθυσμού νοσεί με βαρύτερη κλινική εικόνα, οδηγείται σε ΜΕΘ και διασωλήνωση και σε κάποιες περιπτώσεις σε θάνατο, ενώ ένα άλλο μέρος του πληθυσμού νοσεί με ελαφρά συμπτωματολογία ή και ασυμπτωματικά, παρόλο που όλοι έχουν μολυνθεί από το ίδιο στέλεχος του ιού SARS-CoV2;

Στο ερώτημα αυτό απαντά έρευνα επιστημόνων η οποία εμπλουτίζεται συνεχώς, από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και τρία νοσοκομεία της πόλης.

gioyla.jpg

Όπως επισημαίνει στη «ΜτΚ» η αν. καθηγήτρια Μικροβιολογίας Γεωργία Γκιούλα, επιστημονική υπεύθυνη της έρευνας -μαζί με τη διευθύντρια του Κέντρου Ιστοσυμβατότητας βιοπαθολόγο Ασημίνα Φυλάκτου «είναι χαρακτηριστικό ότι είχαμε θανάτους μέσα στις ίδιες οικογένειες σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές (όπως στην Κοζάνη), ενώ άλλα άτομα του κοντινού τους περιβάλλοντος τα οποία μολύνθηκαν ή και νόσησαν από το ίδιο στέλεχος του ιού ανάρρωσαν χωρίς επιπτώσεις στην υγεία τους».

Η συγκεκριμένη μελέτη έγινε σε συνεργασία του Εθνικού Κέντρου Αναφοράς SARS-CoV2 Βορείου Ελλάδος με το Εργαστήριο Μικροβιολογίας του Ιατρικού Τμήματος του ΑΠΘ, το Εθνικό Περιφερειακό Κέντρο Ιστοσυμβατότητας και το Τμήμα Ανοσολογίας του «ΓΝΘ Ιπποκράτειου». Επίσης με τη συμμετοχή της Αιματολογικής Κλινικής του «ΓΝΘ Γ. Παπανικολάου» καθώς και του «ΓΝΘ ΑΧΕΠΑ».

«Το τελευταίο διάστημα διεξάγεται συνεχής έρευνα σε διεθνές επίπεδο για το ρόλο του γενετικού υπόβαθρου του ξενιστή στην έκβαση της COVID-19 λοίμωξης και ολοένα και περισσότερες μελέτες υποστηρίζουν την παραπάνω συσχέτιση» τονίζει η κ. Γκιούλα. Τα δε πρώτα αποτελέσματα της μελέτης μας για την συσχέτιση της COVID-19 λοίμωξης με το DNA και το γενετικό υπόβαθρο του ανθρώπινου οργανισμού παρουσιάστηκαν στο 34o πανευρωπαϊκό συνέδριο ανοσογενετικής και ιστοσυμβατότητας που διεξήχθη πριν από λίγες ημέρες.

Η κ. Γκιούλα εξηγεί στη «ΜτΚ» ότι «σκοπός της μελέτης ήταν να ελεγχθεί το γενετικό υπόβαθρο του ξενιστή και να συσχετιστεί με την ευαισθησία ή μη στη λοίμωξη από τον ιό SARS-CoV2. Έτσι έγινε συσχέτιση των εν λόγω πολυμορφισμών με την κλινική πορεία, τη βαρύτητα και την τελική έκβαση της λοίμωξης σε ασθενείς με COVID-19 λοίμωξη. Προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε βαθύτερα τον λόγο που ένα μέρος του πληθυσμού νοσεί με βαρύτερη κλινική εικόνα, οδηγείται σε μονάδες εντατικής νοσηλείας, διασωλήνωση και σε κάποιες περιπτώσεις καταλήγει σε θάνατο, ενώ ένα άλλο μέρος του πληθυσμού νοσεί με ελαφρά συμπτωματολογία και ίσως ακόμη και ασυμπτωματικά, παρόλο που όλοι έχουν μολυνθεί από το ίδιο στέλεχος του ιού SARS-CoV2»

Ποιος είναι ο μηχανισμός της λοίμωξης

Η διευθύντρια του Κέντρου Ιστοσυμβατότητας Ασημίνα Φυλάκτου και συνυπεύθυνη της μελέτης διευκρινίζει ότι «τα ανθρώπινα λευκοκυτταρικά αντιγόνα (HLA) παίζουν κυρίαρχο ρόλο στην παρουσίαση των αντιγόνων του ιού στο ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς, δηλαδή στους υποδοχείς των Τ-λεμφοκυττάρων, επάγοντας την ανοσιακή απόκριση του οργανισμού, απαραίτητη προϋπόθεση για την καταπολέμηση της λοίμωξης.

fylaktoy.jpg

Στο πλαίσιο αυτής της μελέτης γίνεται προσπάθεια εκτίμησης της εμπλοκής των HLA μορίων στην πορεία κι έκβαση της λοίμωξης. Τυποποιήσαμε τα μόρια HLA σε > 100 ασθενείς με μέσο όρο ηλικίας τα 45,38 έτη και μία αναλογία ανδρών / γυναικών 55/45%, με σύγχρονες μεθόδους μοριακής βιολογίας και αλληλούχισης νέας γενεάς, εστιάζοντας κυρίως στα μόρια HLA A, B, DR, διαχωρίζοντας τους ασθενείς σε δύο μεγάλες ομάδες: (Α) σε αυτούς που ήταν ασυμπτωματικοί ή είχαν ήπια συμπτώματα και (Β) σε αυτούς που χρειάστηκε να νοσηλευτούν. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν πως στα άτομα της ομάδας Α ήταν πιο συχνά τα μόρια A24 (21.6%), B35 (21.4%) and DR11 (41.6%), ενώ στα άτομα της ομάδας Β ήταν πιο συχνά τα HLA μόρια A2 (27.2%), B51 (15%) και DR11 (20.6%). Επίσης η σύγκριση της συχνότητας εμφάνισης των μορίων αυτών στις δύο ομάδες Α και Β έδειξε ότι τα μόρια DR11 και DR14 εμφανίζονται στατιστικά πιο συχνά στους ασθενείς της ομάδας Α (41.6% vrs 20.6%, p=0.03 και 12.5 vs 2.17%, p=0.02 αντίστοιχα), υποδεικνύοντας την επίπτωση και τον ρόλο που παίζουν στην πορεία κι έκβαση της λοίμωξης)».

Στη συνέχεια, όπως μας λέει η κ. Φυλάκτου, ακολούθησαν κι άλλες μετρήσεις των κυττάρων του ανθρώπινου οργανισμού που εμπλέκονται στη λοίμωξη, ενώ η μελέτη συνεχίζεται με τη συμμετοχή κι άλλων ασθενών από τη βόρεια Ελλάδα αλλά και με πιο ειδικές μετρήσεις του γενετικού υλικού του ανθρώπινου οργανισμού.

«Τα μέχρι τώρα συμπεράσματα που παρουσιάστηκαν στην παγκόσμια ιατρική κοινότητα, δείχνουν σαφή συσχέτιση των HLA μορίων μας και κατά συνέπεια του γενετικού μας υλικού με την έκβαση της COVID-19 λοίμωξης και συμφωνούν με αντίστοιχες μελέτες που διεξάγονται σε αντίστοιχα κέντρα του εξωτερικού» τονίζει η κ. Φυλακτού.

Η συγκεκριμένη μελέτη θα αποτελέσει τη βάση για μελλοντικές παρόμοιες αναλύσεις και θα επιτρέψει τη σύγκριση δεδομένων που θα προκύψουν με αντίστοιχα άλλων γεωγραφικών περιοχών. Η κ. Γκιούλα τονίζει ότι «απαιτούνται επιπρόσθετες μελέτες με μεγαλύτερο αριθμό ασθενών για να φτάσουμε σε ασφαλή συμπεράσματα και να κατανοήσουμε σε βάθος τους ανοσολογικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στην βαρύτητα κι έκβαση της λοίμωξης».

Σε ερώτηση της «ΜτΚ» πώς θα αξιοποιηθούν τα ευρήματα της μελέτης στην αναχαίτιση της πανδημίας απάντησε ότι «προς το παρόν δεν υπάρχουν δεδομένα για το πως διαφοροποιείται η αντιμετώπιση με βάση τους γενετικούς δείκτες. Πιθανώς όμως αυτό να χρησιμοποιηθεί ως προγνωστικός δείκτης της έκβασης, δηλαδή με βάση το γενετικό προφίλ, να πιθανολογείται μια συγκεκριμένη πορεία, καλή ή κακή της λοίμωξης».

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 30 Μαΐου 2021

Loader