Γράφει
Ειδικός Συνεργάτης
Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε νέα αντίμετρα ως απάντηση στους αποκαλούμενους «αμοιβαίους» αμερικανικούς δασμούς (20% μειωμένοι σε 10% κατά τη διάρκεια της διακοπής των δασμών) και σε εκείνους για τα οχήματα και τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων που θα μπορούσαν να επιβληθούν εάν οι συνομιλίες αποτύχουν. Το θεσμικό όργανο δεν σταματά εκεί και προτείνει την επιβολή εξαγωγικών περιορισμών σε ορισμένα ευρωπαϊκά προϊόντα που προορίζονται για τις ΗΠΑ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι προετοιμάζεται για προσφυγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ) σχετικά με τους αμερικανικούς δασμούς, παρότι ελπίζει σε πολιτική συμφωνία με τις ΗΠΑ. Παρά ταύτα στις Βρυξέλλες έχουν αποδεχθεί ότι ορισμένοι αμερικανικοί δασμοί είναι πολύ πιθανό να παραμείνουν, ακόμα και σε θετική έκβαση των συνομιλιών.
Η ΕΕ θέτει στο στόχαστρο αμερικανικά προϊόντα 95 δισ. ευρώ, ενώ η Ευρ. Επιτροπή προετοιμάζεται για τα επόμενα βήματα σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων με την αμερικανική πλευρά, καταρτίζοντας κατάλογο αμερικανικών προϊόντων, στα οποία θα μπορούσαν να επιβληθούν πρόσθετοι δασμοί.
Στις Βρυξέλλες έχει εγκαταλειφθεί η λογική ποσοτικής αντιστάθμισης στους δασμούς κατά την εκπόνηση αντιμέτρων, αλλά θα υιοθετηθεί η προσέγγιση «εξισορρόπησης» της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Με αυτή την προσέγγιση ο κατάλογος των αγαθών που «στοχοποιούνται» αφορούν τα 95 δισ. ευρώ των αμερικανικών εξαγωγών προς την ΕΕ, παρότι οι αμερικανικοί δασμοί αφορούν περίπου 380 δισ. ευρώ ευρωπαϊκών εξαγωγών. Η επιλογή από ευρωπαϊκής πλευράς έγινε με κριτήριο να προστατευθούν οι ευρωπαίοι εισαγωγείς από επιζήμιους δασμούς.
Τα βιομηχανικά αγαθά κυριαρχούν στον κατάλογο των προϊόντων στα οποία θα μπορούσαν να επιβληθούν δασμοί, σε αγαθά σχετιζόμενα με τις αερομεταφορές (10,5 δισ. ευρώ), με την αυτοκινητοβιομηχανία, όπως οι μπαταρίες και ο ηλεκτρονικός εξοπλισμός κάθε είδους.
Επίσης, στον αρχικό κατάλογο για επιβολή ευρωπαϊκών δασμών περιλαμβάνονται αγροτοδιατροφικά προϊόντα, κρασιά, μπύρες και οινοπνευματώδη ποτά, παρότι στη συνέχεια η Ευρ. Επιτροπή τα αφαίρεσε.
Η επιλογή των προϊόντων είναι ανοικτή σε διαβούλευση έως την Τρίτη 10 Ιουνίου, προκειμένου να περιορισθεί η ζημία για τους ευρωπαίους εισαγωγείς. Κατά συνέπεια, ο τελικός κατάλογος προς υιοθέτηση, εφόσον οι συνομιλίες ΕΕ-ΗΠΑ αποτύχουν, είναι πιθανό να μειωθεί περαιτέρω μετά από αυτή τη διαβούλευση.
Επισημαίνεται ότι στην ευρωπαϊκή πλευρά λαμβάνουν ιδιαίτερα υπόψη τον κίνδυνο για τα μελλοντικά συμβόλαια οίνων του Μπορντό και ευρύτερα της ευρωπαϊκής οινοποιίας.
Πιθανοί εξαγωγικοί περιορισμοί
Επίσης, η Ευρ. Επιτροπή εξετάζει την επιβολή εξαγωγικών περιορισμών σε ευρωπαϊκά παραπροϊόντα χάλυβα και αλουμινίου που προορίζονται για ανακύκλωση, καθώς και σε ορισμένες χημικές ουσίες.
Οι λεπτομέρειες των μέτρων εκκρεμούν, αλλά εξετάζεται μέτρα αυτού του είδους να περιληφθούν σε δασμολογικές ποσοστώσεις ή διαδικασία αδειοδότησης των εξαγωγών. Σε κάθε περίπτωση, ο κατάλογος των αγαθών αυτών περιλαμβάνει ευρωπαϊκά προϊόντα εκτιμώμενης αξίας 4,5 δισ. ευρώ.
Προσφυγή στον ΠΟΕ
Το τελευταίο ευρωπαϊκό μέτρο πίεσης προς τις ΗΠΑ είναι η απειλή προσφυγής στον ΠΟΕ, παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις της ΕΕ-ΗΠΑ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτίθεται, εντός των προσεχών εβδομάδων, να ζητήσει διαβουλεύσεις του ΠΟΕ με τις ΗΠΑ σχετικά με τους «αμοιβαίους» δασμούς τους και ειδικότερα για τους αμερικανικούς δασμούς στα αυτοκίνητα και στα ανταλλακτικά αυτοκινήτων.
Οι διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον παραμένουν η κορυφαία προτεραιότητα. Στόχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να επιβεβαιώσει ότι οι διεθνώς συμφωνημένοι κανόνες έχουν σημασία και δεν μπορούν να αγνοηθούν μονομερώς από κανένα μέλος του ΠΟΕ, υποστηρίζοντας ότι οι αμερικανικοί δασμοί παραβιάζουν κατάφωρα τους θεμελιώδεις κανόνες του ΠΟΕ. Το βασικό επιχείρημα της ΕΕ είναι η προστασία του πολυμερούς εμπορικού συστήματος, χωρίς η διεθνής ισχύς να επιδρά στην εμπορική πολιτική.
Στον αντίποδα η τύχη της ΕΕ θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις διαπραγματεύσεις Κίνας-ΗΠΑ, καθώς η αμερικανική διοίκηση φέρεται να προσανατολίζεται σε δραματική μείωση των δασμών της στο 60% από το 145% στις συνομιλίες με την Κίνα. Προάγγελος της επίτευξης συμφωνίας των δύο μερών είναι η εμπορική εκεχειρία 90 ημερών ΗΠΑ-Κίνας.
Σημειώνεται ότι οι κινέζικες εξαγωγές σε όγκο αυξήθηκαν περισσότερο από το αναμενόμενο τον Απρίλιο, παρά την πτώση των αποστολών προς τις ΗΠΑ κατά 21%. Οι εισαγωγές από τις ΗΠΑ στην Κίνα μειώθηκαν επίσης, αλλά οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο αντίκτυπος των δασμών μπορεί προσεχώς να είναι ακόμη πιο έντονος. Για τον λόγο αυτό η Κίνα σιωπηρώς εξαιρεί ορισμένα αμερικανικά προϊόντα από τους δασμούς που ανακοινώθηκαν πρόσφατα, ώστε να αποφύγει δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία της.
Σε αυτό το εμπορικό περιβάλλον, η προοπτική επίτευξης συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ φαίνεται όλο και πιο πιθανή, η προστασία όμως των ελληνικών εξαγωγών έχει μεν το πλεονέκτημα ότι είναι μικρής αξίας, αλλά αποτελεί και μειονέκτημα στην ευρύτερη διαπραγμάτευση ΕΕ-ΗΠΑ, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δώσει ιδιαίτερο βάρος στη διασφάλιση των συμφερόντων του αγροτοδιατροφικού τομέα Γαλλίας, Ιταλίας και Ισπανίας.
Ως παράδειγμα αναφέρεται ότι η ενισχυμένη πολιτική σχέση ΗΠΑ-Ιταλίας, θα επηρεάσει θετικά τα ιταλικά προϊόντα στην αναμενόμενη δασμολογική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ. Εφόσον, η Ελλάδα παρέμβει πολιτικά στην ίδια κατεύθυνση, έχει σοβαρές πιθανότητες εξαίρεσης των ελληνικών εξαγωγών από σημαντικές δασμολογικές επιβαρύνσεις, όπως επιτεύχθηκε στην προηγούμενη διοίκηση Τραμπ.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 18.05.2025