- Newsroom
Της Αναστασίας Κανδυλίδου
Είναι 7 το πρωί μίας συννεφιασμένης Δευτέρας και οδεύεις για τη δουλειά σου. Η διάθεσή σου ταιριάζει με τον καιρό της ημέρας λόγω της πιεσμένης καθημερινότητας και των στενάχωρων γεγονότων που κατακλύζουν την κοινωνία καθημερινά. Στον δρόμο σου κάτι έχει αλλάξει από χθες, σηκώνεις το βλέμμα σου και αντικρίζεις μία πολυκατοικία γεμάτη χρώμα.
Ξαφνικά στέκεσαι και κοιτάζεις, σε κατακλύζουν συναισθήματα γιατί αυτό που έχεις μπροστά σου είναι τέχνη, τέχνη που «μιλάει» γι’ αυτά τα γεγονότα της επικαιρότητας που σκεφτόσουν πριν, και για μία στιγμή σου θυμίζει το συναίσθημα της ελπίδας.
Η τέχνη του δρόμου, τα graffiti αλλά και οι τοιχογραφίες (murals), έχουν πλημμυρίσει τους δρόμους της Θεσσαλονίκης, και όλης της Ελλάδας, και το περιεχόμενό τους είναι, πραγματικά, καθηλωτικό.
Η τέχνη του δρόμου ξεκινάει χρόνια πριν, σε μία αρκετά διαφορετική μορφή από αυτή που παρατηρούμε σήμερα. Για πολλά χρόνια και ίσως ακόμη και σήμερα τα graffiti και οι τοιχογραφίες έχουν μία «ταμπέλα» βανδαλισμού και παρανομίας. Δεν είναι λίγα τα έργα στην πόλη τα οποία, ξεκάθαρα, παίρνουν θέση σε κάποιο κοινωνικό ζήτημα.
Αυτή, άλλωστε, είναι και η ουσία της τέχνης, να σε βάζει σε σκέψεις, να σε κάνει να νιώσεις και να σε «ταρακουνήσει», έτσι, είναι ακόμη πιο σημαντικό όταν ένα τέτοιο έργο υπάρχει σε έναν δημόσιο χώρο, προσβάσιμο από οποιονδήποτε, χωρίς χρεώσεις εισόδου ή εισιτήρια μουσείου. Καλλιτέχνες μιλούν στη «emakedonia.gr» για τα έργα τους με τα πιο άμεσα μηνύματα.
Η απεργία πείνας ενός πενθούντα πατέρα
Ο Sandman, Ορέστης Παπαγεωργίου, καλλιτέχνης τα τελευταία 27 χρόνια, είναι ο δημιουργός του διάσημου mural σχετικά με το έγκλημα των Τεμπών όπου απεικονίζεται το τρένο του δυστυχήματος, αλλά δεν έμεινε σε αυτό. Ο καλλιτέχνης δημιούργησε τις τελευταίες ημέρες ένα νέο έργο σχετικά με τις πιο πρόσφατες εξελίξεις του ζητήματος, στο Στάδιο Απόλλωνα Καλαμαριάς. Ο τίτλος του «Οι νεκροί ουρλιάζουν με σιωπές εκκωφαντικές».
Στόχος του έργου ήταν η ευαισθητοποίηση και η αφύπνιση του κόσμου για τον αγώνα απεργίας πείνας του πατέρα θύματος των Τεμπών, Πάνου Ρούτσι, για την εκταφή του γιου του, Ντάνιελ. «Ήθελα να κάνω κάτι για να τον στηρίξω, από μακριά, ήθελα να νιώσει αυτή τη συμπαράσταση από όλες τις μερίδες του κόσμου», λέει ο καλλιτέχνης στο «emakedonia.gr».
Στο έργο φαίνεται το νεκροτομείο στο οποίο τοποθετήθηκαν σε σφραγισμένες πράσινες σακούλες οι απανθρακωμένες σωροί των θυμάτων. Το χέρι το οποίο απεικονίζεται σαν να θέλει να βγει από την σακούλα, συμβολίζει τη μάταια προσπάθεια των νεκρών να μιλήσουν για την τραγική ιστορία τους, μέσα από τα στοιχεία που θα προκύψουν από τις βιομηχανικές εξετάσεις, καθώς η σακούλα συμβολίζει τους περιορισμούς και την προσπάθεια συγκάλυψης από το σύστημα. Το νούμερο 17 στο ταμπελάκι είναι ο αύξοντας αριθμός του Ντάνιελ, στη λίστα των 57 θυμάτων.
«Το έργο αυτό είναι μία κίνηση για να αφυπνιστεί ο κόσμος και να μην ξεχνάει το τι έχει συμβεί. Είναι μία οπτική υπενθύμιση για να θυμίζει ακριβώς το τι συμβαίνει, την πραγματική αυτή φρίκη», συμπληρώνει ο κ. Ορέστης.
Η έκφραση της έμφυλης βίας
Ο καλλιτέχνης και εικαστικός Γιώργος Κόφτης, ασχολείται με την τέχνη του δρόμου τα τελευταία 30 χρόνια της ζωής του. «Το κίνητρο μου για να συνεχίζω να δημιουργώ έρχεται από καταστάσεις όπου νιώθω ότι ασφυκτιώ, ότι πνίγομαι λόγω κάποιου κοινωνικού προβλήματος και έχω την ανάγκη να το επικοινωνήσω. Η τέχνη αποτελεί το μέσο επικοινωνίας μου».
Ο κ. Γιώργος είναι ο δημιουργός του mural με την ηθοποιό Μαρία Καβογιάννη σε μία από τις καθηλωτικές της σκηνές στην σειρά «Maestro». Το έργο αυτό εμπνεύστηκε από μία εποχή με πολλαπλά περιστατικά έμφυλης βίας και γυναικοκτονιών. «Απεικονίζει το πώς αισθάνεται μία γυναίκα καθημερινά στην Ελλάδα», μοιράζεται ο καλλιτέχνης.
Ένα ακόμα καθηλωτικό mural με θέμα την κακοποίηση των γυναικών αποτελεί το έργο του Sandman, κ. Ορέστη, στον εξωτερικό τοίχο του πολυχώρου «We»στην πόλη.
Απεικονίζεται μία γυναίκα εγκλωβισμένη σε μία μαύρη σακούλα σκουπιδιών, συμβολίζοντας την εικόνα που έχει η κοινωνία γι’ αυτή, τη θεωρεί δηλαδή «σκουπίδι», αλλά παράλληλα και την αυτοεικόνα της και την έλλειψη ουσίας της προσωπικότητάς της, αντιλήψεις που συνήθως περνάνε οι κακοποιητές στα θύματά τους.
Αυτή η γυναίκα φαίνεται να προσπαθεί, με θυμό, οργή και την έξαψη της νίκης να απελευθερωθεί από τα δεσμά, την σακούλα, της κακοποίησης και της προηγούμενης ζωής της. Τα χέρια απεικονίζουν την ίδια της την προσπάθεια να δώσει τέλος στην κακοποίηση της αλλά και τα χέρια των ανθρώπων που χρειάζεται να την βοηθήσουν, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο, την ανάγκη που έχουν τα άτομα αυτά από τους ανθρώπους τους και όχι μόνο, ώστε να ξεφύγουν από μία τέτοια κατάσταση.
Ποτέ ξανά… η οπαδική βία
Ο Θανάσης Ευαγγελόπουλος, ή αλλιώς KARMA, ασχολείται με τα graffiti από τα 25 του χρόνια, πλέον επαγγελματικά χάρη στην επιμονή και την αγάπη του για το αντικείμενο. «Το βασικότερο κίνητρο για εμένα είναι ότι βλέπω την πόλη να ομορφαίνει».
Ο KARMA ήταν ένας από τους δύο καλλιτέχνες που επιμελήθηκαν το mural εις μνήμη του Άλκη Καμπανού, στο 4ο Γυμνάσιο Χαριλάου, ο οποίος δολοφονήθηκε από φανατικούς οπαδούς τον Φεβρουάριο του 2022.
«Μετά τη δολοφονία του πήγαμε στο σημείο που έγινε, όπου ήταν μαζεμένοι και φίλοι και η οικογένειά του. Εκεί μας έγινε η πρόταση για το mural και δίχως δεύτερη σκέψη, δεχτήκαμε. Ένας είναι ο σκοπός του mural, να μείνει ο Άλκης για πάντα στην μνήμη μας και να μην γίνουν ποτέ ξανά τέτοια γεγονότα», αναφέρει ο κ. Θανάσης.
Η γιορτή της μητέρας δεν είναι πάντα γιορτή
Ο Γιάννης Μπουζούκης ή αλλιώς BZKS ασχολείται με το αντικείμενο από τα εφηβικά του χρόνια μετά από ερεθίσματα από την χιπ-χοπ και ραπ μουσική. Πλέον, ασχολείται και επαγγελματικά με την τέχνη του δρόμου παράλληλα με άλλες ασχολίες του, όπως η μουσική και η ψυχολογία. «Αυτό που συνήθως με εμπνέει είναι διάφορα ζητήματα συμπεριφορών τα οποία θέλω να εκφράσω μέσα από την εικόνα της τέχνης, ώστε να περάσουν πιο άμεσα στον θεατή».
Ο BZKS δημιουργεί συνήθως πορτρέτα καθώς πιστεύει ότι «η έκφραση μέσω των χαρακτηριστικών του προσώπου είναι ό,τι πιο άμεσο υπάρχει στην ανθρώπινη φύση». Επιπλέον, επιμελήθηκε σε συνεργασία με τον KARMA τη δημιουργία του mural για τον Άλκη Καμπανό.
Το «πορτρέτο της Παναγίας» αποτελεί ένα από τα έργα του για την γιορτή της μητέρας και είναι αφιερωμένο στις μητέρες οι οποίες έχουν χάσει τα παιδιά τους, απεικονίζει το μητρικό πένθος που πολλές φορές δεν λαμβάνουμε υπόψιν εκείνη την ημέρα.
«Χρησιμοποιώ σύμβολα όπως το κοράκι, που συμβολίζει τον θάνατο, κρατώντας ένα παιδικό κρεβατάκι, τους ανύπαρκτους δείκτες του ρολογιού που δείχνει ότι δεν υπάρχει ο χρόνος, το αίμα που τρέχει από καρφί στο χέρι της παναγίας, η καρδιά η οποία έχει φύγει από μέσα της και τους κρίνους τα οποία θεωρούνται τα λουλούδια του πένθους», αναλύει ο καλλιτέχνης.
Το σχολείο αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα
Ο Μάριος Σιμόπουλος είναι εικαστικός εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και καλλιτέχνης του δρόμου περίπου 17 χρόνια. «Το κίνητρό μου είναι κυρίως το ότι θέλω να δίνω χρώμα σε άψυχους γκρίζους τοίχους και μέσα από αυτούς να περνάω πολλά κοινωνικά μηνύματα».
«Σκοπός μου μέσα από τις τοιχογραφίες εκτός από τα μηνύματα τα κοινωνικά που θέλουμε να περάσουμε είναι να κάνουμε γνωστή την τέχνη του δρόμου έτσι ώστε καθημερινά να έρχονται μπροστά μας όλο και περισσότερες όμορφες δουλειές από νέους καλλιτέχνες».
«Μέσα από κάποιες τοιχογραφίες θέλησα να περάσω μηνύματα κατά της ξενοφοβίας και του ρατσισμού και υπέρ της αλληλεγγύης και της ενσυναίσθησης». Ο κ. Μάριος μίλησε σχετικά με την τοιχογραφία του στο 2ο Δημοτικό σχολείο Πεύκων. «Μέσα από το περιεχόμενο του έργου όπου απεικονιζόταν δύο παιδάκια διαφορετικής εθνικότητας, ήθελα να καταφέρω τα παιδιά στα διαλείμματά τους να εξοικειώνονται με τέτοιες εικόνες και να τις θεωρούν κανονικές και φυσιολογικές».
Η μαθήτρια της Καστοριάς
Ο Πάνος Ζήζος ασχολείται με τα graffiti και τα murals από τα εφηβικά του χρόνια στην Καστοριά, αφού πάντα τον γοήτευε η τέχνη του δρόμου. Ο σκοπός της τέχνης του είναι «καθαρά εσωτερικός, είναι εσωτερική μου ανάγκη το να δουλεύω με την τέχνη».
«Τα έργα τα οποία με συγκινούν περισσότερο είναι αυτά που έχω κάνει στα σχολεία». Ο κ. Πάνος εργάζεται ως νοσηλευτής ειδικής αγωγής σε σχολεία. Μιλώντας για το έργο που απεικονίζεται στην παρακάτω φωτογραφία, είπε: «Εκείνη τη χρονιά στο σχολείο, στην Καστοριά, υπήρχε μία μαθήτρια από την Ινδονησία.
Το έργο έγινε με αφορμή τη μικρή μαθήτρια και με σκοπό να περαστεί ένα μήνυμα υπέρ της αγάπης της διαφορετικότητας, σε όλα τα παιδιά του σχολείου και όχι μόνο. Τα στοιχεία του έργου απεικόνιζαν το μεγάλο αυτό ταξίδι της για να φτάσει στην Καστοριά, καθώς και το παιδί που απεικονίζεται μοιάζει με τη μικρή μαθήτρια», μοιράζεται ο καλλιτέχνης.
