Τρεις μεγάλες έρευνες, στις οποίες συμμετείχαν αθροιστικά, σχεδόν, 4.500 άτομα, αποτυπώνουν την άποψη των κατοίκων της Θεσσαλονίκης για το Μετρό. Οι έρευνες πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο διπλωματικών εργασιών που εκπόνησαν φοιτητές του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών ΑΠΘ, με επιβλέποντα τον επίκουρο καθηγητή Γιώργο Γεωργιάδη, και αναδεικνύουν τις αδυναμίες αλλά και τα δυνατά σημεία του νέου μέσου.
Οι έρευνες καταδεικνύουν ότι το Μετρό έχει ήδη αναβαθμίσει την εμπειρία μετακίνησης και τη ψυχολογία των πολιτών, έχει ενισχύσει σημαντικά τη λειτουργία της πόλης, αλλά ότι η επιτυχία του θα εξαρτηθεί από τη σύνδεση με λεωφορειακές γραμμές, τη δυνατότητα συνδυασμού με ΙΧ (park and ride) και τις μελλοντικές επεκτάσεις.
Πιο ένθερμοι οι χρήστες ΙΧ
Μία από τις μεγαλύτερες ποσοτικές μελέτες για την αξιολόγηση της ποιότητας των υπηρεσιών του Μετρό πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της διπλωματικής εργασίας με θέμα «Αξιολόγηση Ποιότητας Εξυπηρέτησης του Μετρό Θεσσαλονίκης» των Παύλου Καρπούζου, Θεοδώρας Τζωρτζίδου, και Κωνσταντίνου Φουσκαρή. Συμμετείχαν 2.440 χρήστες του μέσου, που έκριναν ότι λειτουργεί με υψηλά στάνταρ, πολύ μικρούς χρόνους αναμονής -κάτω από πέντε λεπτά για την πλειονότητα των επιβατών. Η καθαριότητα, η διάρκεια του ταξιδιού και οι ανακοινώσεις στους σταθμούς και τους συρμούς συγκέντρωσαν εξαιρετικές βαθμολογίες.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2025, όταν δεν ήταν δυνατή η χρήση κάρτας για την έκδοση εισιτηρίου, για αυτό και οι επιβάτες αξιολόγησαν δυσλειτουργικό και περιοριστικό το σύστημα εισιτηρίων. Η ασφάλεια δεν ήταν στα δυνατά σημεία του συστήματος. Επίσης, όσοι είχαν βιώσει καθυστερήσεις ή τεχνικά προβλήματα στο παρελθόν, έτειναν να αξιολογούν συνολικά χαμηλότερα την εμπειρία τους, απόδειξη ότι η αξιοπιστία αποτελεί κεντρικό παράγοντα ικανοποίησης. Οι πρώην χρήστες αυτοκινήτου ή ταξί εμφανίζονται από τους πιο ικανοποιημένους, αντιθέτως οι ποδηλάτες παραμένουν πιο επιφυλακτικοί, πιθανότατα γιατί το Μετρό δεν αντικαθιστά εύκολα την ελευθερία και την αυτόνομη κίνηση που προσφέρει το ποδήλατο.
Επεκτάσεις και park and ride
Λίγο αργότερα, τον Ιούνιο του 2025, πραγματοποιήθηκε μία ακόμα έρευνα, από τους Ελευθερία Τσάτση και Διονύση Νίνη, στην οποία συμμετείχαν 1.118 άτομα που κλήθηκαν να περιγράψουν το πώς ενέταξαν το Μετρό στις μετακινήσεις τους. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομάδες -ανάλογα με τα μέσα που χρησιμοποιούν.
* Όσοι χρησιμοποιούν λίγο το Μετρό στην καθημερινότητά τους είναι γιατί δεν υπάρχει σταθμός κοντά στο σπίτι ή την εργασία τους, ωστόσο ένα πολύ μεγάλο ποσοστό θα το χρησιμοποιούσε αν το δίκτυο επεκτεινόταν. Η ανάγκη επέκτασης προς τις δυτικές συνοικίες, τα ΚΤΕΛ και το αεροδρόμιο είναι μία από τις πιο έντονες τάσεις που καταγράφει η έρευνα.
* Όσοι χρησιμοποιούσαν κυρίως λεωφορείο πριν την έναρξη του Μετρό, εμφανίζονται εξαιρετικά ικανοποιημένοι από την ταχύτητα και την άνεσή του. Αντίθετα, το σύστημα πληρωμών, μέχρι τον Ιούνιο συγκέντρωνε σχόλια δυσαρέσκειας.
* Οι χρήστες που συνδυάζουν αυτοκίνητο και Μετρό επωφελούνται από χαμηλότερο χρόνο και κόστος ταξιδιού, αλλά αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στάθμευσης γύρω από τους σταθμούς. Η ανάγκη για νέους χώρους park and ride και καλύτερη οργάνωση της πρόσβασης είναι ξεκάθαρη.
* Για όσους συνδυάζουν λεωφορείο και Μετρό, οι καθυστερήσεις των λεωφορείων αποτελούν το μεγαλύτερο εμπόδιο. Παρά τις δυσκολίες, οι χρήστες θεωρούν τον συνδυασμό αρκετά άνετο και σε γενικές γραμμές αποτελεσματικό, αλλά επισημαίνουν ότι ορισμένες περιοχές έμειναν με χαμηλότερη εξυπηρέτηση μετά τις αλλαγές στα δρομολόγια.
Η έρευνα ανέδειξε, επίσης, ενδιαφέροντα κοινωνικά μοτίβα: Άτομα μεγαλύτερης ηλικίας δείχνουν μεγαλύτερη διάθεση για μελλοντική χρήση του Μετρό, ενώ οι γυναίκες φαίνεται να επιλέγουν συχνότερα τα λεωφορεία για πρόσβαση στους σταθμούς του Μετρό. Η κινητικότητα, δηλαδή, παραμένει και κοινωνικά προσδιορισμένη.
Λιγότερο άγχος, περισσότερες επιλογές
Η πιο πρόσφατη έρευνα πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο με τη συμμετοχή 920 επιβατών που απάντησαν όχι μόνο για το πώς το Μετρό έχει επηρεάσει την ποιότητα της καθημερινής μετακίνησης αλλά και έχει μεταβάλει αντιλήψεις και επιλογές των πολιτών στη ζωή τους μέσα στην πόλη. Η έρευνα του Μάρκου Παπαθανασίου καταγράφει μία σαφή και καθολική βελτίωση στην εμπειρία μετακίνησης. Η καθαριότητα, ο σταθερός χρόνος διαδρομής και η αποφυγή κίνησης αποτελούν τα πιο έντονα θετικά σημεία, ενώ οι πολίτες δηλώνουν ότι νιώθουν λιγότερο άγχος, λιγότερη σωματική κόπωση και περισσότερη άνεση.
Οι επιδράσεις στην αστική γεωγραφία δεν έχουν ακόμη αποτυπωθεί έντονα, αφού οι περισσότεροι δεν σκέφτονται να μετακομίσουν κοντά σε σταθμό ούτε θεωρούν ότι οι τιμές των ακινήτων έχουν διαφοροποιηθεί αισθητά. Σε ό,τι αφορά την καθημερινότητα, οι περισσότεροι χρήστες δηλώνουν ότι πλέον επισκέπτονται συχνότερα το Κέντρο για αγορές και αναψυχή, και ότι έχουν καλύτερη πρόσβαση σε εκπαιδευτικούς και εμπορικούς χώρους. Η συνολική ποιότητα του ελεύθερου χρόνου βελτιώνεται, καθώς οι μετακινήσεις γίνονται πιο εύκολες και λιγότερο κουραστικές.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το ότι πρώην χρήστες λεωφορείων και αυτοκινήτων νιώθουν πλέον περισσότερο άνετα και λιγότερο αγχωμένοι χάρη στο Μετρό. Όσοι κατοικούν κοντά σε σταθμό, θεωρούν ότι έχουν περισσότερες επιλογές στην καθημερινότητά τους.
*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 30.11.2025
