Με πακέτο αξίας πέριξ των 2 δισ. ευρώ, κατά βάση στοχευμένο στη δραστική φοροελάφρυνση, της πολλαπλώς βαλλόμενης από ακρίβεια και πληθωριστικές πιέσεις, μεσαίας τάξης, ανεβαίνει ο πρωθυπουργός στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης με το τελικό μείγμα των μέτρων να κλειδώνει από αύριο, μετά τη θερινή ανάπαυλα.
Το οικονομικό επιτελείο, με το βλέμμα στα ευαίσθητα δημοσιονομικά περιθώρια της χώρας και παρά την υπερπαραγωγή πλεονασμάτων, κινείται συγκρατημένα και ανάβει… κόκκινο φως στη λογική του «δώσ’ τα όλα».
Στο πλαίσιο αυτό, το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου αναμένεται να οριστικοποιηθούν τα μέτρα που θα παρουσιάσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο «Βελλίδειο» στις 6 Σεπτεμβρίου.
Η φιλοσοφία που θα διέπει τις εξαγγελίες στη ΔΕΘ θα δίνει έμφαση στην όσο το δυνατόν (χωρίς να διασαλευτεί το «ιερό δισκοπότηρο» της δημοσιονομικής ορθοδοξίας) μεγαλύτερη αφαίρεση φοροβαρών από τη μεσαία τάξη, στη στήριξη της οικογένειας, στην αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, στην ενίσχυση της εργασίας και στην αύξηση της απασχόλησης.
Για την ώρα, και ενώ παραδοσιακά οι πρωθυπουργικές ανακοινώσεις στη ΔΕΘ κρύβουν και μία παρέμβαση-έκπληξη, δεν υπάρχει… χώρος για ξεχωριστό πακέτο στήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ούτε προβλέπεται κάποια παρέμβαση για το πανάκριβο ενεργειακό κόστος που υπονομεύει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας.
Στις βαλίτσες του πρωθυπουργού αναμένεται να χωρέσουν και να… στριμωχτούν μειώσεις άμεσων φόρων με αλλαγές στη φορολογική κλίμακα, ελαφρύνσεις για οικογένειες με παιδιά, νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών (χωρίς αυτό να κάνει τη μεγάλη διαφορά στο μικρομεσαίο επιχειρείν), «κούρεμα» τεκμηρίων αλλά και κίνητρα και ενδεχομένως αντικίνητρα για τους ιδιοκτήτες ακινήτων με στόχο να διατεθούν στην αγορά κλειστές κατοικίες.
Ανάσες σε «μεσαία» εισοδήματα, γονείς, συνταξιούχους, ελεύθερους επαγγελματίες, επιχειρήσεις, ένστολους
Μεταξύ των μέτρων που πέφτουν στο τραπέζι περιλαμβάνονται:
1) Αλλαγές στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος των φυσικών προσώπων με στόχο την ελάφρυνση των φορολογουμένων που ανήκουν στη λεγόμενη μεσαία τάξη. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται:
α) Η προσθήκη ενός ενδιάμεσου συντελεστή στο κλιμάκιο εισοδήματος από τα 10.001 ευρώ μέχρι και τα 20.000 ευρώ τα οποία σήμερα φορολογούνται με συντελεστή 22%. Αν και επίμονα σενάρια έκαναν λόγο για θέσπιση αυτόματης τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας (με βάση τον πληθωρισμό) για να μην τρώει η εφορία τις αυξήσεις των εισοδημάτων (σήμερα, ακόμα και μικρές αυξήσεις μισθών καταλήγουν θυσία στον… βωμό των φορολογικών αρχών, καθώς ανεβαίνει κλιμάκιο ο φορολογούμενος και φορολογείται με μεγαλύτερο συντελεστή), η σκέψη αυτή εγκαταλείπεται λόγω απαγορευτικού δημοσιονομικού κόστους, με τον ενδιάμεσο συντελεστή να κρίνεται… πιο φιλικός για τα ταμεία.
Επιπλέον, προκρίνονται μέτρα όπως η αύξηση του βασικού αφορολόγητου στα 10.000 ευρώ, η εισαγωγή ενός ενδιάμεσου σκαλοπατιού στη φορολογική κλίμακα, ειδικά για τα εισοδήματα από 10.001 έως 16.000 ευρώ.
β) Η αύξηση του εισοδήματος πάνω από το οποίο θα εφαρμόζεται ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής. Σήμερα ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής 44% επιβάλλεται στο τμήμα του εισοδήματος που υπερβαίνει τα 40.000 ευρώ.
Μπορεί ο ανώτατος συντελεστής (44%) να μην είναι από τους υψηλότερους στην Ευρώπη, όμως ενεργοποιείται από πολύ χαμηλά επίπεδα τουλάχιστον αναλογικά με τον μέσο μισθό.
2) Νέα φορομπόνους για οικογένειες με παιδιά, καθώς στόχος της κυβέρνησης είναι η στήριξη των οικογενειών μέσω φοροαπαλλαγών. Μεταξύ άλλων, εξετάζεται η αναπροσαρμογή του αφορολόγητου ανάλογα με τον αριθμό των τέκνων, ενώ στο τραπέζι έχουν βρεθεί εναλλακτικές προτάσεις που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως «ασπίδα» στα πολλαπλά πλήγματα που δέχεται το εισόδημα της ελληνικής οικογένειας από τις ανατιμήσεις και τις παθογένειες της δομής του φορολογικού συστήματος.
3) Κούρεμα των τεκμηρίων διαβίωσης.
4) Νέα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Έναν χρόνο νωρίτερα, εντός του 2026 αντί για το 2027, σχεδιάζει να «κουρέψει» η κυβέρνηση τις ασφαλιστικές εισφορές που θα πέσουν, τουλάχιστον, κατά μισή μονάδα, ρίχνοντας περαιτέρω το μη μισθολογικό κόστος των επιχειρήσεων.
5) Στοχευμένες διορθώσεις στο τεκμαρτό σύστημα φορολόγησης των ελεύθερων επαγγελματιών.
«Χτίζεται» το στεγαστικό πακέτο
Ξεχωριστός πυλώνας των ανακοινώσεων του «Βελλίδειου» θα αποτελέσει αναμφίβολα η οξεία στεγαστική κρίση που πλήττει το σύνολο της κοινωνίας, και η κυβέρνηση, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες, δεν έχει καταφέρει να προσφέρει λύσεις διεξόδου.
Το σχέδιο, που ακόμη είναι υπό διαμόρφωση, στηρίζεται σε τρεις άξονες: δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών στα εισοδήματα από ενοίκια, στοχευμένες φοροαπαλλαγές που θα περιορίσουν τα «μαύρα» μισθώματα, αντικίνητρα για κλειστές κατοικίες μέσω της επιβολής «φόρου αδράνειας» σε όσους ιδιοκτήτες αφήνουν τα σπίτια τους αναξιοποίητα και μέτρα για περιορισμό των Airbnb.
Πιο συγκεκριμένα:
Εισοδήματα από ενοίκια: Στο τραπέζι βρίσκεται πρόταση για μείωση του συντελεστή 15% που ισχύει σήμερα για τα εισοδήματα έως 12.000 ευρώ, στην περιοχή του 5% για το τμήμα του εισοδήματος έως 5.000 ευρώ και διατήρησή του από τα 5.001 έως 12.000 ευρώ. Σε μία τέτοια περίπτωση, φορολογούμενος που εισπράττει από μισθώματα 5.000 ευρώ θα καταβάλλει φόρο ύψους 250 ευρώ, ενώ σήμερα πληρώνει 750 ευρώ, δηλαδή θα έχει ελάφρυνση 500 ευρώ. Το ίδιο κέρδος θα έχουν και όσοι δηλώνουν υψηλότερα από 5.000 ευρώ εισοδήματα.
Επίσης, εξετάζεται η προσθήκη ενός ενδιάμεσου συντελεστή, πιθανότατα 22%, ανάμεσα στο 15% με 35% που εφαρμόζεται σήμερα στο τμήμα εισοδήματος από 12.001 έως 35.000 ευρώ. Με την αλλαγή αυτή, ένας ιδιοκτήτης με εισόδημα 15.000 ευρώ θα εξοικονομήσει περί τα 390 ευρώ ετησίως.
Ο ανώτατος συντελεστής 45% για εισοδήματα από ενοίκια άνω των 35.000 ευρώ παραμένει αμετάβλητος. Σημειώνεται ότι τα στοιχεία της ΑΑΔΕ από την επεξεργασία των φορολογικών δηλώσεων δείχνουν ότι τα εισοδήματα από ενοίκια ξεπερνούν τα 8,5 δισ. ευρώ ετησίως με επτά στους 10 φορολογούμενους να δηλώνουν έως 5.000 ευρώ και το 87% κάτω από 10.000 ευρώ.
Φοροαπαλλαγές: Στο οικονομικό επιτελείο εξετάζουν αλλαγές στη διάταξη που προβλέπει τριετή απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για ιδιοκτήτες που έβαλαν ενοικιαστήριο σε κλειστές κατοικίες ή μετέτρεψαν τις βραχυχρόνιες σε μακροχρόνιες μισθώσεις. Η απαλλαγή εφαρμόζεται για κατοικίες επιφάνειας έως 120 τ.μ. και μίσθωση τριετούς διάρκειας.
Η φοροαπαλλαγή παύει να ισχύει και χάνεται για τον ιδιοκτήτη-εκμισθωτή αν εντός των τριών ετών της διάρκειάς της η κατοικία κενωθεί, δηλαδή αν παραμείνει κενή και χωρίς επόμενο ενοικιαστή. Αν η κατοικία εντός των τριών ετών της διάρκειάς της διατεθεί για βραχυχρόνια μίσθωση, η απαλλαγή παύει να ισχύει αναδρομικά από το πρώτο έτος της μίσθωσης, οπότε θα τεθεί και θέμα αναδρομικής καταβολής φόρου εισοδήματος για όλα τα προηγουμένως εισπραχθέντα μισθώματα που είχαν απαλλαγεί από τον φόρο εισοδήματος. Αυτό που μελετάται είναι να μειωθεί το ελάχιστο διάστημα της μακροχρόνιας μίσθωσης από τα τρία χρόνια στα δύο ή ακόμα και στο ένα έτος, δίνοντας παράλληλα τη δυνατότητα στους ιδιοκτήτες να υπογράψουν περισσότερες από μία συμβάσεις. Αυτό θα διευκολύνει ιδιοκτήτες που επιθυμούν να νοικιάσουν κατοικίες σε δημοσίους υπαλλήλους και στρατιωτικούς που μετατίθενται προσωρινά.
Παράλληλα, εξετάζεται η επιβολή ενός «φόρου αδράνειας» για τα κλειστά ακίνητα που έχουν στην κατοχή τους και τα φυσικά πρόσωπα. Πρόκειται για έναν φόρο που επιβάλλεται σε αρκετές χώρες του πλανήτη, όπως στη Γαλλία, την Ιρλανδία, τον Καναδά, την Πορτογαλία κ.ά. Στις περισσότερες περιπτώσεις, κοινή συνισταμένη αποτελεί το διάστημα έξι μηνών, κατά το οποίο ένα ακίνητο παραμένει κλειστό και έπειτα επιβάλλεται ένας φόρος ο οποίος προσαυξάνεται όσο η κατοικία διατηρείται εκτός αγοράς.
Τέλος, πιθανή είναι η εφαρμογή αυστηρότερων περιορισμών στις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb, που απορροφούν μεγάλο μέρος του διαθέσιμου οικιστικού αποθέματος.
Τα 5 σημεία «κλειδιά»
01
Η ΔΕΘ που θα ρίξει τη φορολογία στη συντριπτική πλειοψηφία των φορολογουμένων αναμένεται να είναι η φετινή.
02
Το οικονομικό επιτελείο, κινούμενο εντός αυστηρού δημοσιονομικού πλαισίου, «μαγειρεύει» πακέτο στήριξης 2 δισ. ευρώ.
03
Μειώσεις άμεσων φόρων, εστίαση στις οικογένειες με παιδιά που σηκώνουν βαρύ φορολογικό τίμημα, ειδική μέριμνα για συνταξιούχους και ειδικό στεγαστικό πακέτο σκιαγραφούν τον πυρήνα των ανακοινώσεων Μητσοτάκη από το «Βελλίδειο».
04
Ζητούμενο από το καλάθι της ΔΕΘ είναι η ριζική αναμόρφωση των φορολογικών βαρών και η απόδοση κοινωνικής δικαιοσύνης σε όσους συνεχίζουν να αποτελούν τα υποζύγια του φορολογικού συστήματος (εισοδήματα από 10-40.000 ευρώ).
05
Η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας φαίνεται να απορρίπτεται λόγω του υψηλού της κόστους, ενώ για την ώρα μικρομεσαίες επιχειρήσεις και βιομηχανία δεν φαίνεται να… κερδίζουν κάτι μεγάλο από τις ανακοινώσεις Μητσοτάκη.
«Μποναμάς» από 600 εκατ. - 2 δισ. ευρώ στους συνταξιούχους
Πέρα από τον στεγαστικό γρίφο, και οι συνταξιούχοι μπαίνουν… στο στόχαστρο των παροχών με το οικονομικό επιτελείο να υπολογίζει το κόστος από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς και την επιστροφή της 13ης σύνταξης.
Το βασικό σενάριο για τους συνταξιούχους είναι η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς διά της ενσωμάτωσής της στις κύριες συντάξεις που λαμβάνουν περίπου 600.000 συνταξιούχοι, προκειμένου να αρχίσουν να βλέπουν τη σύνταξή τους να αυξάνεται από το 2026.
Η προσωπική διαφορά είναι το ποσό σύνταξης που «περίσσεψε» όταν έγινε ο επανυπολογισμός των παλαιών (πριν τον Μάιο του 2016) συντάξεων με τον νόμο Κατρoύγκαλου. Αυτό το ποσό συνεχίστηκε να καταβάλλεται για να μη μειωθούν οι αποδοχές των συνταξιούχων.
Στην πράξη, ένας συνταξιούχος που είχε 1.200 ευρώ σύνταξη πριν το 2016, όταν επανυπολογίστηκαν οι αποδοχές του πήρε εθνική και ανταποδοτική σύνταξη 1.000 ευρώ και τα 200 ευρώ που περίσσεψαν για να μην έχει μείωση συνέχισε να τα παίρνει ως «προσωπική διαφορά» με την παλιά σύνταξη.
Μέχρι οι αυξήσεις να φτάσουν στα 200 ευρώ, ο συνταξιούχος θα λαμβάνει 1.200 ευρώ. Όταν οι αυξήσεις ξεπεράσουν τα 200 ευρώ, τότε η προσωπική διαφορά θα μηδενιστεί και η σύνταξη θα αρχίσει να αυξάνεται πάνω από τα 1.200 ευρώ.
Η κατάργηση της διαφοράς, διά της ενσωμάτωσής της στην ανταποδοτική σύνταξη, θα φέρει για πρώτη φορά αυξήσεις έως και 50 ευρώ τον μήνα σε παλαιούς συνταξιούχους που εδώ και τρία χρόνια έβλεπαν τις… αυξήσεις στις συντάξεις να περνούν, χάνοντας την ευκαιρία να δουν τα ποσά τους να διορθώνονται προς τα πάνω.
Το κόστος της κατάργησης της προσωπικής διαφοράς για τον ΕΦΚΑ θα άγγιζε τα 600 εκατ. ευρώ.
Στη δημοσιονομική ζυγαριά η 13η σύνταξη
Την ίδια στιγμή, στο παιχνίδι μπαίνει και η επαναφορά, με κάποιο τρόπο, της 13ης σύνταξης σαν μόνιμη ενίσχυση και όχι ως εφάπαξ βοήθημα.
Τα σενάρια που εξετάζονται είναι να δοθεί η σύνταξη είτε με οριζόντια εφαρμογή με καταβολή πλήρους 13ης σύνταξης σε όλους τους συνταξιούχους, είτε με κλιμακωτή απόδοση, με προτεραιότητα σε όσους λαμβάνουν χαμηλές κύριες συντάξεις, είτε σαν εφάπαξ επίδομα με σταθερό χαρακτήρα, το οποίο θα δίνεται στο τέλος κάθε χρόνου με θεσμική κατοχύρωση.
Για την ώρα, το οικονομικό επιτελείο ανάβει κόκκινο, τουλάχιστον, στην καθολική εφαρμογή της 13ης σύνταξης λόγω του υψηλού δημοσιονομικού κόστους (περί των 2,5 δισ. ευρώ).
Σε κάθε περίπτωση, οι τελικές αποφάσεις δεν θα αργήσουν να ληφθούν…
*Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Αυγούστου 2025
