Καλαμαριά: Η «άνοιξη» θα έρθει το 2026 στο Παλατάκι

Το 2006 το Κυβερνείο έπαψε να λειτουργεί ως κατοικία του εκάστοτε υπουργού Μακεδονίας-Θράκης. Είκοσι χρόνια μετά, το 2026, αναμένεται να αρχίσει η αποκατάστασή του, προκειμένου να ανοίξει ξανά στο κοινό. Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1960, για να αποτελέσει την κατοικία της τότε βασιλικής οικογένειας, όταν επισκεπτόταν τη Θεσσαλονίκη- εξ ου και έμεινε γνωστό ως «παλατάκι». Το κτίριο βρίσκεται στην κυριότητα της ΕΤΑΔ και ήταν παραχωρημένο προς χρήση στον εκάστοτε υπουργό Μακεδονίας- Θράκης. Παρά τον χαρακτηρισμό του ως διατηρητέο, το 2001, όχι μόνο δεν διατηρήθηκε, αλλά αφέθηκε στη φθορά του χρόνου.

Τον περασμένο Ιούνιο, η Βουλή, το Υπερταμείο και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για την αποκατάστασή του κτιρίου. Είχε προηγηθεί επιστολή της δημάρχου Καλαμαριάς, Χρύσας Αράπογλου, προς τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, εκφράζοντας τους προβληματισμούς της δημοτικής Αρχής και της τοπικής κοινωνίας σχετικά με την επόμενη ημέρα του Κυβερνείου και ζητώντας να αξιοποιηθεί ως χώρος πολιτισμού υπερτοπικής σημασίας.

Το τριμερές μνημόνιο συνεργασίας Βουλής-Υπερταμείου-ΕΤΑΔ προέβλεπε ότι το Υπερταμείο και η ΕΤΑΔ θα προβούν στην εκτίμηση του κόστους των μελετών ωρίμανσης για τον προσδιορισμό του κόστους της αποκατάστασης του ακινήτου και του περιβάλλοντος χώρου.

Η «ΜτΚ» έθεσε μία σειρά από ερωτήματα στη διευθύνουσα σύμβουλο της ΕΤΑΔ, Ηρώ Χατζηγεωργίου, σχετικά με το πώς προχωρά η υλοποίηση του μνημονίου και ποια θα είναι τα επόμενα βήματα για την αξιοποίηση του χώρου. «Ο στόχος του μνημονίου συνεργασίας με την Βουλή των Ελλήνων και το Υπερταμείο ήταν να εκτιμήσουμε το κόστος των μελετών ωρίμανσης, ώστε να έχουμε μία ακριβή εικόνα για το συνολικό κόστος αποκατάστασης του ακινήτου και του περιβάλλοντος χώρου.

Στο πλαίσιο αυτό, τον Σεπτέμβριο του 2024, αναθέσαμε τις πρώτες τεχνικές μελέτες. Αυτές περιλαμβάνουν στατικό προέλεγχο, τοπογραφική και αρχιτεκτονική αποτύπωση καθώς και γεωτεχνική μελέτη. Αυτήν την περίοδο, βρισκόμαστε στο στάδιο ανάθεσης μελετών αποκατάστασης και επανάχρησης του κτιρίου, οι οποίες θα αναδείξουν την ιστορική και αρχιτεκτονική αξία του και θα το καταστήσουν λειτουργικά βιώσιμο», αναφέρει η διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΤΑΔ. Σύμφωνα με την κ. Χατζηγεωργίου το έργο προχωρά εντός χρονοδιαγράμματος, με τη δημοπράτηση της αποκατάστασης να προγραμματίζεται για το πρώτο τρίμηνο του 2026.

Με βάση το μνημόνιο συνεργασίας, η μελέτη που χρηματοδοτεί η ΕΤΑΔ θα προσδιορίσει το κόστος αποκατάστασης και εν συνεχεία η Βουλή των Ελλήνων θα αποφασίσει για την κάλυψη της δαπάνης αποκατάστασης είτε εξ’ ολοκλήρου είτε μερικώς, με τη συνδρομή πρόσθετων πηγών χρηματοδότησης, σε περίπτωση που αυτό κριθεί αναγκαίο.

Μοντέλο συνδιαχείρισης

Ως προς το ποιος θα διαχειρίζεται τον χώρο, η ΕΤΑΔ ή το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, η διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΤΑΔ λέει ότι «εξετάζεται ένα μοντέλο συνδιαχείρισης, το οποίο θα αξιοποιεί τη θεσμική εμπειρία της Βουλής, ενώ παράλληλα θα επιτρέπει και μία πιο ευέλικτη διαχείριση, ώστε το Κυβερνείο να είναι οικονομικά βιώσιμο και λειτουργικό. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι αυτό το μοντέλο διαχείρισης δεν βασίζεται σε μία παραδοσιακή λογική. Άρχισε από τη διερεύνηση των χρήσεων με τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και τους παρόχους περιεχομένου και θα βασιστεί σε ένα επιχειρηματικό πλάνο και ένα ολοκληρωμένο κτιριολογικό πρόγραμμα που θα διασφαλίσει τη βιώσιμη λειτουργία του κτιρίου και του περιβάλλοντα χώρου. H παραπάνω διαδικασία γίνεται στη βάση της συνεργασίας της Βουλής των Ελλήνων, της ΕΤΑΔ και του Υπερταμείου. Η Βουλή των Ελλήνων προτίθεται να καλύψει το κόστος της αποκατάστασης, και κατά τη διαδικασία ωρίμανσης αναμένεται να εξειδικευτεί η συνεργασία μεταξύ της ΕΤΑΔ και της Βουλής».

Δράσεις με ιστορικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα

Ένα βασικό ερώτημα της τοπικής κοινωνίας της Καλαμαριάς και ευρύτερα της Θεσσαλονίκης είναι ποιες χρήσεις θα φιλοξενηθούν και πόσο ανοικτό θα είναι στο ευρύ κοινό. Ως προς αυτό, η ΕΤΑΔ «επέστρεψε» το ερώτημα, για να λάβει υπόψιν της την τοπική κοινωνία και τους δυνάμει χρήστες του χώρου.

«Δεν περιοριστήκαμε μόνο στη τεχνική διάσταση του έργου. Μέσα από έναν οργανωμένο διάλογο με πολιτιστικούς φορείς, επαγγελματίες του τουρισμού και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, συλλέξαμε πολύτιμες απόψεις για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί το κτίριο, όχι μόνο ως ένα αναστηλωμένο μνημείο, αλλά ως ένας προορισμός ανοιχτός τους επισκέπτες και τους κατοίκους της πόλης. Αυτή είναι και η σύγχρονη μεθοδολογία του placemaking, δηλαδή της δημιουργίας τόπων και τοποσήμων, που εφαρμόζεται διεθνώς στην επανάχρηση των κτιρίων», επισημαίνει η κ. Χατχηγεωργίου.

Τι είδους χρήσεις θα φιλοξενηθούν στο Κυβερνείο; «Αυτό το κτίριο έχει μία μοναδική ιστορία και αξίζει να αξιοποιηθεί με τρόπο που να αναδεικνύει τόσο τον ιστορικό του χαρακτήρα όσο και τη σημασία του για την πόλη. Από το 2001, το Κυβερνείο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο, και τώρα εργαζόμαστε, ώστε να αποκτήσει ξανά ζωή και να αποτελέσει έναν χώρο συνάθροισης και αναψυχής των κατοίκων και επισκεπτών της Θεσσαλονίκης»ν απαντά η κ. Χατζηγεωργίου, προσθέτοντας ότι η συνεργασία με τη Βουλή των Ελλήνων ενισχύει ακόμα περισσότερο αυτήν την κατεύθυνση. «Θα θέλαμε το κτίριο να φιλοξενεί δράσεις με ιστορικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, ενισχύοντας έτσι και την εξωστρέφεια του Ιδρύματος της Βουλής. Να δημιουργήσουμε έναν χώρο όπου θα φιλοξενούνται εκδηλώσεις, πολιτιστικές δράσεις, εκθέσεις αλλά και ένα σημείο επιστημονικών συναθροίσεων και ανταλλαγής γνώσεων», επισημαίνει.

Η αβεβαιότητα για τις χρήσεις

εντείνει την ανησυχία για το μέλλον του

Της Χρύσας Αράπογλου

Δημάρχου Καλαμαριάς

Η υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Βουλής των Ελλήνων, της ΕΤΑΔ και του Υπερταμείου αποτελεί σημαντικό βήμα για την σωτηρία και την αποκατάσταση του Κυβερνείου και για την πόλη της Καλαμαριάς. Υπενθυμίζουμε την επιστολή μου ως δημάρχου Καλαμαριάς στον πρωθυπουργό αλλά και τους μακροχρόνιους αγώνες των πολιτών, ώστε το κτήριο να σωθεί και να αποδοθεί στην τοπική κοινωνία.

Παρόλα αυτά, το γεγονός ότι ο δήμος Καλαμαριάς δεν έχει ενημερωθεί επίσημα για τα σχέδια της ΕΤΑΔ, παρά μόνο μέσα από δημόσιες δηλώσεις, προκαλεί εύλογους προβληματισμούς. Αν και διαρρέουν πληροφορίες ότι το Παλατάκι προορίζεται για πολιτιστικές και εκπαιδευτικές χρήσεις, η απουσία σαφούς ενημέρωσης και η αβεβαιότητα γύρω από τις ακριβείς χρήσεις του χώρου εντείνουν τις ανησυχίες για το μέλλον του.

Ο δήμος Καλαμαριάς απαιτεί τη συμμετοχή του ως κορυφαίος θεσμικός παράγοντας στον σχεδιασμό και την υλοποίηση των έργων, προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι αποφάσεις θα ανταποκρίνονται στις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας. Παράλληλα, υπάρχουν σημαντικά ζητήματα που αφορούν τη συνολική ανάδειξη του στρατοπέδου Κόδρα, του οποίου το Παλατάκι αποτελεί τμήμα, καθώς και σοβαρά συγκοινωνιακά και ρυμοτομικά προβλήματα.

Επιπλέον, η ύπαρξη μελετών σε εξέλιξη όπως αυτή για τον Τουριστικό Ποδηλατόδρομο Σοφούλη-Πλαστήρα, που θα συνδέει τη Θεσσαλονίκη με την Καλαμαριά, αναδεικνύει την ανάγκη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση που θα ενσωματώνει το Παλατάκι στις ευρύτερες αναπτυξιακές στρατηγικές. Ο δήμος Καλαμαριάς κάνει τιτάνια προσπάθεια για την ανάδειξη της παραλιακής ζώνης ως ενιαία, και για να πετύχει αυτό, απαιτείται στενή συνεργασία με την ΕΤΑΔ και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Το Παλατάκι είναι σύμβολο της ιστορίας και της ταυτότητας της πόλης μας, και το μέλλον του πρέπει να καθοριστεί με τη συμμετοχή όλων των φορέων και τη διασφάλιση του δημόσιου και πολιτιστικού του χαρακτήρα.

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 04.11.2025