Μαίρη Βογιατζή: Η φωνή των σιωπηλών αγαλμάτων

Τα μουσεία δεν είναι σιωπηλά. Κάθε πίνακας, κάθε άγαλμα, κάθε αντικείμενο που εκτίθεται σε μία προθήκη κρύβει μέσα του ιστορίες και μυστικά, αρκεί κάποιος να ξέρει να τα ακούσει. Αυτό ακριβώς κάνει ο Ευτύχης, ο μικρός ρεπόρτερ των μουσείων, ήρωας της σειράς βιβλίων της Μαίρης Βογιατζή. Στο δεύτερο βιβλίο της με τίτλο «Ευτύχης ο ρεπόρτερ των μουσείων. Συνέντευξη με τα κυκλαδικά ειδώλια» (Ελληνοεκδοτική), ο Ευτύχης επισκέπτεται τα κυκλαδικά ειδώλια και μας αποδεικνύει ότι ακόμα και τα πιο μικρά αγαλματάκια μπορούν να γίνουν πηγή θαυμασμού, έμπνευσης και δημιουργικής φαντασίας για τα παιδιά.

«Ο Ευτύχης αγαπά τα μικρά και λιγότερο γνωστά μουσεία, αυτά που κρύβουν εκπλήξεις», εξηγεί στη «ΜτΚ» η συγγραφέας. «Από το πρώτο βιβλίο, στο οποίο πήρε συνέντευξη από έναν Κούρο της Σάμου, συνειδητοποίησα πόσο συναρπαστικό είναι να βλέπεις τα εκθέματα μέσα από τα μάτια ενός παιδιού. Η περιέργεια, το χιούμορ και η αμεσότητα του Ευτύχη κάνουν τις συνομιλίες με τα αγάλματα πραγματικά ζωντανές», συμπληρώνει η συγγραφέας.

Η ιδέα για τον Ευτύχη γεννήθηκε σε ένα σεμινάριο δημιουργικής γραφής για παιδιά. Η ίδια η Μαίρη Βογιατζή θυμάται: «Έπρεπε να ξεκινήσω από μία λευκή κόλλα. Σκέφτηκα να συνδυάσω κάτι που αγαπώ -τα μουσεία, την ιστορία, την τέχνη- με κάτι που θα μπορούσε να προσεγγίσει τα παιδιά με χαρά και φαντασία. Και έτσι γεννήθηκε η ιδέα ενός παιδιού που παίρνει συνεντεύξεις από αγάλματα».

Στο νέο βιβλίο, ο Ευτύχης συναντά τα κυκλαδικά ειδώλια, τα οποία χαρακτηρίζει «μικρά σε μπόι, αλλά μεγάλα σε σημασία». Αυτά τα μάρμαρα, παρά τη φαινομενική απλότητά τους, «έχουν να πουν πολλά», προσθέτει η συγγραφέας. «Μπορεί να είναι θεοί, άνθρωποι, μούσες ή ακόμα και μπαλαρίνες. Κρύβουν μέσα τους τον ήλιο και τη θάλασσα. Μας δείχνουν πώς μπορούν να είναι τόσο αρχαία και ταυτόχρονα τόσο μοντέρνα», επισημαίνει.

Η προσέγγιση του Ευτύχη δεν είναι μόνο ψυχαγωγική. Στόχος της συγγραφέως είναι να ενισχύσει την κριτική σκέψη και την αγάπη των παιδιών για την ιστορία και την τέχνη. «Ελπίζω ότι, διαβάζοντας τις ιστορίες του Ευτύχη, τα παιδιά θα νιώσουν ότι η ιστορία και η τέχνη δεν είναι απλώς γνώσεις, αλλά εμπειρίες που κάνουν τη ζωή μας πιο πλούσια και ενδιαφέρουσα», λέει η ίδια. «Και, κυρίως, να παρακινήσει τα παιδιά να κάνουν τις δικές τους ερωτήσεις και να δημιουργήσουν τις δικές τους συνεντεύξεις με τα εκθέματα γύρω τους», συγκεκριμενοποιεί η Μαίρη Βογιατζή.

Η αμφίδρομη σχέση των παιδιών με τα μουσεία και ο ρόλος των γονέων

Για εκείνη η σχέση των παιδιών με τα μουσεία είναι αμφίδρομη. «Στις δράσεις που οργανώνουμε με αφορμή τα βιβλία, τα παιδιά μάς εκπλήσσουν κάθε φορά με την παρατηρητικότητα, τη φαντασία και το χιούμορ τους», εξηγεί η συγγραφέας. «Και τα μουσεία ζωντανεύουν όταν τα παιδιά τα επισκέπτονται, γιατί προσφέρουν ενέργεια, ερωτήσεις και παιχνίδι». Στις δράσεις, τα παιδιά μπορούν να γίνουν και οι ίδιοι «ρεπόρτερ» ή «αγάλματα», να συμμετέχουν σε φανταστικούς διαλόγους, να ζωγραφίζουν, να ψάχνουν στον χάρτη πού εκτίθενται τα κυκλαδικά ειδώλια, να γράφουν ποιήματα ή να συγκρίνουν τα αγάλματα με σύγχρονες φιγούρες.

Η συγγραφέας αναφέρεται επίσης στη σημασία των γονέων: «Δεν χρειάζεται υπερπροσπάθεια. Αρκεί να βάζουμε αγάπη και προσωπικό ενδιαφέρον. Να δείχνουμε στα παιδιά ότι η ιστορία δεν είναι μόνο μάθημα, αλλά κάτι που μπορεί να γεμίσει τη ζωή μας με χαρά και σύνδεση». Υποστηρίζει ότι οι μικρές καθημερινές εμπειρίες -ένα βιβλίο, μια βόλτα σε μουσείο ή αρχαιολογικό χώρο, ένα παλιό αντικείμενο στο σπίτι- μπορούν να γίνουν αφορμές για να φυτέψουμε «σπόρους» περιέργειας και δημιουργίας.

Η ιστορία των αγαλμάτων και οι περιπέτειές τους μέσα στους αιώνες είναι επίσης σημαντική. «Συζητάμε με τα παιδιά για τις κλοπές, τις λαθραίες ανασκαφές, τους σεισμούς, τις πολεμικές συγκρούσεις, αλλά και για τις ιστορίες διάσωσης», λέει η Μαίρη Βογιατζή. «Τα παιδιά συγκινούνται όταν μαθαίνουν για τους ανθρώπους που τα φρόντισαν και τα προστάτευσαν. Από αυτές τις αφηγήσεις αντιλαμβάνονται ότι, όπως και οι άνθρωποι, τα αγάλματα χρειάζονται φροντίδα και προστασία».

Το βιβλίο, όμως, δεν σταματά στην ιστορία και τη γνώση. Είναι και παιχνίδι, και δημιουργία, και έμπνευση. «Ο Ευτύχης γίνεται ποιητής για χάρη των ειδωλίων», λέει η συγγραφέας. «Με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά καταλαβαίνουν ότι η φαντασία και η δημιουργία μπορούν να συνδεθούν με την ιστορία, να ζωντανέψουν τα εκθέματα και να κάνουν τη μάθηση διασκεδαστική».

«Εύχομαι να γνωρίσουν τον Ευτύχη όσα περισσότερα παιδιά γίνεται»

Η ίδια η συγγραφέας, μεγαλώνοντας στη Σάμο, αγαπούσε να φτιάχνει ιστορίες και να πειραματίζεται με λέξεις και εικόνες. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Γλωσσολογία και το Marketing και εργάζεται στον χώρο της επικοινωνίας, συνεχίζοντας να «κατεβάζει» ιδέες καθημερινά. Η εμπειρία της με τα παιδιά, σε μουσεία και σχολεία, της επιτρέπει να βλέπει τη σχέση τους με την ιστορία με έναν μοναδικό, ζωντανό τρόπο.

Και ο Ευτύχης; Θα συνεχίσει τις περιπέτειές του, ανακαλύπτοντας μικρά μουσεία, παίρνοντας συνεντεύξεις και προκαλώντας τη φαντασία των παιδιών; Όπως λέει η Μαίρη Βογιατζή, «εύχομαι να γνωρίσουν τον Ευτύχη όσο περισσότερα παιδιά γίνεται και να παρακινηθούν να κάνουν και εκείνα τις δικές τους συνεντεύξεις, να παρατηρήσουν, να ρωτήσουν, να παίξουν και να γελάσουν. Η φαντασία είναι η καλύτερη γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν».

Στο τέλος, τα κυκλαδικά ειδώλια αποδεικνύουν πως κάθε έκθεμα μπορεί να μιλήσει -αν ξέρουμε να ακούμε. Και όπως λέει η συγγραφέας, «η ιστορία δεν είναι μόνο γνώση· είναι εμπειρία, χαρά και σύνδεση. Και με τον Ευτύχη, τα παιδιά την ανακαλύπτουν, την αγκαλιάζουν και τη ζωντανεύουν».

*Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 09.11.2025