- Newsroom
Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων “Μαΐου Μουσικής Μέθεξης”, θα τιμήσει σήμερα δύο καλλιτέχνες της δημοτικής μας μουσικής. Πρόκειται για την ερμηνεύτρια των τραγουδιών της Μακεδονίας Νίτσα Τσίτρα και τον δεξιοτέχνη του κλαρίνου Πετρολούκα Χαλκιά.
Συνεντεύξεις Κώστας Μαρίνος
Ένα μεγάλο “εύγε” δικαιούται το τμήμα Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Οι λόγοι πολλοί. Όχι μόνο διότι ανοίχθηκε προς την πόλη και το εκτός πανεπιστημίου κοινό. Όχι μόνο για την καθιέρωση των εκδηλώσεων “Μαΐου Μουσικής Μέθεξης”, με σεμινάρια, εργαστήρια, διαλέξεις και συναυλίες που βοηθούν και τον μη ειδικό να γνωρίσει ουσιαστικά τον κόσμο της μουσικής. Δικαιούται το εύγε και για την πρωτοβουλία να συστήσει, στους λίγους που δεν τους γνωρίζουν, και να επιβραβεύσει την προσφορά σημαντικών ανθρώπων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη συχνά αγνοημένη παραδοσιακή μουσική.
Αυτήν την εβδομάδα τιμήθηκαν ήδη ο Νίκος Σαραγούδας και η Γιασεμή Κανταρτζόγλου, ο Ross Daly και ο Λεωνίδας Κλάδος, ενώ σήμερα το βράδυ θα βρίσκονται στο πανεπιστήμιο δύο άλλοι σπουδαίοι ερμηνευτές της παραδοσιακής μουσικής. Η Νίτσα Τσίτρα και ο Πετρολούκας Χαλκιάς.
Και οι δυο δεν χρειάζονται συστάσεις. Η προσφορά τους είναι γνωστή, και το πιο σημαντικό: αναγνωρίζεται από ανθρώπους κάθε ηλικίας, αφού πέτυχαν να αποδείξουν πως η παραδοσιακή μουσική είναι όχι μόνο ζωντανή, αλλά μπορεί να ερμηνεύσει τα αισθήματα και του σημερινού ανθρώπου της πόλης.
Σήμερα στις 14.00, στην αίθουσα 13 του Πανεπιστημίου Μακεδονίας θα πραγματοποιηθεί ένα εργαστήριο-αφιέρωμα στην κ. Νίτσα Τσίτρα. Στις 17.00, στον ίδιο χώρο, θα πραγματοποιηθεί αντίστοιχο αφιέρωμα στον Πετρολούκα Χαλκιά.
Λίγο αργότερα, στις 20.00, στο αμφιθέατρο Τελετών του πανεπιστημίου οι διδάσκοντες στο τμήμα Μάνος Αχαλινωτόπουλος και Γιάννης Ζαρίας θα μιλήσουν για τη ζωή και το έργο των τιμώμενων, και θα ακολουθήσει μια μικρή συναυλία, δώρο των φοιτητών του τμήματος στους τιμώμενους.
ΝΙΤΣΑ ΤΣΙΤΡΑ
“Πήγα, κάναμε μια προβίτσα και συγκινήθηκα περισσότερο με τους νέους. Είπα θα τα δώσω όλα, να τα ακούσουν τα παιδιά, κρίμα είναι. Δεν ήμασταν πολλοί, αλλά όταν άκουσαν ότι ήρθε η Τσίτρα, ερχόντουσαν και με έβλεπαν από το παράθυρο”. Έτσι περιγράφει στη “ΜτΚ” η κ. Νίτσα Τσίτρα την πρώτη της επίσκεψη στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, λίγες μέρες πριν να εισέλθει στο αμφιθέατρο για την επίσημη βράβευσή της. Ίσως θα είναι και η πρώτη φορά που θα τραγουδήσει σε τέτοιο χώρο αυτή η ερμηνεύτρια δημοτικών τραγουδιών, που έχει δουλέψει σε ραδιοφωνικά στούντιο, σε πανηγύρια, σε νυκτερινά κέντρα.
“Έχω πενήντα χρόνια στο τραγούδι” λέει. “Όμως”, προσθέτει, “από μικρό κοριτσάκι τραγουδούσα, γιατί και η μητέρα μου τραγουδούσε, είχε πολύ ωραία φωνή. Εγώ όπως κατάλαβα τον κόσμο, μεγάλωσα με τραγούδια. Τραγουδούσε η μαμά μου, τραγουδούσα κι εγώ. Ό,τι άκουγα, τα έπαιρνα κι εγώ. Το μυαλό μου ήταν μαγνητόφωνο”. Η αγάπη της για το τραγούδι τη φέρνει στη Θεσσαλονίκη “δεν ήθελα να δουλεύω στο καπνομάγαζο, προτίμησα να τραγουδάω, αφού το αγαπούσα”. Τραγουδάει λαϊκά, Καζαντζίδη κυρίως, που τα ξέχασε όταν ήρθε η πρόσκληση να έχει δική της εκπομπή στο ραδιόφωνο. “Κάθε εβδομάδα έπρεπε να ʼχω εκπομπή και να ʼχω νέα τραγούδια, να μην είναι πάντα τα ίδια και κουράζεται ο κόσμος. Είχα αγοράσει ένα μαγνητόφωνο Γκρούντιγκ και πήγαινα και μάζευα τα τραγούδια”. Από τη μητέρα της, από τις συγχωριανές της. Μετά έρχεται η εποχή των δίσκων “Είχα συμβόλαιο με την Κολούμπια 20 χρόνια. Κάθε χρόνο έπρεπε να έχω 5 δίσκους, δηλαδή 10 τραγούδια. Έπρεπε να τα βρω και να τα ηχογραφήσω”. Τραγουδά σε χωριά και τις μεγάλες πρωτεύουσες, πάντα ακούραστη ίσως γιατί όπως λέει “το αγαπάω πάρα πολύ αυτό που κάνω. Μεγάλωσα με αυτά και τα πονάω πολύ, είναι η ζωή μου”.
Και όταν ευχαριστεί το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας για την τιμή που της κάνουν, προσθέτει “εγώ πάω για τα παιδιά, τα νέα, χαίρομαι πάρα πολύ όταν βρίσκομαι με νέους, πραγματικά πάρα πολύ”.
ΠΕΤΡΟΛΟΥΚΑΣ ΧΑΛΚΙΑΣ
“Εμείς προσπαθούμε να κρατήσουμε τη δημοτική μας παράδοση, μια ζωή αγωνίζομαι γιʼ αυτό. Και να τη μεταδώσω στους νεότερους. Νιώθω ότι αγαπούν τη μουσική που παίζω, και θέλω να κρατήσουν την παράδοση, και να κρατηθούν τα ήθη και τα έθιμά μας, γιατί οι παππούδες μας έχυσαν το αίμα τους, για να κρατηθούν αυτά”. Με αυτά τα λόγια ευχαρίστησε το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας για όσα θα γίνουν σήμερα, μιλώντας στη “ΜτΚ” από την Αθήνα όπου βρισκόταν. Γόνος Χαλκιάδων, παραλίγο να μη συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση, αφού ο πατέρας του προσπάθησε να τον αποτρέψει απʼ το να γίνει και αυτός μουσικός.
“Εγώ γεννήθηκα το 1934. Το ʼ40 άρχισε ο πόλεμος, μέχρι το ʼ48 είχαμε πόλεμο, πείνα κτλ. Το ʼ40 όλος ο κόσμος υπέφερε και προσπαθούσαμε να επιβιώσουμε και ο πατέρας μου δεν με άφηνε να ασχοληθώ με το κλαρίνο. Ήθελε να με κάνει μηχανικό αυτοκινήτων και με έβαλε σε ένα γκαράζ, αλλά εγώ προσπάθησα, το μυαλό μου ήταν στο όργανο και προσπάθησα και έφτιαξα ένα κλαρίνο μόνος μου, με ένα ξύλο που άνοιξα έξι τρύπες”.
Κάπως έτσι αρχίζει και το μεγάλο παραμύθι της ζωής του Πετρολούκα Χαλκιά, που τον έφερε ως την Αμερική όπου έζησε για χρόνια, που τον έφερε να συνεργάζεται με σπουδαίους μουσικούς, να δίνει έκφραση με τον αναστεναγμό του κλαρίνου, στους καημούς Ελλήνων και ξένων.
“Το κλαρίνο κατάγεται από τον αυλό των αρχαίων Ελλήνων. Από τον αυλό Γερμανοί και Γάλλοι έφτιαξαν το σημερινό κλαρίνο. Όμως ο ήχος ο δικός μας είναι διαφορετικός. Είναι το φύσημα που έχουμε, είναι το αίσθημα, είναι το μεράκι που τον δημιουργεί. Αλλά με τους άλλους μουσικούς από άλλα μέρη επικοινωνούμε με τη μουσική. Έχω παίξει με Ινδούς που δεν μιλούσαν ούτε καν αγγλικά. Αλλά μιλούσαν τα όργανα, και καταλάβαινα τι ήθελαν να παίξω, και καταλάβαινα και εγώ τι ήθελαν αυτοί να κάνω”.
Όσο για τις τυχόν αλλοιώσεις που υφίσταται η παραδοσιακή μουσική από ορισμένους ερμηνευτές, λέει ο κ. Χαλκιάς, “δεν μπορούμε να ακυρώσουμε την εξέλιξη, αλλά και την Ακρόπολη θα μπορούσαν να την γκρεμίσουν και να την ξανακτίσουν ωραιότερη. Όμως τις κολόνες τις κρατάμε. Αυτές πρέπει να κρατήσουμε και στη μουσική”.
