O Ανδρέας Ανδρουλιδάκης στη "ΜτΚ": «Η ισχυρή Μνήμη είναι το καλύτερο μνημόσυνο των νεκρών μας»

- Newsroom

Συνέντευξη: Βιολέτα Φωτιάδη

Την τρομακτική βαρβαρότητα της ανθρώπινης φύσης που άκουγε στο όνομα «Ναζί» αποφάσισε να εξερευνήσει ο ποιητής και συγγραφέας Ανδρέας Ανδρουλιδάκης με σκοπό να ακουστούν οι προσωπικές ιστορίες εκείνων που βίωσαν τη φρίκη του πολέμου και μέχρι σήμερα κουβαλούν τις μνήμες μέσα τους ως ανοιχτές πληγές. Οι διηγήσεις των γονιών του αποτέλεσαν το έναυσμα προκειμένου να γεννηθεί η περιέργεια για την περίοδο της κατοχής. Ανάμεσα σε αυτές τις διηγήσεις, ο συγγραφέας συναντά και τον μαρτυρικό θάνατο της γιαγιάς του, η οποία κάηκε ζωντανή μπροστά στα μάτια της μητέρας του μαζί με άλλους 11 ανθρώπους στο χωριό «Καλή Συκιά», του Ρεθύμνου. Μαζί με τη μητέρα του και άλλα παιδιά παρακολουθούν τις δικές τους μητέρες να φεύγουν μαρτυρικά από τη ζωή.

Σε αυτό το σημείο εντοπίζεται και η σύνδεση του μέσου αναγνώστη με το περιεχόμενο της συλλογής: «Όλοι μας έχουμε μια βιωματική οικογενειακή ιστορία για την κατοχή, που στην χώρα μας είναι τριτοπρόσωπη: Γερμανική ,Ιταλική, Βουλγαρική. Όλοι γνωρίζουμε για τη βαρβαρότητα και τις θηριωδίες στα ολοκαυτώματα. Το βιβλίο μου είναι μια ποιητική συλλογή με περιγραφή και εξιστόρηση των γεγονότων. Εκτιμώ ότι πρέπει οι δήμοι αλλά και οι σύλλογοι να το δώσουν στα σχολεία τους. Η ισχυρή Μνήμη είναι το καλύτερο μνημόσυνο των νεκρών μας.» εξηγεί ο Ανδρουλιδάκης.

Από τα περιεχόμενα του βιβλίου διαπιστώνεται πως το κάθε κεφάλαιο είναι αφιερωμένο και σε ένα από τα μαρτυρικά χωριά. Εκτός όμως από τα ποιήματα, οι σελίδες του βιβλίου γεμίζουν με ξεχωριστό και συγκλονιστικό τρόπο με την «αλήθεια» του κάθε μέρους όπως τη διηγούνται οι δήμαρχοι των περιοχών. Άλλωστε όπως τονίζει και ο ποιητής: «Η κατοχή δεν είναι μια λέξη όπως κάποιοι την λένε. Έχει θάνατο, πόνο, θλίψη, νεκρούς, εκτελέσεις, αίμα, ολοκαυτώματα.

Αντί προλόγου, η συλλογή περιλαμβάνει την επιστημονική και νομική άποψη του πρώην Προέδρου της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλου για το θέμα των Γερμανικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων: «Με τον Πρόεδρο Προκόπη Παυλόπουλο με συνδέει φιλία χρόνων. Είναι ξεχωριστή τιμή για εμένα που με παρότρυνε για την έκδοση του βιβλίου. Ο Πρόεδρος είναι ο μοναδικός Πρόεδρος της Δημοκρατίας που αγκάλιασε τα μαρτυρικά χωριά μας και τα επισκέφτηκε όλα, δείχνοντας πόσο τιμά τις θηριωδίες της κατοχής αλλά και τους νεκρούς, επώνυμους και ανώνυμους.»

«Πως να μην κλάψεις όταν ακούς πως έθαψε η μάνα το παιδί της;»

Οι Μνήμες Κατοχής είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας. Εύκολα μπορεί κάποιος να φανταστεί την απαιτητικότητα της έρευνας, τη δυσκολία στη συγκέντρωση του υλικού, την προσοχή που επιβάλλεται να επιδείξει ο ερευνητής προκειμένου να μεταφέρει ακριβώς τα γεγονότα που του εξιστορούνται: «Το δύσκολο είναι να βρεις το φωτογραφικό υλικό, τις αλήθειες των γεγονότων, να σου τις εξιστορήσουν, να μην κάνεις ούτε υπέρβαση λεκτική αλλά ούτε να αδικήσεις το γεγονός, να βρεις την κατάλληλη ρίμα για την κάθε λέξη, αλλά τελικά τα καταφέραμε. Μια ομάδα φίλων με τον Πρόεδρο του Δικτύου των Μαρτυρικών χωριών, Γιώργο Λαζουρά που έπεισε τους δημάρχους να γράψουν στο βιβλίο, τον γνωστό ζωγράφο Βασίλη Προκόπο που έχει ζωγραφίσει περίπου 80 έργα σκίτσα και φυσικά τον εκδότη της ΚΑΠΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ, Θόδωρο Κουλεδάκη που το εξέδωσε. Τους ευχαριστώ θερμά.»

«Το να γράψει κανείς ποίηση μετά το Άουσβιτς είναι βάρβαρο» έγραφε το 1949 ο φιλόσοφος Theodor Adorno, για να ανακαλέσει κάποια χρόνια αργότερα λέγοντας πως «Ο χρόνιος πόνος έχει τόσο δικαίωμα στην έκφραση όσο και ένας άνθρωπος που τον βασανίζουν έχει δικαίωμα να ουρλιάξει.». Διαβάζοντας κάποια τα γεγονότα που σημάδεψαν τον Ανδρέα Ανδρουλιδάκη κατά τη συγγραφή της συλλογής, δεν είναι καθόλου απίθανο να υποπέσουμε και εμείς με τη σειρά μας στην ίδια συναισθηματική αντίφαση με τον Αdorno:«Η Αλεξάνδρα στο Κομμένο, δεν πρόλαβε να γευτεί την χαρά στο νυφικό κρεβάτι, την έσφαξαν. Το κωφάλαλο παιδί στο Κομμένο, δεν μπορούσε να μιλήσει και να μαρτυρήσει, του έβαλαν φωτιά αφού το έλουσαν με βενζίνη και τον έκαψαν. Οι 50 χιλιάδες Εβραίοι της Θεσσαλονίκης που πέθαναν στα κρεματόρια. Οι φωνές από τα βασανιστήρια στο Επταπύργιο, στον Χορτιάτη. Οι μάνες του Δοξάτου που αφού σκότωναν τα παιδιά τους, μετρούσαν τις σφαίρες και τις πλήρωναν στους Βούλγαρους. Το Δομενικό με τους νεκρούς. Η Αγχίαλος με το ολοκαύτωμα. Το Κεφαλόβρυσο, στην Βιάννο, με τα τρία αδερφάκια που τα αποκεφάλισαν και έβαλαν τα κεφάλια τους σε παλούκια έξω από το μετόχι του πατέρα τους. Είμαι όμως συγκλονισμένος και πολλές φορές δακρύζω με τα μικρά παιδιά που τα εκτελούσαν οι φασίστες, πως να ένοιωθαν την ώρα που η καυτή σφαίρα έμπαινε στο κορμί τους; Ποιος θα απαντήσει άραγε…», αναρωτιέται ο Ανδρέας Ανδρουλιδάκης.

Μίλησε με πολύ κόσμο που του διηγήθηκαν τις ιστορίες τους ,τα βιώματά τους, τις αλήθειες τους. «Έκλαψα, έμαθα, έγραψα. Πως να μην κλάψεις όταν ακούς τη μάνα πως έθαψε το παιδί της, τον πατέρα πως άνοιγε τον λάκκο του παιδιού του, με τον Γερμανό να τον σημαδεύει, την αδερφή να μαζεύει το κομμένο κεφάλι του αδερφού της και να ψάχνει το σώμα για να το θάψει. Να ακούς για τους χιλιάδες ανώνυμους που θάφτηκαν σε πρόχειρους τάφους και δεν έριξε κανείς ένα δάκρυ. Για όλα αυτά μιλώ στο βιβλίο, αυτές είναι οι μνήμες που έχουν ανοιχτές πληγές στον χρόνο.», λέει.

Φτάνοντας στο σήμερα, η κρίσιμη περίοδος που διανύουμε μπαίνει στο μικροσκόπιό του και υποστηρίζει πως ίσως βλέποντας τα χειρότερα, μπορούμε να ελπίζουμε σε κάτι καλύτερο: «Παρότι περνούμε πρωτόγνωρες και δύσκολες ώρες με την ασύμμετρη απειλή του εχθρού – κορονοϊού που σκοτώνει ανθρώπους και δη νέους, που απειλεί την παγκόσμια οικονομία και τάξη , το τώρα δεν σχετίζεται με το τότε. Το μένουμε σπίτι δεν θυμίζει κατοχή αλλά αποτελεί μία υπενθύμιση για όλους μας προκειμένου να σεβαστούμε εμάς και τον διπλανό μας. Αόρατος εχθρός ο κορονοϊός ναι , αλλά κατοχή δεν έχουμε.»

Οι «Μνήμες Κατοχής, ανοιχτές πληγές στον χρόνο» κυκλοφορούν από την ΚΑΠΑ ΕΚΔΟΤΙΚΗ και η επόμενη έκδοση του βιβλίου θα είναι αφιερωμένη στον Μανώλη Γλέζο που έφυγε πρόσφατα. Το σύμβολο της αντίστασης και τον μεγάλο αυτό αγωνιστή, ο Ανδρέας Ανδουλιδάκης αποχαιρετά και μέσω της εφημερίδας μας με την παρακάτω μαντινάδα:

«Μέρες Μαρτίου έφυγες. Να ‘χεις καλό ταξίδι. Και της αιωνιότητας, κέρδισες το παιχνίδι.»

Δημοσιεύτηκε στη Μακεδονία της Κυριακής 12 Απριλίου