ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ Το λεξικό του καλού... δανειολήπτη

- Newsroom

Τι εννοούμε όταν λέμε κλιμακούμενο επιτόκιο δανείου; Τι είναι το euribor; Ποιον ονομάζουμε εγγυητή δανείου; Ποια η αποστολή του τραπεζικού διαμεσολαβητή; Τα παραπάνω αποτελούν ερωτήματα πολλών -υποψήφιων ή υφιστάμενων- δανειοληπτών, οι οποίοι ακόμη αναρωτιούνται για βασικές έννοιες της διαδικασίας δανειοδότησης.

Της Μπέττυς Κυριακίδου
kiriakidoub@makthes.gr

Στο πλαίσιο αυτό, η “ΜτΚ” παρουσιάζει το λεξικό του καλού δανειολήπτη, αποσαφηνίζοντας τους κυριότερους όρους, ώστε να είστε προετοιμασμένοι επαρκώς κατά τη σύναψη του δανείου σας.

-Ασφάλιση δανείου. Η ασφάλιση του δανειολήπτη για περίπτωση ανικανότητας ή θανάτου, ώστε να εξασφαλίζεται ο ίδιος και η οικογένειά του κατά τη διάρκεια του δανείου. Η ασφάλιση του δανείου είναι συνήθως προαιρετική.
- Δανειολήπτης. Το φυσικό πρόσωπο που δανείζεται τα χρήματα από την τράπεζα. Σε κάποιες περιπτώσεις ο δανειολήπτης μπορεί να είναι παραπάνω από ένα άτομα.
- Διάρκεια αποπληρωμής. Η χρονική διάρκεια που διαθέτει ο δανειολήπτης να εξοφλήσει όλες του τις υποχρεώσεις προς την τράπεζα. Η διάρκεια αποπληρωμής των καταναλωτικών δανείων αναφέρεται σε μήνες ή σε έτη.
- Δόση. Το ποσό που έχει συμφωνήσει ο δανειολήπτης ότι θα πληρώνει μηνιαία στην τράπεζα για την εξόφληση του δανείου.
- Εγγυητής. Το φυσικό πρόσωπο που εγγυάται να αποπληρώσει το δάνειο σε περίπτωση που ο δανειολήπτης δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Η παροχή εγγυητή ζητείται από τις τράπεζες σε περιπτώσεις όπου η πιστοληπτική ικανότητα του πελάτη δεν κρίνεται επαρκής για τη χορήγηση του δανείου.
- ΕΕΤ. Ένωση Ελληνικών Τραπεζών. Επίσημος φορέας εκπροσώπησης όλων των ελληνικών τραπεζών. Διαδραματίζει θεσμικό ρόλο στην ελληνική τραπεζική αγορά.
- ΕΚΤ. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το επιτόκιο διατραπεζικής αγοράς που καθορίζει η ΕΚΤ επηρεάζει τα επιτόκια των υπόλοιπων αγορών. Πολλές τράπεζες χρησιμοποιούν ως βάση τους το επιτόκιο της ΕΚΤ και προσθέτουν ένα προκαθορισμένο περιθώριο.
- Εκταμίευση δανείου. Μετά την έγκριση της αίτησης του δανείου, η τράπεζα αποδίδει το ποσό του δανείου στον πελάτη. Συνήθως η εκταμίευση γίνεται με πίστωση του λογαριασμού του πελάτη ή με έκδοση τραπεζικής επιταγής στο όνομα του δικαιούχου (π.χ. αντιπροσωπείας αυτοκινήτου).
- Εξασφάλιση τράπεζας. Προκειμένου η τράπεζα να προβεί στην έγκριση καταναλωτικού δανείου, χρησιμοποιεί νομικά και χρηματοοικονομικά μέσα (όπως η προσημείωση, η ενεχυρίαση καταθέσεων κτλ.) για να εξασφαλιστεί από την περίπτωση που ο δανειολήπτης θα αδυνατεί να εξοφλήσει το δάνειο.
- Επιτόκιο υπερημερίας. Σε περίπτωση καθυστέρησης της πληρωμής του δανείου, η τράπεζα χρεώνει το συγκεκριμένο επιτόκιο για τον υπολογισμό των ληξιπρόσθεσμων δόσεων.
- Euribor (European Interbank Offered Rate). Το επιτόκιο που δημοσιεύεται από την Ομοσπονδία Ευρωπαϊκών Τραπεζών σε καθημερινή βάση και χρησιμοποιείται πολλές φορές από τις τράπεζες ως βάση του κυμαινόμενου επιτοκίου. Πρόκειται για το μέσο επιτόκιο διατραπεζικού δανεισμού στην ευρωπαϊκή αγορά χρήματος.
- Κλιμακούμενο επιτόκιο. Επιτόκιο το οποίο αυξάνεται όσο μειώνεται το χρεωστικό υπόλοιπο του δανείου. Κάθε τμήμα του χρεωστικού σας υπολοίπου επιβαρύνεται με διαφορετικό επιτόκιο. Για παράδειγμα, για ένα δάνειο ύψους 30.000 ευρώ, το ποσό από 0 έως 10.000 ευρώ επιβαρύνεται με επιτόκιο 15%, το ποσό από 10.000 ευρώ έως 20.000 ευρώ με επιτόκιο 14% και το ποσό από 20.000 ευρώ έως 30.000 ευρώ με επιτόκιο 13%.
- Libor (London Interbank Offered Rate). Κυμαινόμενο επιτόκιο με βάση του το ελβετικό φράγκο.
- Μέγιστο/ελάχιστο ποσό δανείου. Το μέγιστο και το ελάχιστο κεφάλαιο δανεισμού για κάθε τύπο δανείου.
- Μέγιστη/ελάχιστη διάρκεια αποπληρωμής. Η μέγιστη/ελάχιστη διάρκεια αποπληρωμής (σε έτη ή μήνες) που μπορεί να ορίσει ο δανειολήπτης κατά τη σύναψη του δανείου.
- Μη ανατοκιζόμενος τόκος. Τόκος επί των ανεξόφλητων συμβατικών τόκων, μέχρι την ημερομηνία εξόφλησής τους.
- Ονομαστικό επιτόκιο. Το βασικό επιτόκιο που αναγράφεται στη σύμβαση του δανείου. Στο επιτόκιο αυτό προστίθεται η εισφορά του Ν. 128/75 ήτοι 0,12%.
- Περιθώριο επιτοκίου. Είναι το ποσοστό που προσθέτει η τράπεζα στη βάση επιτοκίου (Euribor, Libor, ΕΚΤ) για τη διαμόρφωση του κυμαινόμενου επιτοκίου.
- Περίοδος χάριτος. Η χρονική περίοδος που επιτρέπει η τράπεζα στον δανειολήπτη να μην εξοφλεί τις συμφωνημένες δόσεις του δανείου. Ουσιαστικά η περίοδος χάριτος καθυστερεί την καταβολή της πρώτης δόσης αποπληρωμής του δανείου. Η περίοδος χάριτος μπορεί να είναι άτοκη ή έντοκη. Εάν η περίοδος χάριτος είναι έντοκη, τότε ο δανειολήπτης εξοφλεί μόνο τους τόκους οι οποίοι αντιστοιχούν στην περίοδο χάριτος, χωρίς να μειώνεται το κεφάλαιο. Μετά το πέρας της περιόδου χάριτος αρχίζει η εξόφληση των τοκοχρεωλυτικών δόσεων.
- Πιστοληπτική ικανότητα. Η εκτίμηση της ικανότητας του δανειολήπτη να αποπληρώσει το καταναλωτικό δάνειο με βάση τους όρους του δανείου. Συνήθως οι παράγοντες που αξιολογεί η τράπεζα για να αποφασίσει την πιστοληπτική ικανότητα του πελάτη είναι τα οικονομικά, επαγγελματικά, περιουσιακά και οικογενειακά του στοιχεία, καθώς και το πιστωτικό του ιστορικό. Εάν η τράπεζα κρίνει την πιστοληπτική ικανότητα του πελάτη ανεπαρκή για τη χορήγηση του δανείου, τότε μπορεί είτε να αρνηθεί τη χορήγησή του, είτε να απαιτήσει την παροχή επιπλέον εγγυήσεων, όπως ενός εγγυητή, ή ρευστοποιήσιμων περιουσιακών στοιχείων.
- Προστασία επιτοκίου. Ορισμένα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο προστατεύουν τον δανειολήπτη από ανόδους των επιτοκίων με τα οποία είναι συνδεδεμένα (π.χ. Euribor), καθορίζοντας ένα ανώτατο όριο αύξησης του επιτοκίου του δανείου.
- Προστασία πληρωμών. Πολλές τράπεζες προσφέρουν προγράμματα προστασίας πληρωμών καταναλωτικών δανείων. Πρόκειται για ένα είδος ασφάλισης, σύμφωνα με το οποίο η τράπεζα αναλαμβάνει να καλύψει τις μηνιαίες δόσεις αποπληρωμής του δανείου σε περίπτωση που ο δανειολήπτης καταστεί ανίκανος να ανταποκριθεί σε αυτές λόγω μακροχρόνιας διακοπής εργασίας εξαιτίας απόλυσης, ακούσιας ανεργίας, ατυχήματος και λοιπών λόγων υγείας. Το κόστος συμμετοχής σε αυτά τα προγράμματα υπολογίζεται με τη μορφή ποσοστού επί των μηνιαίων δόσεων αποπληρωμής του δανείου. Όπως και με κάθε τραπεζικό προϊόν, ο καταναλωτής θα πρέπει να ενημερώνεται προσεκτικά για το ακριβές κόστος, καθώς και για τις καλύψεις των προγραμμάτων προστασίας πληρωμών καταναλωτικών δανείων.
- Πρόωρη αποπληρωμή. Ο δανειολήπτης έχει τη δυνατότητα να εξοφλήσει μερικώς ή ολικώς το ποσό του δανείου πριν από τη λήξη του, δηλαδή να καταβάλει πληρωμή μεγαλύτερη της καθορισμένης δόσης, μειώνοντας έτσι το ποσό του ανεξόφλητου κεφαλαίου. Ο δανειολήπτης συνήθως απαιτείται να ειδοποιήσει εγγράφως την τράπεζα πριν από τη μερική ή ολική αποπληρωμή του δανείου του. Στην περίπτωση αυτή, είναι πιθανό να επωμισθεί επιβάρυνση (πρόστιμο) από την τράπεζα, αλλά αυτό θα εξαρτηθεί από τους όρους του συμβολαίου. Σύμφωνα με την απόφαση 1119/2002 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, η επιβολή προστίμου για την πρόωρη εξόφληση δανείων κρίθηκε καταχρηστική. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις οι τράπεζες συνεχίζουν να χρεώνουν αυτό το πρόστιμο.
- ΣΕΠΠΕ - Συνολικό Ετήσιο Ποσοστό Πραγματικής Επιβάρυνσης. Το ΣΕΠΠΕ αντικατοπτρίζει, υπό τη μορφή ποσοστού επί τοις εκατό, τη συνολική -σε ετήσια βάση- επιβάρυνση που θα έχει ο δανειολήπτης από μία συγκεκριμένη πιστωτική σύμβαση (δάνειο ή κάρτα) η οποία περιλαμβάνει και άλλες χρεώσεις πέραν του επιτοκίου (π.χ. εισφορά Ν.128/75, ετήσια συνδρομή, χρησιμοποιηθέν κεφάλαιο, έξοδα δανείου κτλ.). Σε κάθε σύμβαση είναι απαραίτητη η αναφορά συγκεκριμένου παραδείγματος υπολογισμού ΣΕΠΠΕ.
- Σταδιακή εκταμίευση. Ο δανειολήπτης έχει το δικαίωμα να εκταμιεύει σταδιακά το συνολικό κεφάλαιο δανεισμού, ανάλογα με τις ανάγκες του. Στην περίπτωση αυτή, οι δόσεις διαμορφώνονται με βάση το εκταμιευθέν ποσό. Επίσης, οι τόκοι υπολογίζονται επί του εκταμιευθέντος κεφαλαίου και όχι επί του συνολικού κεφαλαίου δανεισμού.
- Συμβατικός τόκος. Τόκος επί του χρησιμοποιηθέντος κεφαλαίου από την ημερομηνία χρέωσής του, μέχρι την ημερομηνία εξόφλησής του.
- Σύμβαση δανείου. Η σύμβαση δανείου είναι το συμβόλαιο που υπογράφει ο πελάτης με την τράπεζα πριν από την εκταμίευση του δανείου. Ο δανειολήπτης θα πρέπει να διαβάζει αναλυτικά όλες τις λεπτομέρειες χορήγησης, όπως το ύψος και το είδος του επιτοκίου, τη διάρκεια αποπληρωμής, τις παρεχόμενες ασφαλιστικές καλύψεις, τα έξοδα του δανείου, καθώς και τους όρους πρόωρης αποπληρωμής του. Τέλος, ο δανειολήπτης θα πρέπει να είναι πλήρως ενήμερος για όλους τους όρους, η παραβίαση των οποίων από μέρους του δίνει στην τράπεζα το δικαίωμα να καταγγείλει τη σύμβαση του δανείου και να απαιτήσει την πλήρη εξόφληση του οφειλομένου υπολοίπου. Ο δανειολήπτης δεν θα πρέπει να διστάζει να ζητήσει διευκρινίσεις για τυχόν ασαφείς όρους και θα πρέπει πάντα να ζητά αντίγραφο της σύμβασης του δανείου.
- Τειρεσίας. Πρόκειται για μια εταιρεία που ιδρύθηκε από το σύνολο σχεδόν των ελληνικών τραπεζών με σκοπό τη συγκέντρωση και διάθεση πληροφοριών σχετικά με την οικονομική συμπεριφορά επιχειρήσεων και ιδιωτών. Οι πληροφορίες αυτές προστατεύουν την πίστη και μείωση των επισφαλειών προς όφελος του τραπεζικού συστήματος αλλά και των ίδιων των συναλλασσομένων.
- Τραπεζικός μεσολαβητής. Ανεξάρτητη αρχή η οποία συστάθηκε με πρωτοβουλία της ΕΕΤ. Ο τραπεζικός μεσολαβητής αναλαμβάνει τη διευθέτηση διαφορών μεταξύ καταναλωτών και οποιασδήποτε ελληνικής τράπεζας.