Υπάρχουν στιγμές στη ζωή ενός καλλιτέχνη που λειτουργούν σαν σιωπηλά καλέσματα επιστροφής, σαν αδιόρατοι ψίθυροι που σε στρέφουν ξανά προς τις ρίζες σου. Όχι από παραίτηση, αλλά από μια βαθύτερη ανάγκη να ξαναβρείς τη φωνή σου εκεί όπου γεννήθηκε. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι της Ξένιας Πετμεζά πίσω στη Δράμα - ένα ταξίδι που δεν έφερε μόνο το κλείσιμο ενός κύκλου, αλλά άνοιξε έναν άλλον, απρόβλεπτα δημιουργικό.
Σε μια πόλη μψακριά από τις μεγάλες σκηνές, μέσα σε έναν ισόγειο χώρο 81 τ.μ., εκείνη δεν είδε το κενό, είδε το ενδεχόμενο. Και με πείσμα, επιμονή και ανάγκη για χώρο έκφρασης γέννησε το DramArt, μια μικρή θεατρική εστία που πλέον χτυπά σαν καρδιά πολιτισμού στην επαρχιακή πόλη.
Μέσα σε αυτό το καταφύγιο επιστρέφει τώρα η παράσταση «Τα λιοντάρια του πολέμου» - ένα έργο που συνδέεται άμεσα με τη δική της πορεία, γιατί από αυτό ξεκίνησαν όλα.
Η επιστροφή και οι αποφάσεις που άλλαξαν τη ροή
Απόφοιτη Μουσικολογίας της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ και της Δραματικής Σχολής του ΚΘΒΕ, η Ξένια Πετμεζά εγκατέλειψε τη Θεσσαλονίκη το 2017, αισθανόμενη πως κάτι είχε ολοκληρωθεί.
«Ήταν μια μεταβατική περίοδος για μένα… Ένιωθα ότι ο κύκλος στη Θεσσαλονίκη ολοκληρωνόταν και ήμουν στο μεταίχμιο να φύγω στο εξωτερικό ή όχι», θυμάται.
Παρά τις προτάσεις που είχε από θέατρα της περιοχής, «δεν έβρισκα τον εαυτό μου σύμφωνο με τις συνθήκες», λέει.
Η επιστροφή στη Δράμα ήταν τελικά μια επιλογή που, όπως τονίζει η ίδια, «με δικαιώνει σταδιακά».
Ωστόσο, η απόσταση από το θέατρο την πλήγωνε. Εργάστηκε σε συγγενική επιχείρηση για έξι χρόνια, αφήνοντας πίσω της τη μεγάλη της αγάπη.
«Πέρασα το πένθος μου… Είχα την αίσθηση ότι απομακρύνομαι από αυτό και ήταν ένα σοκ», εξομολογείται.
Κι όμως, η ανάγκη για δημιουργία δεν έσβησε. «Χρειάζεται ένας χρόνος ζύμωσης… να δεις αν μπορείς να εφαρμόσεις το ρητό: Όταν δεν πάει ο Μωάμεθ στο βουνό, πάει το βουνό στον Μωάμεθ», λέει. «Σε κινεί η ανάγκη όταν δεν βλέπεις δρόμο, να αρχίσεις να βλέπεις διαδρομές, επιλογές, δυνατότητες».
Έτσι γεννήθηκε το DramArt
Η αφορμή ήρθε απρόσμενα: μια καλλιτεχνική συγγένεια με μια νεαρή ηθοποιό που τελειώνει τη Σχολή Βουτσινά. Έκαναν μαζί μια περφόρμανς στη Δράμα και η σπίθα άναψε.
«Ξαναήρθα σε επαφή… και στη συνέχεια θέλησα να κάνω ένα θεατρικό έργο, συγκεκριμένα ‘Τα λιοντάρια του πολέμου’, που αγαπώ πολύ την ιστορία».
Με μια μικρή ομάδα, έκαναν πρόβες όπου και όπως μπορούσαν και έπαιξαν μόλις τρεις παραστάσεις στο Διοικητήριο.
Ύστερα ήρθε η μητρότητα, ένας φυσικός κύκλος παύσης και επανεκκίνησης.
Όταν επέστρεψε, η επιθυμία για έναν μόνιμο χώρο έγινε επιτακτική.
«Ήθελα να δημιουργήσω ένα θέατρο δικό μου… Να κάνω τις πρόβες μου, τα σεμινάριά μου. Το ένα έφερε το άλλο, βρέθηκε ο χώρος και σταδιακά είδαμε ότι μπορούσε να γίνει θεατρική σκηνή».
Με τη βοήθεια ανθρώπων που στάθηκαν δίπλα της -«συνοδοιπόροι που με στήριξαν… το θέατρο έχει μεγάλη ισχύ συνεργασίας»- δημιουργήθηκε το DramArt, χωρητικότητας 45–50 θεατών.
Η επιστροφή των «Λιονταριών»
Τώρα, η παράσταση (Το κείμενο είναι της ομάδας) που σηματοδότησε αυτή την πορεία επιστρέφει στον φυσικό της χώρο.
«Το έργο πραγματεύεται την αναζήτηση της ελευθερίας —εσωτερικής και εξωτερικής— και τα όρια του τι είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε… Όλο αυτό δεν είναι δεδομένο. Πολλές φορές είμαστε στη δική μας μικρή φυλακή και δεν το γνωρίζουμε», λέει η σκηνοθέτης.
«Την ελευθερία την κερδίζεις, δεν σου χαρίζεται. Μπορεί να μην είσαι έτοιμος για αυτήν ακόμη και αν σου έρθει στο πιάτο. Πολλές φορές σε φυλακίζει ο ίδιος σου ο εαυτός».
Η τέχνη έξω από τα κέντρα — γιατί έχει σημασία
Η ιστορία της Ξένιας Πετμεζά είναι κάτι περισσότερο από μια προσωπική διαδρομή. Είναι μια απόδειξη ότι η τέχνη δεν χρειάζεται να ζει αποκλειστικά εκεί όπου υπάρχουν τα πολλά φώτα - μπορεί να δημιουργήσει το δικό της φως.
Η αποκέντρωση της τέχνης δεν είναι θεωρία, είναι αναπνοή. Είναι μια ανάκτηση του δικαιώματος των μικρών πόλεων να έχουν δικούς τους χώρους, δικές τους σκηνές, δικές τους φωνές.
Και είναι μια υπενθύμιση ότι ο πολιτισμός δεν ανήκει στα μεγάλα κέντρα επειδή «εκεί συμβαίνουν όλα», αλλά επειδή εκεί τόλμησαν να συμβούν.
Όταν τέτοια τόλμη γεννιέται στη Δράμα, τότε αλλάζει ο χάρτης. Δεν υψώνεται απλώς ένα θέατρο — υψώνεται μια δυνατότητα. Και ίσως αυτή να είναι η μεγαλύτερη νίκη των «λιονταριών» της Ξένιας Πετμεζά.
28 Νοεμβρίου - 14 Δεκεμβρίου
