Πρωινός καφές με τον «Mr κυβερνοασφάλεια» Μιχάλη Μπλέτσα

Ο σημερινός καλεσμένος του «πρωινού καφέ» έστειλε το πρώτο του email το 1988 και έκανε την πρώτη του videoconference το 1996. «Τότε με έβριζαν οι περισσότεροι που τους ταλαιπωρούσα,
αλλά τους λέω: «παιδιά, τζάμπα τηλέφωνο», τονίζει σήμερα ο Διοικητής της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας Μιχάλης Μπλέτσας.

Γεννημένος στα Χανιά, σπούδασε στο Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης, από όπου θυμάται φυσικά το πανεπιστήμιο αλλά και το Bel Air, το Μικρό Καφέ, το Μajestic και το Αχίλλειο. Στη συνέχεια ήταν επί 30 χρόνια ερευνητής στο Media Lab του ΜΙΤ.

«Είναι η δουλειά μου να ανησυχώ, είναι η δουλειά μου να είμαι παρανοϊκός. Αυτό είναι το νόημα, να προσπαθώ να προλαμβάνω όλα τα ενδεχόμενα», τονίζει, ενώ ένα από τα πράγματα για τα οποία ανησυχεί είναι «ότι είμαστε η χώρα που έχει τη μικρότερη εμπιστοσύνη στα Μέσα Ενημέρωσης και τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ως πρωταρχική πηγή
ενημέρωσης».

Υπάρχει χρόνος στη ζωή σας για πρωινό καφέ;

Αναγκαστικά. Κάποια πράγματα δεν πρέπει να τα χαλάμε, γιατί αλλιώς χάνουμε την ισορροπία μας. Δε γίνεται χωρίς πρωινό καφέ. Κάνεις ένα διάλειμμα, χαλαρώνεις λίγο, είναι ο δικός σου
χρόνος. Αυτό είναι απαραίτητο, δε γίνεται αλλιώς.

Τι είδους καφέ προτιμάτε;

Προτιμώ έναν καλό καπουτσίνο. 

Είναι ώρα χαλάρωσης ή σκέψης για το τι έγινε;

Είναι ώρα οργάνωσης για το τι έρχεται. Προτεραιοποιήσης, να τα βάλεις όλα σε μια σειρά, επίσης και κοινωνικοποίησης τις περισσότερες φορές, γιατί προτιμώ να έχω παρέα στον πρωινό καφέ.

Άρα, καθόλου ίντερνετ;

Όχι, καθόλου.

Ούτε για Social media που δεν τα εκτιμάτε και πολύ;

Προτιμώ σόσιαλ, όχι μίντια (γελάει).

Γεννηθήκατε στα Χανιά. Έχετε αναμνήσεις από το σχολείο και την παιδική σας ηλικία εκεί;

Πάρα πολλές.

Τι είδους;

Ένα κλασικό παιδί μεσαίας τάξης ήμουν, με μορφωμένους γονείς. Προνομιούχος, δεν μπορώ να πω, οι γονείς ήταν αρχιτέκτονες. Γειτονιά, ξενοιασιά, καμία ανησυχία για τη δική μου ασφάλεια από τους γονείς, με τα πόδια παντού. Όλα αυτά άλλαξαν.

Μιλάμε για ποια περίοδο;

Μιλάμε για την Α’ Δημοτικού που ήταν το 1972, στη διάρκεια της χούντας.

Τι θέλατε να γίνετε μικρός όταν σάς ρωτούσαν;

Μηχανικός.

Από την αρχή;

Όχι, ξεκίνησα θέλοντας να γίνω πιλότος μαχητικού και η μάνα μου φοβήθηκε γιατί είχα αρκετούς συμμαθητές που πήγαν στην Ικάρων και δεν επέζησαν, γιατί εκείνη την εποχή ήταν πολύ πιο
δύσκολα τα πράγματα και πολύ πιο επικίνδυνη η ενασχόληση. Έτσι από πολύ μικρός είχα μια μανία με τα αεροπλάνα και τα ηλεκτρονικά. Η μάνα μου με έσπρωξε σιγά σιγά προς τα ηλεκτρονικά.

Στα μαθήματα να φανταστώ ότι ήσασταν καλός.

Πολύ καλός μαθητής, δεν είχα ποτέ πρόβλημα.

Με τα αθλητικά πώς τα πηγαίνατε;

Λίγα όχι πολύ, δεν είχα ταλέντο στον αθλητισμό. Ασχολήθηκα με όλα, έκανα τα πάντα. Και μπάσκετ έπαιζα και τένις έπαιζα και ποδήλατο δοκίμασα, ποδόσφαιρο δεν έπαιξα ποτέ. Περίεργο αυτό για Έλληνα, αλλά έτσι ήταν (γελάει).

Γιατί διαλέξατε τη σχολή ηλεκτρολόγων-μηχανικών;

Η μάνα μου με έστρεψε σιγά σιγά προς τα ηλεκτρονικά. Στην αρχή ήθελα να πάω στην αεροπορία και στη Σχολή Ικάρων. Μετά μου λέει: «Εσύ έχεις πιο πολύ τάση προς μηχανικό». Και η Ικάρων είχε μια σχολή Μηχανικών Αεροπορίας (ΣΜΑ). Μάλιστα είχαμε και ένα γείτονα που έμενε δίπλα μας και ήταν Μηχανικός Αεροπορίας και εγώ πήγαινα και καθόμουν στο σπίτι του και διάβαζα τη
βιβλιοθήκη του. Μετά στο φροντιστήριο ήταν ο καθηγητής μου, που ήταν ένας εξαιρετικός μαθηματικός και ήταν ο ίδιος με αυτόν που είχε η μαμά μου.

Αυτός, λοιπόν μου λέει: «Γιατί να πας στο στρατό και να μην πας στο Πολυτεχνείο;». Και έτσι σιγά σιγά πήγα προς τα εκεί.

Γιατί επιλέξατε τη Θεσσαλονίκη;

Γιατί εκεί σπούδασε όλη η οικογένεια. Οι γονείς μου, τα αδέλφια μου, όλοι έχουμε σπουδάσει στη Θεσσαλονίκη, ενώ εδώ έμενε και η γιαγιά μου. Είχαμε, δηλαδή οικογένεια εδώ.

Πως ήταν τα φοιτητικά χρόνια στη Θεσσαλονίκη; Τι θυμάστε;

Πολύ όμορφα χρόνια. Άργησα λίγο να μπω στο νόημα, μετά μάλιστα από το τρίτο έτος άρχισα να δουλεύω κιόλας, αλλά σιγά σιγά άρχισα να έχω πολύ καλούς φίλους, τους οποίους έχω ακόμα και σήμερα. Τους είδα μάλιστα αυτές τις μέρες που
ήμουν στη Θεσσαλονίκη. Είναι αυτοί εδώ παραδίπλα που ακούγονται οι φωνές τους (γελάει). Επίσης είχα και έναν πολύ καλό καθηγητή.

Ποιον;

Τον Γιώργο Σεργιάδη.

Ποια ήταν τα στέκια σας τότε στη Θεσσαλονίκη; Πού πηγαίνατε;

Στέκια τα γνωστά. Βογατσικού, Bel Air, Μικρό Καφέ, Μajestic, Αχίλλειο.

Τάβλι εκεί;

Τάβλι στη Ρεζέρβα, στη Μελενίκου.

Μαζί με τον Marvin Minsky, έναν από τους θεμελιωτές της Τεχνητής Νοημοσύνης και ιδρυτικό μέλος του MIT Media Lab

Η εμπειρία στο μεταπτυχιακό της Μηχανικής Υπολογιστών στη Βοστώνη πώς ήταν;

Ήταν άλλος κόσμος. Μου άνοιξε τα μάτια ότι υπάρχει και κάτι άλλο, διότι εμείς στην Ελλάδα έχουμε και λίγο την αίσθηση ότι είμαστε ακόμη στο κέντρο του κόσμου. Έχουμε μείνει λίγο στην
εποχή που οι Δελφοί ήταν ο ομφάλιος της γης, οπότε η Βοστώνη ήταν μια πολύ χρήσιμη εμπειρία. Μου άνοιξε τα μάτια και μου έδωσε απίστευτες ευκαιρίες που δεν θα είχα εδώ ποτέ.

Σε τι διέφερε το ελληνικό από το αμερικανικό πανεπιστήμιο με τα μάτια του τότε φοιτητή Μιχάλη Μπλέτσα;

Να το πω πολύ απλά: στη σοβαρότητα. 

Στο ΜΙΤ είστε 35 χρόνια. 30 χρόνια στο ΜΙΤ και 35 στις Ηνωμένες Πολιτείες. Τι ήταν αυτό που πήρατε από το ΜΙΤ;

Το καλύτερο Πολυτεχνείο στον κόσμο. Ένας μύθος που σκεφτόμουν όταν ήμουν μαθητής και έλεγα: «Πού θα καταλήξω, που θα μπω;». Μπήκα σε μια πάρα πολύ καλή σχολή, μια από τις καλύτερες στην Ελλάδα.

Επιβεβαιώθηκε αυτός ο μύθος;

Όχι, μόνο επιβεβαιώθηκε, αλλά θεωρώ τον εαυτό μου πολύ τυχερό, διότι είναι πολύ σπάνιο να έχεις ένα όνειρο και η πραγματικότητα να βγει παραπάνω. Η πραγματικότητα ήταν καλύτερη από το μύθο.

Νίκολας Νεγκροπόντε: Πώς ήταν η σχέση;

Έντονη. Σίγουρα μέντορας, έμαθα πολλά πράγματα από αυτόν. Και καλά και κακά. Έτσι είναι όμως, τα διδάγματα είναι χρήσιμα και προς τις δύο περιπτώσεις. Ήταν ο διευθυντής του Media Lab
που όμως δεν ασχολήθηκε ποτέ με την πρόσληψή μου. Όταν όμως προσλήφθηκα ήρθε και μου είπε ότι «χαίρομαι πολύ, γιατί επιτέλους έρχεται και ένας Έλληνας και θα με βοηθάει στις υποθέσεις μου στην Ελλάδα» (γελάει).

Εκείνη η φοβερή και τρομερή ανακάλυψη του «υπολογιστή των φτωχών» είχε κάποια ιστορία;

Δεν ήταν ανακάλυψη, ήταν θα έλεγα μια μεγάλη προσπάθεια, με πολλές τεχνολογικές καινοτομίες. Για παράδειγμα να μπορέσουμε να φτιάξουμε μια οθόνη στο 1/3 του κόστους. Γιατί το πιο ακριβό
εξάρτημα στον υπολογιστή ήταν η οθόνη, η οποία από μόνη της η πιο φθηνή τότε έκανε 120$ και εμείς φτιάξαμε τη δικιά μας με 40 δολάρια. Όλο αυτό ήταν μια τεράστια πορεία. Γι’ αυτό σας λέω
ότι η πραγματικότητα ξεπέρασε τη φαντασία, διότι όχι μόνο φτιάξαμε έναν υπολογιστή από το μηδέν, αλλά φτιάξαμε και τα εξαρτήματα που μπαίνανε σε μεγάλο βαθμό μέσα στον υπολογιστή. Γιατί αλλιώς δε θα μπορούσαμε να τον φτιάξουμε. Όχι μόνο φτιάξαμε την οθόνη, αλλά σχεδιάσαμε τσιπάκια και αλλάξαμε πάρα πολλά πράγματα για να κατέβει το κόστος τόσο πολύ.

Γιατί επιστρέψατε στην Ελλάδα;

Καταρχήν δεν έφυγα ποτέ τελείως. Γιατί από τη στιγμή που πήγα εκεί είχα αυτό το πράγμα που λέγεται ίντερνετ. Έχω όλα τα email που έχω στείλει από το 1990 (χαμογελάει).

Σοβαρά; Όλα τα email που έχετε στείλει παντού;

Παντού. Και αυτά που έχω στείλει και αυτά που έχω λάβει. Τα έχω κρατήσει όλα. Επομένως για μένα το ίντερνετ ήταν κυρίως μια σύνδεση με την Ελλάδα, η οποία μου επέτρεψε να μη φύγω και να κρατήσω την επαφή μου. Καθώς περνούσε ο καιρός και η τεχνολογία γινόταν όλο και καλύτερη, άρχισα να εκπαιδεύω τους φίλους μου πώς να κάνουν videoconference. Τότε με έβριζαν οι
περισσότεροι που τους ταλαιπωρούσαν, αλλά τους λέω: «παιδιά, τζάμπα τηλέφωνο».

Πότε κάνατε το πρώτο videoconference;

Θυμάμαι το πρώτο email που έστειλα και ήταν τότε που ακόμη δεν είχα φύγει για την Αμερική. Το ανταλλάξαμε με τον Στέλιο Σαρτζετάκη που τώρα εργάζεται στο ερευνητικό κέντρο «Αθηνά». Το έστειλα από την εταιρεία που δούλευα στη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα. Μας συνέδεσε στο δίκτυο που υπήρχε τότε. Αυτό έγινε το 1988. Το πρώτο videoconference πρέπει να ήταν γύρω στο 1996. Και η πρώτη τηλεοπτική διαδικτυακή μετάδοση πρέπει να την ξεκίνησα γύρω στο 1997.

Όταν πέρσι ξεκινήσατε στην Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας είχατε έδρα; Είχατε γραφείο;

Όχι, η αρχή ιδρύθηκε πέρσι και τώρα σιγά σιγά την στήνουμε. Υπήρχε Γενική Διεύθυνση Κυβερνοασφάλειας στη Γενική Γραμματεία Τηλεπικοινωνιών Ταχυδρομείων στο υπουργείο
Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Στην Εθνική Αρχή ξεκινήσατε από το μηδέν. Ποιος ήταν ο στόχος;

Ο στόχος ήταν ευρωπαϊκή επιταγή, γιατί αφενός η Ευρώπη απαιτεί από κάθε χώρα να έχει μια ρυθμιστική αρχή για το κομμάτι της κυβερνοασφάλειας που θα θέσει ένα πλαίσιο, το
οποίο θα πρέπει να ακολουθούν όλοι και κάποιον να ελέγχει τη συμμόρφωση με το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο και κάποιον με τον οποίο να μιλάει. Ήθελε να μιλάει με ένα, γιατί η κυβερνοασφάλεια αφορά αυτή τη στιγμή τους πάντες. Για να καταλάβετε στο Εθνικό Συμβούλιο Κυβερνοασφάλειας συμμετέχει η Γενική Γραμματεία Εθνικής Ασφάλειας, δηλαδή ο πρώην
σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας στον πρωθυπουργό, η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος και η Αντιτρομοκρατική, συμμετέχει η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, η Διεύθυνση Κυβερνοασφάλειας του υπουργείου Αμύνης και εμείς.

Πώς αισθάνεστε ανάμεσα σε όλους αυτούς;

Καταρχήν, να σας πω ότι μου αρέσει που έχω μια κάρτα με το εθνόσημο. Και δεύτερον ξέρω το αντικείμενο, ειδικά τα τεχνικά κομμάτια, μαθαίνω και την πολιτική τώρα σιγά σιγά, οπότε μια χαρά.

Έχω διαβάσει κάπου ότι η ελπίδα σας είναι η πυρηνική σύντηξη για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργεια; Σωστά;

Σωστά και εξακολουθεί να είναι. Περισσότερο και από το quantum computing. Παρόλο που είμαι στον τομέα των υπολογιστών θεωρώ ότι η πυρηνική σύντηξη θα αλλάξει τον κόσμο. Τελείως.

Βλέπετε να έρχεται;

Προχωράμε. Πλέον μετά από πάρα πολλά χρόνια που η πυρηνική σύντηξη ήταν 30 χρόνια μακριά αρχίζει να μας πλησιάζει. Βλέπουμε συνέχεια πρόοδο στο συγκεκριμένο τομέα, μικρά βήματα αλλά σημαντικά. Επίσης βλέπουμε ότι μπαίνουν στον τομέα παρά πολλά ιδιωτικά λεφτά εξαιτίας της προόδου που έχει γίνει στη βασική επιστήμη.

Φαντάζομαι ότι είδατε όλο αυτό το διάστημα διάφορα εμπόδια στο δημόσιο.

Θα το έλεγα κάπως έτσι, ευγενικά. Είναι μια ευγενική διατύπωση.

Έχουμε κάποια ατού στην Ελλάδα; Φιλότιμο για παράδειγμα.

Στο δημόσιο;

Ναι.

Έχουμε ένα 10% το οποίο έχει φιλότιμο, πάνω στις πλάτες του οποίου στηρίζεται όλη η χώρα.

Αυτό βλέπετε ότι μπορεί να αλλάξει; Και να γίνει λίγο πιο ορθολογικό;

Καταρχήν χρειάζεται να υπάρξει γενικότερα μια πιο ορθολογική λειτουργία του δημοσίου. Θυμάμαι στον ΟΤΕ, από όπου έχω περάσει το 2010 μέχρι το 2013, είχαμε μια περίπτωση Πειθαρχικού, όπου κάποιος εργαζόμενος εκνευρίστηκε με κάποιον πελάτη, τού βάρεσε μια μπουνιά στη μούρη σε μαγαζί του ΟΤΕ και τον ξάπλωσε κάτω. «Μην το κάνουμε και τίποτα τώρα του ανθρώπου. Εκνευρίστηκε», αυτό ακούσαμε τότε.

Το δημόσιο, για διάφορους λόγους, άλλους ιστορικούς και άλλους ουσιαστικούς, το
βλέπουν πολλοί σαν ένα μέρος που πας και αράζεις. Δεν μάς πληρώνουν καλά, άρα και εμείς δεν κάνουμε καλά τη δουλειά μας.

Η αξιολόγηση που ξεκινά αυτές τις μέρες στο δημόσιο είναι καλή κίνηση;

Πάντα κάθε αξιολόγηση είναι καλή. Από την άλλη πρέπει να καταλάβουμε ότι δε θα γίνουν όλα από την αρχή. Για να φτάσουμε σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο θα περάσει αρκετός καιρός και θα γίνουν αρκετές δοκιμές. Αλλά ξέρετε ότι το τέλειο είναι ο χειρότερος εχθρός του καλού και είναι και η δικαιολογία για να μη γίνεται τίποτα στην Ελλάδα. Δηλαδή, επειδή δεν μπορούμε να το κάνουμε τέλεια, ας μην το κάνουμε.

Σας ανησύχησε το μπλακ άουτ στην Ισπανία;

Δε με εκπλήσσει. Οι Ισπανοί έχουν έναν πολύ μεγάλο δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, με πάρα πολλούς παραγωγούς και με πάρα πολλούς καταναλωτές. Και είναι πάρα πολύ πιθανό να εμφανιστεί κάποια περίπτωση αστάθειας στο δίκτυο, η οποία για να μην καταστραφούν το δίκτυο, οι γεννήτριες και οι καταναλωτές πρέπει να την κόψουμε. Όλο αυτό δημιουργεί τέτοιου είδους φαινόμενα, όπως αυτό που είδαμε αυτές τις ημέρες.

Στην Ελλάδα κινδυνεύουμε από τέτοια φαινόμενα;

Όλες οι χώρες κινδυνεύουν από αυτό και ειδικά χώρες, όπως η Ελλάδα, που έχουν μεγάλο μείγμα ανανεώσιμων. Είναι καλό να έχουμε ανανεώσιμα, από την άλλη τα ανανεώσιμα δημιουργούν πολύ μεγάλες προκλήσεις στη διαχείριση του δικτύου.

Το δίκτυο είναι κάτι το οποίο το παρακολουθεί κάποιος κάθε μέρα. Είναι άνθρωποι από πάνω κάθε μέρα, δεν είναι ότι δουλεύει μόνο του και δεν είναι όπως παλιά που δούλευε μόνο του. Τώρα
χρειάζεται πολύ μεγάλη τεχνογνωσία, μεγάλη προσπάθεια, υψηλή τεχνολογία και μέχρι στιγμής από ότι φαίνεται στην Ελλάδα κάνουμε πάρα πολύ καλή δουλειά. Να σας θυμίσω ότι το
Σαββατοκύριακο του Πάσχα είχαμε μια δύσκολη περίοδο διαχείρισης, διότι αυξήθηκαν πολύ λόγω του καιρού τα ανανεώσιμα και έπεσε απότομα η κατανάλωση. Οπότε έπρεπε πράγματα να αποσυνδεθούν από το δίκτυο για να μην έχουμε
προβλήματα.

Φοβάστε κάτι; Ανησυχείτε για κάτι που βλέπετε να αναπτύσσεται ασύμμετρα;

Ανησυχώ για πάρα πολλά πράγματα. Είναι η δουλειά μου να ανησυχώ, είναι η δουλειά μου να είμαι παρανοϊκός. Αυτό είναι το νόημα, να προσπαθώ να προλαμβάνω όλα τα ενδεχόμενα.

Για ποια πράγματα ανησυχείτε;

Καταρχήν για το γεγονός ότι το δημόσιο δεν μπορεί να ανταποκριθεί στο θέμα της κυβερνοασφάλειας. Αυτή τη στιγμή δεν έχει το προσωπικό και δεν μπορεί να κρατήσει  το προσωπικό. Ελάχιστες εξαιρέσεις. Και αυτοί οι άνθρωποι που κρατούν τα συστήματα του δημοσίου να τρέχουν το κάνουν με ηρωικές προσπάθειες. Ένα είναι αυτό λοιπόν, το δημόσιο δεν έχει το προσωπικό. Δεύτερον, με απασχολεί πάρα πολύ ότι δε βλέπουμε πολλά πράγματα.

Όπως;

Δε βλέπουμε αυτή τη στιγμή τους πολύ ικανούς μέσα στα συστήματά μας και συνήθως τους ανακαλύπτουμε μετά από καιρό. Επίσης με ανησυχεί πάρα πολύ ότι είμαστε η χώρα που έχει τη μικρότερη εμπιστοσύνη στα Μέσα Ενημέρωσης
και τη μεγαλύτερη εξάρτηση από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης ως πρωταρχική πηγή ενημέρωσης…

…Για τα οποία έχετε πει ότι είναι το ναρκωτικό της εποχής.

Γιατί είναι ο πιο εύκολος τρόπος για να χειραγωγήσεις την κοινή γνώμη. Είναι η τέλεια μηχανή χειραγώγησης.

Και τι μπορεί να κάνει ο πολίτης για να προστατευθεί από αυτό;

Να χρησιμοποιεί το μυαλό του, την κριτική του ικανότητα και να μην τεμπελιάζει. Να πηγαίνει να διαβάζει την πληροφορία στην πηγή. Όχι να πιστεύει ότι του στέλνουν οι φίλοι του μέσα από τα
Σόσιαλ Μίντια.

Τεχνητή νοημοσύνη. Πρόκληση ή κίνδυνος;

Είναι σίγουρα μια σημαντική εξέλιξη, είναι σε μεγάλο βαθμό υπερτιμημένη, είναι σίγουρα μια τεχνολογία που όπως και το ίντερνετ θα αλλάξει τη ζωή μας, αλλά θα σας θυμίσω τι έγινε το 2000 με το ίντερνετ. Έγινε μια τεράστια υπερ-επένδυση, είχαμε ένα κραχ και μετά πλέον το θεωρούμε μια αναγκαιότητα. Νομίζω ότι κάποια ανάλογη πορεία θα έχει και η Τεχνητή Νοημοσύνη. Είναι μια τεχνολογία χωρίς την οποία σε 10 χρόνια δε θα
μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας, αλλά όχι με τον τρόπο με τον οποίο το χρησιμοποιούμε σήμερα.

Αμερική και Τραμπ: ανησυχείτε;

Σαν κυβερνητικός αξιωματούχος θα πρέπει να είμαι συγκρατημένος στο συγκεκριμένο θέμα. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι προσπαθώ να μην παρακολουθώ τα νέα από την Αμερική επί καθημερινής βάσεως. Για να μην συγχύζομαι πάρα
πολύ.

Τελειώνουμε με τον ιδιώτη Μιχάλη Μπλέτσα. Η οικογένεια;

Δύο μεγάλα παιδιά, δίδυμα. Η κόρη μου αποφοιτεί από τη Βιοατρική ως μηχανικός, ο γιος μου κάνει οικονομικά και μάλλον σκέφτεται για νομική. Και οι δύο ζουν προς το παρόν στην Αμερική. Μαζί με τη σύζυγό μου.

Χόμπι υπάρχουν για τον Διοικητή της Εθνικής Αρχής Κυβερνοασφάλειας; Κάτι με το οποίο χαλαρώνετε;

Ναι, το φαγητό (γελάει), η μουσική, οι ταινίες, ο κινηματογράφος και το μαστόρεμα. Μου αρέσει πολύ να μαστορεύω. Με ηρεμεί, όπως και το μαγείρεμα.

Στη Μουσική έχουμε κάποια ιδιαίτερη προτίμηση;

Όχι, ακούω τα πάντα. Μου αρέσει, δηλαδή το Spotify. Ότι βρίσκω τα πάντα μέσα.

Η Θεσσαλονίκη; Σας αρέσει;

Πάρα πολύ.

Πως την βρίσκεται;

Καρντασιστάν (χαμογελάει).

Μότο ζωής υπάρχει;

Να μη βαριέμαι. Βαριέμαι εύκολα. Να κάνω καινούργια πράγματα, λοιπόν.

Αν είχατε το μαγικό ραβδί τι θα αλλάζατε στην Ελλάδα που δεν αλλάζει εύκολα;

Θα έφτιαχνα το σύστημα δικαιοσύνης, θα επιτάχυνα το σύστημα δικαιοσύνης.