Μπορεί η σχολική χρονιά για δασκάλους και μαθητές να ολοκληρώθηκε στα μέσα Ιουνίου, (τα μαθήματα είχαν ολοκληρωθεί έως τις 28 Μαϊου στη δευτεροβάθμια) όμως το εφετινό «κουδούνι του σχολάσματος» για τους ιδιοκτήτες κυλικείων σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, άργησε να χτυπήσει.
Τα κυλικεία σε όλες τις σχολικές μονάδες ανά τη χώρα, έχουν εισέλθει σε κατάσταση βαθιάς κρίσης χάρις την από 1/10/2024 νέα φορολογική πολιτική, με τους κυλικειάρχες να καταγγέλλουν συνθήκες που καθιστούν σχεδόν αδύνατη τη συνέχιση της δραστηριότητάς τους. Η δε αυστηρή γραφειοκρατία, οι όροι λειτουργίας και ο αποκλεισμός από κρίσιμες αποφάσεις απειλούν τη βιωσιμότητα των σχολικών κυλικείων, ενός θεσμού που διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην καθημερινή ζωή των μαθητών.
Φορολογικό - Ταφόπλακα για τη λειτουργία των κυλικείων
Η νέα φορολογική πολιτική την οποία έθεσε σε λειτουργία από 1 Οκτωβρίου 2024, η ΑΑΔΕ μέσω εσωτερικής απόφασης, προβλέπει πως τα σχολικά κυλικεία θα φορολογούνται βάσει 255 ημερών λειτουργίας για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και 274 ημερών για τη δευτεροβάθμια. Πριν την εσωτερική εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, τα σχολικά κυλικεία φορολογούνταν βάσει της πραγματικής τους δραστηριότητας, με τον υπολογισμό να λαμβάνει υπόψη τις πραγματικές ημέρες λειτουργίας μέσα στο σχολικό έτος, δηλαδή περίπου 189 ημέρες.
Συνέπεια της εφαρμογής της εν λόγω οδηγίας είναι αφενός μία αυξημένη φορολογία κι αφετέρου, καθυστερήσεις στην εκκαθάριση. «Τα κυλικεία αντί για φόρους 700 -1.000 ευρώ που κατέβαλαν κατά μέσο όρο τα προηγούμενα χρόνια, πλέον βαρύνονται με ποσά που κυμαίνονται μεταξύ 2.000 και 2.500 ευρώ ετησίως, αυξάνοντας δραστικά τα φορολογικά βάρη και θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων μας», σημειώνει στη ΜτΚ η Μυρσίνη Μαστραντωνά, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κυλικείων Δημοσίων και Ιδιωτικών Σχολείων (ΠΟΚΔΙΣ). Σα να μην έφτανε αυτό, η «εμβόλιμη» απόφαση της ΑΑΔΕ προκάλεσε καθυστερήσεις στην διοικητική εκκαθάριση των δηλώσεων, με αποτέλεσμα να χάνονται προθεσμίες και δικαιώματα όπως φοιτητικά επιδόματα, αιτήσεις παιδικών σταθμών κ.λπ. Από τους ιδιοκτήτες κυλικείων, όπως εξηγεί.
Η κ. Μαστραντωνά, ιδιοκτήτρια κυλικείου σε σχολείο στη Χαλκίδα για 20 και πλέον έτη, περιγράφει μία ζοφερή πραγματικότητα για την ίδια και τους συναδέλφους της. «Η φορολογία είναι η ταφόπλακα στο επάγγελμά μας. Φορολογούμαστε τεκμαρτά για 255-275 εργάσιμες ημέρες, ενώ στην πραγματικότητα εργαζόμαστε περίπου 189. Φορολογείται το κυλικείο στο Λύκειο και το Γυμνάσιο 275 ημέρες, ενώ τα μαθήματα σταματούν στις 18 Μαΐου και τα δημοτικά που έχουν μαθήματα μέχρι τα μέσα Ιουνίου, φορολογούνται λιγότερες μέρες. Ποιος έχει κάνει αυτό το σχεδιασμό και με τι κριτήρια, δεν ξέρουμε. Δεν μπορούμε να φορολογούμαστε για μέρες που δεν υπάρχουν μαθητές – δηλαδή πελάτες – στο σχολείο».
Η πρόεδρος εξηγεί πως ο υπολογισμός της φορολογίας γίνεται με βάση το διδακτικό έτος και όχι τις πραγματικές ημέρες λειτουργίας των σχολείων, γεγονός που οδηγεί σε υπερφορολόγηση. Το αποτέλεσμα είναι κυλικεία να επιβαρύνονται με πρόσθετα βάρη τα οποία οδηγούν τους κυλικειάρχες σε φορολογική «αφαίμαξη». «Έχουν συμπεριλάβει Σαββατοκύριακα και αργίες, σχολικές εκδρομές, καταλήψεις, καιρικά φαινόμενα όπου τα σχολεία παραμένουν κλειστά στο φορολογικό», υπογραμμίζει.
Το οξύμωρο της οριζόντιας φορολόγησης
Η Μυρσίνη Μαστραντωνά σημειώνει πως η οριζόντια φορολόγηση είναι ένα μέτρο οξύμωρο, αφού κυλικεία σχολείων έχουν τους ίδιους φορολογικούς συντελεστές με κυλικεία αεροδρομίων ή καραβιών, ενώ το πελατολόγιο για τους μεν είναι σταθερό (τα σχολεία έχουν συγκεκριμένο αριθμό μαθητών) και για τους δε, αυξημένο και εναλλασσόμενο. Παράλληλα αναδεικνύει και μια ακόμη αδικία: την οριζόντια φορολόγηση των σχολικών κυλικείων ανεξαρτήτως περιοχής και σχολικού συγκροτήματος. Με τα ίδια κριτήρια φορολογείται ένα σχολείο του αστικού ιστού με 200 – 300 μαθητές, με τα ίδια κι ένα σχολείο χωριού με 60 - 80. Οι διαφορές στα μεγέθη των σχολείων και της καταναλωτικής δυνατότητας των μαθητών τους αγνοούνται από το φορολογικό σύστημα, δημιουργώντας μια κατάσταση όπου οι μικρές μονάδες απειλούνται με λουκέτο.
Περιορισμοί χωρίς αντιστάθμισμα
Στα προβλήματα των σχολικών κυλικείων, εκτός της δυσβάσταχτης φορολόγησης, προστίθεται ακόμη και μία σειρά περιορισμών, όπως η μη ελεύθερη τιμολόγηση των προϊόντων, ο περιορισμένος κατάλογος επιτρεπόμενων τροφίμων αλλά και η απουσία δυνατότητας για αύξηση εσόδων μέσω διεύρυνσης δραστηριότητας. «Δεν είμαστε ελεύθερες επιχειρήσεις. Δεν μπορούμε να αυξήσουμε τις τιμές, ούτε να ανοίξουμε το κυλικείο μας Σάββατο ή απόγευμα. Και όμως, φορολογούμαστε σαν να είμαστε μαγαζί αεροδρομίου», τονίζει η πρόεδρος του ΠΟΚΔΙΣ.
Στην ήδη προβληματική σχέση των κυλικειαρχών με την πολιτεία, προστίθεται ο εξοβελισμός τους από τις αποφάσεις που τους αφορούν. Οι ίδιοι καταγγέλλουν ότι η πολιτεία αποφασίζει για τις αλλαγές στη λίστα προϊόντων χωρίς καμία διαβούλευση με τους ίδιους.
Κίνδυνος για λουκέτα
Η Συνομοσπονδία από την έναρξη της προηγούμενης σχολικής χρονιάς, λαμβάνοντας υπόψη τη δυσκολία της κατάστασης, δεν έμεινε άπρακτη. Αντιθέτως, προέβη σε επαφές με κυβερνητικούς φορείς και ενημερώσεις των μελών της, ενώ αντέδρασε έντονα στην εσωτερική οδηγία της ΑΑΔΕ.
Το προηγούμενο έτος πραγματοποιήθηκε συνάντηση εκπροσώπων των σχολικών κυλικείων με τον διοικητή της ΑΑΔΕ, Γιώργο Πιτσιλή, ο οποίος φάνηκε να αναγνωρίζει ότι τα αιτήματά τους είναι δίκαια. Τον Μάιο του τρέχοντος έτους πραγματοποιήθηκε νέα συνάντηση των κυλικειαρχών με εκπρόσωπο του Υπουργείου Οικονομικών, ο οποίος επίσης αναγνώρισε το δίκαιο των αιτημάτων τους. Επιπλέον, πολλοί βουλευτές όλων των κομμάτων έχουν εκφράσει τη στήριξή τους μέσω κοινοβουλευτικών ερωτήσεων, όμως τίποτα ακόμη δεν έχει αλλάξει, όπως επισημαίνουν. Οι εκπρόσωποι του κλάδου ζητούν την έκδοση νέας εγκυκλίου που θα προβλέπει φορολόγηση σύμφωνα με τις ημέρες λειτουργίας τους και όχι με βάση ένα αυθαίρετο σύνολο 270 ημερών.
Σε περίπτωση που δεν υπάρξει θετική εξέλιξη, έχουν δηλώσει ότι θα προχωρήσουν σε δυναμικές κινητοποιήσεις, καθώς η σημερινή κατάσταση οδηγεί πολλά κυλικεία σε αναστολή λειτουργίας λόγω της υπερβολικής φορολογικής επιβάρυνσης.
Όπως επισημαίνει η πρόεδρος Μυρσίνη Μαστραντωνά, βάσει της κατάστασης, κυλικεία αναγκάζονται να κλείσουν κάθε εβδομάδα. Στην Εύβοια, από τα 100 κυλικεία, τα 15 φέτος σκέπτονται να παραδώσουν τα βιβλία τους για κλείσιμο, ενώ πολλά ακόμη ετοιμάζονται για «λουκέτο», σε όλη την ελληνική επικράτεια, αν δεν αλλάξει η κατάσταση.
Οι προτάσεις της Ομοσπονδίας
Η Ομοσπονδία, εκτός του αιτήματος για ένα νέο, δίκαιο φορολογικό μοντέλο, βασισμένο στον αριθμό των μαθητών ανά σχολική μονάδα, και όχι σε τεκμαρτές ή οριζόντιες χρεώσεις, προτείνει την εφαρμογή μιας νέας στρατηγικής με στόχο την ένταξη των σχολικών κυλικείων στην προώθηση της μεσογειακής διατροφής. Βασικό εργαλείο της πρότασης είναι η χορήγηση voucher σε μαθητές – ιδανικά με εισοδηματικά κριτήρια – ώστε να διασφαλιστεί πως όλα τα παιδιά και κυρίως όσα προέρχονται από ευάλωτα νοικοκυριά, θα έχουν πρόσβαση σε υγιεινό και ποιοτικό δεκατιανό μέσω των σχολικών κυλικείων.
Οι επαγγελματίες του κλάδου υπογραμμίζουν ακόμη ότι υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι οι οποίοι, αντί να διοχετεύονται σε εξωτερικούς παρόχους, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν εντός του σχολείου, ενισχύοντας τα κυλικεία και την προσπάθεια για ορθή, υγιεινή διατροφή των μαθητών. «Έχουμε βιώσει περιστατικά ακατάλληλων γευμάτων που έχουν οδηγήσει ακόμη και σε τροφικές δηλητηριάσεις, όπως έγινε πέρσι στη Λαμία, όπου δηλητηριάστηκαν από σχολικά γεύματα τουλάχιστον 3 άτομα, ενώ περισσότεροι από 60 μαθητές από επτά σχολεία εμφάνισαν συμπτώματα. Τέτοια περιστατικά είναι απόδειξη ότι ο υφιστάμενος τρόπος διαχείρισης δεν είναι ασφαλής», δηλώνει η Μυρσίνη Μαστραντωνά.
Η πρόεδρος της ΠΟΚΔΙΣ εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι, παρά τις συνεχείς προσπάθειες και τους πόρους που έχουν ήδη επενδυθεί, η πολιτεία δεν έχει ακόμα ανταποκριθεί στο αίτημα για ένα κοινωνικά υπεύθυνο και λειτουργικό σύστημα που να εξυπηρετεί τόσο τη διατροφή των παιδιών όσο και τη βιωσιμότητα των σχολικών κυλικείων. «Θέλουμε τα παιδιά να είναι χορτάτα, να μαθαίνουν να τρώνε σωστά. Μπορούμε να στηρίξουμε την υγιεινή διατροφή, όχι όμως με παράλογες απαιτήσεις χωρίς αντίκρισμα», υπογραμμίζει η πρόεδρος.
