- Newsroom
Συστάσεις στη κυβέρνηση να προχωρήσει στη τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας και σε μειώσεις στους συντελεστές φορολόγησης απευθύνει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, ενόψει της οριστικοποίησης του πακέτου των ελαφρύνσεων με επίκεντρο τα μεσαία εισοδήματα που αναμένεται να εξαγγείλει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ.
Στην έκθεση Νομισματικής Πολιτικής 2024 -2025 επισημαίνεται η ανάγκη αλλαγών στη φορολογία εισοδήματος με στόχο την ενίσχυση της προοδευτικότητας του φορολογικού συστήματος, την αντιμετώπιση της φορολογικής διάβρωσης και τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.
Ενισχύθηκε η ελαστικότητα του φόρου εισοδήματος
Η φορολογική διάβρωση έχει να κάνει με το γεγονός ότι οι αυξήσεις στις αμοιβές οδηγούν σε πολλές περιπτώσεις σε υψηλότερο κλιμάκιο και συντελεστές φορολογίας με αποτέλεσμα να προκύπτει αυτόματα έξτρα επιβάρυνση που «τρώει» μέρος η και την αύξηση του εισοδήματος. Όπως αναφέρεται στην έκθεση η φορολογική διάβρωση αποτελεί σημαντικό πρόβλημα καθώς έχει σημαντικές επιπτώσεις για τη δίκαιη κατανομή του φορολογικού βάρους, ιδιαίτερα όταν τα εισοδήματα αυξάνονται σε ονομαστικούς όρους λόγω πληθωρισμού χωρίς αντίστοιχη ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης.
Σε ειδικό κεφάλαιο της έκθεσης επισημαίνεται τι η φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε λόγω της μη προσαρμογής των φορολογικών κλιμακίων στον πληθωρισμό και είναι χαρακτηριστικό ότι η ελαστικότητα του φόρου εισοδήματος – δηλαδή το πόσο αυξάνονται τα έσοδα για κάθε 1% αύξηση εισοδήματος – ενισχύθηκε από 1,8 το 2019 σε 2,0 το 2023.
Αισθητή επιβάρυνση για τα μεσαία στρώματα
Σύμφωνα με την έκθεση το 70% της φορολογικής διάβρωσης το 2023 προήλθε από τη μετακίνηση φορολογουμένων σε υψηλότερα φορολογικά κλιμάκια, έναντι μόλις 20% το 2019. Η μετατόπιση αυτή αφορά κυρίως εργαζόμενους που, αν και παραμένουν στο ίδιο επίπεδο αγοραστικής δύναμης, εμφανίζονται εισοδηματικά «πλουσιότεροι» και φορολογούνται αυστηρότερα. Αν και τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος παρέμειναν στο 5,9% του ΑΕΠ και ο μέσος συντελεστής μειώθηκε οριακά στο 8,7%, η επιβάρυνση για τα μεσαία στρώματα παραμένει αισθητή.
Η Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνει ότι η τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας είναι ένα εργαλείο που μπορεί να προστατεύσει από τη φορολογική διάβρωση σε συνδυασμό όμως με παρεμβάσεις που ενισχύουν την προοδευτικότητα στη φορολόγηση των εισοδημάτων όπως η μείωση των φορολογικών συντελεστών και η αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας.
Ωστόσο δεν προτείνει την καθιέρωση μόνιμου μηχανισμού τιμαριθμικής αναπροσαρμογής αλλά επισημαίνει ότι με δεδομένο τον περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο, η διαχείριση της φορολογικής διάβρωσης απαιτεί προσεκτική ισορροπία μεταξύ της ελάφρυνσης των φορολογουμένων και της διατήρησης των δημοσίων εσόδων. Η ποσοτικοποίηση της φορολογικής διάβρωσης και η ενσωμάτωσή της στην κατάρτιση μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών στρατηγικών μπορούν να βελτιώσουν την ακρίβεια των προβλέψεων εσόδων και το σχεδιασμό πιο στοχευμένων παρεμβάσεων πολιτικής.
Πάντως στην έκθεση σημειώνεται ότι οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις της περιόδου 2019-23 όπως η αναμόρφωση της φορολογικής κλίμακας, η μείωση των συντελεστών και η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών ενίσχυσαν περισσότερο την αναδιανεμητική ικανότητα του φορολογικού συστήματος, ενδυναμώνοντας τον προοδευτικό του χαρακτήρα και περιορίζοντας την ανισότητα.
