Θεοτόκος Η Πλατυτέρα των ουρανών λάμπει τον Δεκαπενταύγουστο

- Newsroom

five_col_3Ο Δεκαπενταύγουστος της Παναγίας δεν επιδέχεται εξήγηση ούτε συζήτηση.


Της Μαρίας Καραούλη

Ακόμη κι εκείνοι που βρίσκουν στη γιορτή μοναδική ευκαιρία για απλώς περισσότερη καλοκαιρινή διασκέδαση δεν μένουν ανέγγιχτοι από τη συγκινησιακή δόνηση που πλανάται στην ατμόσφαιρα.

Η σχέση με την Παναγία είναι υπόθεση προσωπική του κάθε ατόμου - αλλά και ταυτότητα θρησκευτική του κάθε τόπου Εκατοντάδες προσκυνήματα της Παναγίας υπάρχουν σε όλη την Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό, όπου υπάρχουν ορθόδοξοι. Κάθε τόπος προσκυνήματος έχει κάποια ιστορία να διηγηθεί, κάποια παράδοση αιώνων νʼ αναφέρει που είναι ακλόνητη ιστορική αλήθεια για όσους ζουν γύρω από το εκκλησάκι που είναι αφιερωμένο στη “Χάρη της Παναγίας”.

Γεμάτη και η Βόρεια Ελλάδα από προσκυνήματα της Παναγιάς. Στην Παναγία Σουμελά, στη Βλάστη Κοζάνης, στην Αλεξάνδρεια και στην Καστανιά Ημαθίας, στην Άρνισα της Πέλλας, στο Αιγίνιο και στον Πλαταμώνα Πιερίας. Στον Πολύγυρο, στη Νέα Τρίγλια, στην Κασσάνδρα, στο Πλαιούρι, στην Κρυοπηγή, στην Άφυτο και στη Σάρτη Χαλκιδικής. Στην Ηρακλίτσα και στη Νέα Πέραμο Καβάλας, καθώς και στην Παναγιά και στο Λιμένα Θάσου.

Κοντά στην κάθε Παναγιά, κάποια γυναίκα έχει ορίσει τη ζωή της να τη φυλάει: η Ειρήνη, η Μαρία, η Αναστασία, η Ζαμπέτη, χιλιάδες αφανείς ιερείς συντηρούν και σώζουν τις εκκλησίες της. Σε σχέση οικεία, αποκλειστική, φροντίζουν και στολίζουν την εικόνα, που έφθασε εκεί επειδή το ήθελε η Θεοτόκος, θαυματουργά, είτε την έφεραν τα κύματα, όπως στην Ίο, είτε την έβγαλε η γη από τα σπλάχνα της, όπως στην Τήνο.

Η ΜΕΓΑΛΟΧΑΡΗ ΥΠΕΡΜΑΧΟΣ

Για τους Έλληνες η Παναγία ήταν και Υπέρμαχος που έσωσε πολλές τη Βασιλεύουσα από τους βαρβάρους. Έτσι στα 626 το όραμα της Θεοτόκου έκανε να τραπούν σε φυγή τα τουρκικά φύλα των Αβάρων που πολιορκούσαν την Κωνσταντινούπολη. “Τη Υπερμάχω Στρατηγώ” είναι από τότε πάντα “τα νικητήρια”. Το 1940 στις 15 Αυγούστου οι απόγονοι των Ενετών εμπόρων Ιταλοί τόλμησαν να τορπιλίσουν και να βουλιάξουν την “Έλλη” μέσα στο λιμάνι της Τήνου την ώρα που πλήθος κόσμου προσκυνούσε την Παναγιά. Και εκείνη έκανε το θαύμα της διότι μόνο από θαύμα δεν σκοτώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι…

Σε κάθε ελληνική δοκιμασία των Ελλήνων η Παναγία έστεκε δίπλα τους. Το 1922 στη μεγάλη καταστροφή και στον ξεριζωμό, κύματα προσκυνητών - προσφύγων κατακλύζουν τη Μεγαλόχαρη, άλλοι με προσφορές, άλλοι γονατιστοί, όλοι με την ελπίδα.

Θαύμα της Υπερμάχου είναι επίσης ότι η Ελλάδα, παρά τους κατακτητές που πέρασαν από τα χώματά της, δεν έχασε την ταυτότητά της. Σκέπη, παρηγοριά και ανάταση. Μία χιλιόχρονη σχέση εμπιστοσύνης και αφοσίωσης.

Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΜΝΩΔΙΑ  

Είναι συγκλονιστική η “Κοίμηση της Θεοτόκου”, στη βυζαντινή αγιογραφία, όπου αναπαριστάται να κοιμάται η Παναγία με τη γαλήνη απλωμένη στη μορφή της σε απόλυτη εναρμόνιση με την ψυχική της ομορφιά.  

Μια ομορφιά που διακρίνει κατεξοχήν την Παναγία με την “ωραιότητα της παρθενίας” της και το “υπέρλαμπρον το της αγνείας” της.

Αυτή η ομορφιά που θα γίνει ακόμα πιο αισθητή τη βραδιά του Δεκαπενταύγουστου, κατά τη μεγάλη γιορτή της “Πλατυτέρας των Ουρανών”, σκορπίζοντας το γαλάζιό της φως παντού πάνω στη γη.

Αμέτρητες είναι και οι υμνωδίες της Παναγίας. “Θεοτόκον κυρίως και αληθώς την Αγίαν Παρθένον κηρύττομεν, ως γαρ ο Θεός αληθώς ο εξ αυτής γεννηθείς, ούτως αληθής Θεοτόκος η τον αληθινόν Θεόν εξ αυτής γεννήσασα”, γράφει ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός. Η υμνωδία της εκκλησίας μας είναι ένας παράδεισος, ένα μυστικό περιβόλι που μοσχοβολά από λογής-λογής μυρίπνοα άνθη, και τα πιο μυρουδικά, τα πιο εξαίσια, είναι αφιερωμένα στην Παναγία. Όλος ο κόσμος θλίβεται μαζί της και μαζί της χαίρεται με μια χαρά πνευματική: “Επί Σοι χαίρει, Κεχαριτωμένη, πάσα η κτίσις, αγγέλων το σύστημα και ανθρώπων το γένος, ηγιασμένε ναέ και παράδεισε λογικέ, παρθενικόν καύχημα, εξ ης Θεός εσαρκώθη και παιδίον γέγονεν ο προ αιώνων υπάρχων Θεός ημών”.

ΤΑ ΧΙΛΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ  

Το όνομα της Παρθένου Μαρίας, το ιερότερο ίσως πρόσωπο της Ορθοδοξίας, συνοδεύεται από ένα μεγάλο αριθμό προσωνυμιών που της έχουν δοθεί, λόγω των ιδιοτήτων της, του χρόνου που γιορτάζει, της θέσης που βρέθηκε η εικόνα της και της τοποθεσίας που βρίσκεται η εκκλησία της.

Οι πιο γνωστές επωνυμίες της Θεοτόκου είναι:

- Από τον εικονογραφικό τύπο παράστασης της Παναγίας: Βρεφοκρατούσα, Γλυκοφιλούσα, Γαλατούσα, Μεγαλομάτα, Θρηνούσα κ.ά.

- Από τις ιδιότητες της Παναγίας: Ελεούσα, Κυρία, Μεγαλόχαρη, Σωτήρα, Βοήθεια, Οδηγήτρια, Φανερωμένη κ.ά.

- Από την παλαιότητα της εικόνας της: Μαυριώτισσα, Μαχαιρωμένη, Γερόντισσα κ.ά.

- Από τον τρόπο εύρεσης της εικόνας της ή από θαύμα της: Θεοσκέπαστη, Σπηλαιώτισσα, Τρυπητή, Πλατανιώτισσα, Πορταΐτισσα, Μυρτιδιώτισσα, Φιδού κ.ά.

- Από τον τόπο προέλευσης της εικόνας της: Σουμελά, Αθηνιώτισσα, Πολίτισσα, Χρυσοκαστριώτισσα κ.ά.

- Από τα ιδιάζοντα χαρίσματά της: Αμπελακιώτισσα, Δαμάσια, Παλατιανή, Ολυμπιώτισσα, Υψηλή κ.ά.

- Από τον κτήτορα του ναού της: Λυκοδήμου, Καλιγού, Περλιγού, Στεφάνα κ.ά.

- Από τον χρόνο του εορτασμού της ή από την εποχή των αγροτικών εργασιών με τις οποίες συμπίπτει η εορτή της: Φλεβαριανή, Μεσπορίτισσα, Πολυσπορίτισσα, Ακαθή (εκ του Ακάθιστου Ύμνου) κ.ά.


Η Κοίμηση της Θεοτόκου

Κατά τον συναξαριστή, τη μετάσταση της Παναγίας ανήγγειλε στην ίδια ο Άγγελος τρεις μέρες πριν από την πραγμάτωσή της. Εκείνη με χαρά δέχτηκε το άγγελμα αφού θα συναντούσε τον πολυαγαπημένο και μονάκριβο γιο της στην Άνω Ιερουσαλήμ, στη θριαμβεύουσα Εκκλησία Του.

Οι γυναίκες καθώς άκουσαν για την αναχώρηση από την παρούσα ζωή της Θεομήτορος, “μετʼ οιμωγής ωλοφύροντο”. Η Παναγία τις διαβεβαίωσε πως δεν θα παύσει να φροντίζει για όλον τον κόσμο και μετά τη μετάσταση. Θα γίνει η μεσίτρια στον Υιό της για τη σωτηρία του κόσμου. Υπόσχεση που τηρεί μέχρι σήμερα. Και θα τηρεί ως τη συντέλεια του κόσμου.

Εμείς οι Έλληνες και ως έθνος έχουμε πολλές φορές βεβαιωθεί για την τήρηση της μεγάλης αυτής υπόσχεσης. Η Παναγία είναι η Μάνα η δική μας και του έθνους μας. 

Loader