- Newsroom
Πώς μπορούμε να φροντίσουμε τη συναισθηματική σύνδεση μέσα στην οικογένεια αλλά και τη δική μας ψυχική ανθεκτικότητα; Πώς να κατανοήσουμε και να λύσουμε ένα πρόβλημα; Πώς μπορούν οι γονείς να διαχειριστούν τις δυσκολίες χωρίς να εγκλωβίζονται στην ενοχή ή στο «σωστό-λάθος»; Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά επιχειρεί να δώσει η οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια και ψυχοπαιδαγωγός - πρόεδρος της Lions Branch Θεσσαλονίκη ΗΠΙΟΝΗ, Αιμιλία Αξιωτίδου, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή την εκδήλωση «Χαμογέλα! Σήμερα δημιουργούμε την ψυχική μας υγεία», που θα πραγματοποιηθεί μεθαύριο, Παρασκευή 17 Μαΐου, στις 11:00-14:00, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης.
Η εκδήλωση διοργανώνεται από τη Lions Branch Θεσσαλονίκη ΗΠΙΟΝΗ της Λέσχης Lions ΥΠΑΤΙΑ, είναι αφιερωμένη στην ψυχική υγεία γονέων και παιδιών και είναι ανοιχτή για το κοινό. Η ημερίδα στοχεύει να χτίσει γέφυρες ενσυναίσθησης και ψυχικής ενδυνάμωσης μέσα από τον διάλογο και τη βιωματική εμπειρία.
Το άτομο δεν είναι το πρόβλημα
«Η δουλειά μου βασίζεται στη συστημική - οικογενειακή θεραπεία, μια οπτική που μας ενθαρρύνει να δούμε το άτομο όχι απομονωμένα, αλλά μέσα στο πλαίσιο των σχέσεών του. Η βασική ιδέα είναι πως "το άτομο δεν είναι το πρόβλημα - το πρόβλημα είναι το πρόβλημα". Και για να το κατανοήσουμε, χρειάζεται να παρατηρήσουμε τις αλληλεπιδράσεις που το γεννούν ή το ενισχύουν. Η οικογενειακή συστημική θεραπεία βασίζεται στην ιδέα ότι καμία συμπεριφορά, κανένα συναίσθημα, δεν εμφανίζεται τυχαία και απομονωμένα. Όλοι μας είμαστε μέρος από ένα σύστημα: το πιο βασικό μας σύστημα είναι η οικογένεια. Μέσα σε αυτήν μαθαίνουμε πώς σχετιζόμαστε, πώς εκφράζουμε ή κρύβουμε τα συναισθήματά μας, πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και τους άλλους. Η βασική αρχή της συστημικής σκέψης είναι: "Το άτομο δεν είναι το πρόβλημα. Το πρόβλημα είναι το πρόβλημα"» αναφέρει η κ. Αξιωτίδου.
Πώς να κατανοήσουμε και να λύσουμε ένα πρόβλημα;
Για να κατανοήσουμε ή να λύσουμε ένα πρόβλημα, πρέπει να δούμε όλες τις σχέσεις και τις αλληλεπιδράσεις που το περιβάλλουν, σημειώνει η κ. Αξιωτίδου και εξηγεί: «Για να το πω με μια εικόνα: Αν ρίξουμε ένα βοτσαλάκι σε μια λίμνη, οι κυματισμοί απλώνονται σε όλα τα σημεία. Ένα παιδί που δυσκολεύεται στο σχολείο, μπορεί να φέρει στην επιφάνεια όχι μόνο προσωπικές του δυσκολίες, αλλά και τις ανησυχίες, τα άγχη, και τη δυναμική της οικογένειας ολόκληρης. Ενα παιδί που εκφράζει θυμό ή άγχος, δεν "έχει κάτι" από μόνο του. Ίσως είναι ο τρόπος του να μας δείξει ότι κάτι δεν πάει καλά στη δυναμική της σχέσης ή στις ανάγκες του. Το ίδιο συμβαίνει και σε εμάς: πίσω από τις στιγμές που "ξεσπάμε" ή "χάνουμε την υπομονή μας" κρύβονται αόρατες πιέσεις, πρότυπα, προσδοκίες και ρόλοι».
Όσα ζήσαμε ως παιδιά, τα κουβαλάμε στις σχέσεις μας
Η κ. Αξιωτίδου σημειώνει ότι η οικογένεια είναι ένα ζωντανό σύστημα σχέσεων, όπου κάθε μέλος επηρεάζει και επηρεάζεται.
«Κάθε αλλαγή σε έναν γονιό, για παράδειγμα, επηρεάζει άμεσα το παιδί - και το αντίστροφο. Σκεφτείτε μια μαμά που, μετά από μια δύσκολη μέρα στη δουλειά, επιστρέφει σπίτι κουρασμένη και ευερέθιστη. Ακόμα κι αν δεν το πει, το παιδί θα νιώσει την αλλαγή στον τόνο της φωνής της, στο βλέμμα της, στην αγκαλιά της. Στην κάθε οικογένεια υπάρχουν άγραφοι "κανόνες" και "ρόλοι". Για παράδειγμα: "ο μεγάλος πρέπει να είναι πάντα υπεύθυνος", ή "μη μιλάς όταν είσαι θυμωμένος". Πολλές φορές αυτοί οι κανόνες είναι παλιοί και δεν μας εξυπηρετούν πια, αλλά συνεχίζουν να επηρεάζουν τις σχέσεις μας. Ένα παιδί που μεγαλώνει ακούγοντας "μην κλαις, δεν είναι τίποτα", μπορεί ως ενήλικας να δυσκολεύεται να αναγνωρίσει και να εκφράσει τα συναισθήματά του. Όσα έχουμε ζήσει ως παιδιά (ακόμα και χωρίς να το καταλαβαίνουμε), τα κουβαλάμε στις σχέσεις μας.
Για παράδειγμα, αν μεγαλώσαμε σε ένα σπίτι όπου ο θυμός εκφραζόταν με φωνές και ένταση, είτε θα τείνουμε να φωνάζουμε κι εμείς, είτε θα αποφεύγουμε εντελώς κάθε σύγκρουση, ακόμα κι αν αυτό μας καταπιέζει», επισημαίνει η κ. Αξιωτίδου.
Πόσο θεραπευτικό είναι να δώσεις χώρο στο συναίσθημα;
Η οικογένεια, όπως αναφέρει η κ. Αξιωτίδου, περνά από διαφορετικά στάδια: το ζευγάρι, η γέννηση των παιδιών, η εφηβεία, η ενηλικίωση των παιδιών και κάθε φάση φέρνει νέες ανάγκες και νέες ισορροπίες.
«Όταν ένα παιδί μπαίνει στην εφηβεία, η οικογένεια καλείται να επαναπροσδιορίσει τα όρια και την αυτονομία. Αυτό μοιάζει συχνά με έναν "χορό", όπου πρέπει να μάθουμε νέες κινήσεις για να μη χάνουμε τη σύνδεση. Γι' αυτό και στο πρόγραμμα που υλοποιούμε, ξεκινάμε με ένα συναισθηματικό καλειδοσκόπιο: Ποια είναι τα συναισθήματά μας ως γονείς; Τι μεταφέρουμε από τη δική μας ιστορία; Ποια είναι τα δυνατά μας σημεία και τι θα θέλαμε να αλλάξουμε; Στο Γαλλικό Ινστιτούτο, μέσα από τα βιωματικά εργαστήρια με τέχνη, θα δουλέψουμε με εικόνες, συναισθήματα και στρατηγικές. Θα φτιάξουμε Δέντρα Συναισθημάτων, όπου κάθε φύλλο έχει ένα συναίσθημα και κάθε κλαδί μια στρατηγική: αναπνοές, διάλογο, δημιουργικότητα», προσθέτει.
Στόχος μας δεν είναι να φτιάξουμε τους τέλειους γονείς
Αναφερόμενη στην ημερίδα, η κ. Αξιωτίδου λέει: «Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες να αποτυπώσουν τι νιώθουν- και να βρουν πρακτικούς τρόπους να το διαχειριστούν. Αυτό που θέλουμε να αναδειχθεί είναι πόσο θεραπευτικό είναι το να δώσεις χώρο στο συναίσθημα. Όχι να το καταπιέσει κανείς, όχι να το "διορθώσει" γρήγορα - αλλά να το αναγνωρίσει, να το ονομάσει, και μετά να το φροντίσει. Ένα από τα πιο δυνατά σημεία της συστημικής προσέγγισης είναι η επανερμηνεία. Ένας γονιός που λέει: "Φωνάζω και νιώθω τύψεις", μπορεί να δει την ιστορία του διαφορετικά: "Έκανα το καλύτερο που μπορούσα, κουβαλώντας τις δικές μου εμπειρίες, χωρίς τα κατάλληλα εργαλεία". Από αυτή την επανερμηνεία ξεκινά η μετακίνηση: η αλλαγή δεν έρχεται από ενοχή, αλλά από αποδοχή. Στόχος μας δεν είναι να φτιάξουμε "τέλειους γονείς" - αλλά να στηρίξουμε γνήσιους ανθρώπους που μαθαίνουν να σχετίζονται».
Το πρόγραμμα της ημερίδας περιλαμβάνει: Δύο πάνελ με ομιλίες από διακεκριμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, παιδαγωγούς και καλλιτέχνες, βιωματικά εργαστήρια για μικρούς και μεγάλους, με έμφαση στην αναγνώριση και έκφραση συναισθημάτων, ξενάγηση στην έκθεση του σημαντικού εικαστικού Ξενή Σαχίνη, με έργα που λειτουργούν ως οπτικά ερεθίσματα για ενσυναίσθηση, ενδοσκόπηση και ψυχική ενδυνάμωση.
