Γράφει
Νίκος Ηλιάδης
Το μέλλον της ΔΕΘ και το συνυφασμένο με αυτήν σχέδιο ανάπλασης του χώρου στον οποίο φιλοξενείται εδώ και σχεδόν έναν αιώνα είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση που εφάπτεται και με τις προοπτικές ανάπτυξης της ίδιας της Θεσσαλονίκης. Ωστόσο, ορισμένοι, την έχουν ευτελίσει σε τέτοιο βαθμό που φαντάζει πλέον με κακόγουστο ανέκδοτο. Εδώ και περισσότερα από δώδεκα χρόνια, πασχίζουν ορισμένοι να προωθήσουν ένα συγκεκριμένο σχέδιο ανάπλασης του εκθεσιακού χώρου το οποίο, πέρα από το φαραωνικών διαστάσεων, για τα μέτρα της ΔΕΘ HELEXPO, εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο περιλαμβάνει και χρήσεις real estate (ξενοδοχείο, εμπορικό και επιχειρηματικό κέντρο), φορτώνοντας με μπόλικο ακόμη τσιμέντο μια πόλη η οποία βαριανασαίνει εξαιτίας της απουσίας πρασίνου και της υπέρβασης ορίων των ατμοσφαιρικών ρύπων.
Και παρότι το πολυδιαφημισμένο αυτό σχέδιο δεν συνάντησε, αρχικά τουλάχιστον, καμία σοβαρή αντίδραση, καθώς συντάχθηκαν με αυτό, Δήμος Θεσσαλονίκης, Περιφέρεια, φορείς, κυβερνήσεις και κόμματα, εντούτοις, μέχρι και σήμερα, παραμένει ουσιαστικά ένα σχέδιο επί χάρτου. Ακριβέστερα, ένα σχέδιο αποτυπωμένο σε μια προκαταρκτική αρχιτεκτονική μελέτη και τίποτε άλλο. Ούτε οριστικές μελέτες, ούτε ακριβής προϋπολογισμός, ούτε, πολύ περισσότερο εξασφαλισμένη χρηματοδότηση. Υπενθυμίζεται ότι το αρχικό κόστος του πρότζεκτ υπολογίστηκε στα 124 εκατ. ευρώ για να ανέβει στα 180, μετά στα 200, στη συνέχεια στα 280, μετά στα 300, ώσπου προ ημερών έφτασε στα 370, σύμφωνα με τον Παναγιώτη Σταμπουλίδη, επικεφαλής της μονάδας συμβάσεων στρατηγικής σημασίας (PPF) και εκτελεστικό μέλος στο δ.σ. του Υπερταμείου. Χωρίς να δοθεί καμία πειστική εξήγηση για τον τριπλασιασμό του αρχικού προϋπολογισμού, δίχως καμία επιμέρους κοστολόγηση ώστε να φανεί πόσο κοστίζει το εκθεσιακό κέντρο και πόσο οι real estate κατασκευές.
Οι δηλώσεις Σταμπουλίδη σόκαραν αρκετούς στην Θεσσαλονίκη, μεταξύ των οποίων και κάποιους από τους αρχιτέκτονες του σχεδίου ανάπλασης. Ένας εξ αυτών είναι και ο πρόεδρος της ΔΕΘ HELEXPO ο οποίος πληροφορήθηκε αυτή την εξέλιξη από τα Μέσα Ενημέρωσης. Αφού συνήλθε από το αρχικό σοκ, ο Τάσος Τζήκας βγήκε χθες και προσπάθησε να μαζέψει τα ασυμμάζευτα, αλλά τελικά τα έκανε χειρότερα. Στο πλαίσιο συνέντευξης Τύπου για τις εκθέσεις Renewable Energy και Forward Green ο κ. Τζήκας είπε εν ολίγοις, μην ακούτε τον Σταμπουλίδη, ο προϋπολογισμός του έργου παραμένει στα 300 εκατ. ευρώ. Απέδωσε την υπερκοστολόγηση στο γεγονός ότι ο Σταμπουλίδης, δηλαδή το Υπερταμείο, δεν έλαβε υπόψη του δύο παραμέτρους: “η μία είναι ότι μετά τη συμφωνία μας με τον δήμο Θεσσαλονίκης και τις προϋποθέσεις που έθεσε έχει μειωθεί ο συνολικός αριθμός των τετραγωνικών μέτρων, έχει μειωθεί δηλαδή το κτιριακό αποτύπωμα κατά ένα ποσοστό. Επίσης, σύμφωνα με το ΝΟΚ (Νέο Οικοδομικό Κανονισμό), υπάρχει μια επιπλέον μείωση στα τετραγωνικά μέτρα του εκθεσιακού κέντρου και του επιχειρηματικού κέντρου. Αυτά τα δύο στοιχεία αντισταθμίζουν τη διαφορά που προέρχεται από την αύξηση των τιμών των οικοδομικών υλικών».
Οι αιτιάσεις αυτές του κ. Τζήκα είναι σε πλήρη αντιδιαστολή με την ανακοίνωση την οποία είχαν εκδώσει από κοινού, Υπερταμείο και ΔΕΘ HELEXPO, μόλις στις 25 του περασμένου Φεβρουαρίου όπου αναφερόταν ότι ο προϋπολογισμός του έργου θα ανέλθει στα 300 εκατ. Όταν εκδόθηκε εκείνη η ανακοίνωση, όλα όσα ανέφερε χθες ο κ. Τζήκας ήταν ήδη γνωστά: και οι απαιτήσεις του δήμου για μείωση του κτηριακού αποτυπώματος και οι τιμές των οικοδομικών υλικών και οι εξελίξεις με τον ΝΟΚ. Άρα η τελευταία υπερκοστολόγηση των επιπλέον 70 εκατ. μέσα σε μόλις τρεις εβδομάδες δεν δικαιολογείται από τους ισχυρισμούς του προέδρου ΔΕΘ HELEXPO. Ο κ. Τζήκας είπε όμως και κάτι ακόμη· ανέφερε πως “όσο μας αφορά ως διοίκηση και διοικητικό συμβούλιο θα προσπαθήσουμε να κρατήσουμε αυτόν τον προϋπολογισμό ακόμη κι αν χρειαστεί -που δεν νομίζουμε ότι χρειάζεται- να μειώσουμε κι άλλο το κτιριακό αποτύπωμα”. Όπερ σημαίνει ότι το θέμα του προϋπολογισμού παραμένει ακόμη ορθάνοιχτο, το δε ύψος του θα το καθορίσει κατ' αποκλειστικότητα το Υπερταμείο.
Επίσης, έως τώρα ήταν γνωστό ότι το χρηματοδοτικό μοντέλο του πρότζεκτ περιλάμβανε τους εξής πυλώνες: 90 εκατ. ευρώ θα βάλει το κράτος, 30 εκατ. η Περιφέρεια, αξιοποιώντας κονδύλια του ΕΣΠΑ, άλλα περίπου 60 εκατ. από δάνειο το οποίο θα πάρει η ΔΕΘ HELEXPO με εγγύηση του ελληνικού δημοσίου και τα υπόλοιπα 180 ο ιδιώτης. Ο Σταμπουλίδης παρουσίασε προ ημερών ένα διαφορετικό μείγμα στο οποίο δεν υπήρχε πλέον η ΔΕΘ HELEXPO. Συγκεκριμένα, όπως είπε, το δημόσιο θα βάλει 120 εκατ. άλλα 20 η Περιφέρεια και τα υπόλοιπα 230 ο ιδιώτης, για να πάρει την απάντηση από παριστάμενο εκπρόσωπο ενδιαφερόμενης εταιρείας real estate ότι το ποσό αυτό είναι εξωφρενικό. Επ' αυτού ο κ. Τζήκας απέφυγε χθες να κάνει το παραμικρό σχόλιο.
Παρά τις εκκλήσεις του προέδρου της ΔΕΘ-HELEXPO “εμπιστευτείτε μας, το έργο θα προχωρήσει, είμαστε μια ομάδα που τελικά θα τα καταφέρει”, οι έως τώρα εξελίξεις είναι απογοητευτικές. Εδώ και δώδεκα χρόνια η Θεσσαλονίκη, αντί να απαιτήσει από τις κυβερνήσεις να διαθέσουν τα περίπου 180 εκατ. που απαιτούνται για το εκθεσιακό κέντρο και για το πάρκο, τρέχει πίσω από ένα φαραωνικό σχέδιο το οποίο περισσότερο εξυπηρετεί τα συμφέροντα του real estate και λιγότερο το συμφέρον της ίδιας της πόλης. Μετά τις τελευταίες εξελίξεις αυτό έχει γίνει ολοφάνερο. Ο λογαριασμός δεν βγαίνει. Οι ιδιώτες θέλουν, είτε περισσότερο τσιμέντο είτε περισσότερα χρηματικά ανταλλάγματα. Στο μεταξύ η Θεσσαλονίκη έχασε δώδεκα κρίσιμα χρόνια στη διάρκεια των οποίων το μερίδιο της ΔΕΘ-HELEXPO στον εκθεσιακό κλάδο έχει συρρικνωθεί δραματικά, σε μονοψήφια ποσοστά, η δε εταιρεία επιβιώνει χάρη στις κάθε λογής κρατικές χορηγίες και στα έσοδα από τα πάρκινγκ.
Ας είμαστε ειλικρινείς. Η πόλη έχει χάσει το τρένο των εκθέσεων το οποίο έχει σταθμεύσει οριστικά στο λεκανοπέδιο. Και πλέον, κινδυνεύει να χάσει και τον τελευταίο αδόμητο χώρο, τον τελευταίο πνεύμονα πρασίνου. Είναι η ώρα η ηγεσία της πόλης να βγει μπροστά και να πει “Φτάνει! Ως εδώ!”. Το περίφημο σχέδιο ανάπλασης έχει πλήρως ευτελιστεί. Έχει χάσει κάθε ίχνος αξιοπιστίας. Ας μπει λοιπόν ένα τέλος σε αυτήν την περιπέτεια. Ας προχωρήσει μια άλλη λύση. Ένα μικρό εκθεσιακό και συνεδριακό κέντρο, ανάλογο της δυναμικότητας της ΔΕΘ-HELEXPO και ο υπόλοιπος χώρος, να γίνει πάρκο που τόσο πολύ το χρειάζεται η Θεσσαλονίκη. Κι όλα αυτά με κρατική χρηματοδότηση την οποία δικαιούται η πόλη και πρέπει να την απαιτήσει.