- Newsroom
Σιωπή. Μια συνθήκη που απουσιάζει από την καθημερινότητα της κοσμικής ζωής μοιάζει να είναι ένα βασικό κλειδί όχι μόνο για την μακροζωία αλλά και την ποιοτική ζωή στο Άγιο Όρος. «Τρέχουμε διαρκώς όλοι μας με ένα άγχος που κυριαρχεί πάνω μας...
Το βιβλίο μου προέκυψε από μια έρευνα που έκανα πολλά χρόνια καθώς στα ταξίδια μου στο Άγιο Όρος έβλεπα πως πέρα από τη διατροφή -που είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα, οι άνθρωποι στην συγκεκριμένη περιοχή έχουν και άλλα στοιχεία που τους κρατούν σε ισορροπία και στο κέντρο τους. Η νηστεία, η αρμονική σχέση με τη φύση, η πνευματική άσκηση και η σιωπή, αλλά και η προσευχή, η αίσθηση του ανήκειν, είναι στοιχεία που μελέτησα και αναλύω», ανέφερε μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΑΠΕ-ΜΠΕ «Πρακτορείο 104,9 FM» ο κ. Θοδωρής Σπηλιώτης, συγγραφέας του βιβλίου «Τα Μυστικά Μακροζωίας των Μοναχών του Αγίου Όρους» που κυκλοφόρησε πριν μερικές εβδομάδες.
Μείωση της ταχύτητας, η διατροφή με βάση την απλότητα και ο «υγρός χρυσός»
Στο βιβλίο του ο κ. Σπηλιώτης συγκρίνει έναν σημερινό κόσμο «που τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και όπου το άγχος και η υπερκατανάλωση έχουν γίνει καθημερινότητα», με το 'Αγιο Όρος, έναν τόπο όπου ο χρόνος κυλά διαφορετικά και όπου οι μοναχοί ζουν με ταχύτητα που θυμίζει άλλες εποχές ενώ ακολουθούν αρχές που όχι μόνο τους χαρίζουν πνευματική πληρότητα, αλλά και εντυπωσιακή μακροζωία. Απλότητα, νηστεία και η ηρεμία που μπορούν να γίνουν οδηγός για μια πιο υγιή και μια ισορροπημένη ζωή μαζί με διατροφή που θεμελιώνει την υγεία. «Οι μοναχοί είναι οι πρώτοι που εφάρμοσαν τη διαλλειματική νηστεία που όλοι μας ξέρουμε, μια διαδικασία που βοηθάει και τον εγκέφαλο και την ψυχή. Οι μοναχοί κάνουν περίπου 200 ημέρες το χρόνο νηστεία ακολουθώντας το ορθόδοξο εορτολόγιο. Για παράδειγμα έχουν το τριημέρι που βοηθά στην αποτοξίνωση, οπότε η διαλλειματική νηστεία ενεργοποιεί μηχανισμούς αυτοθεραπείας ενώ μειώνονται π.χ οι φλεγμονές και η επιβάρυνση της διαδικασίας γήρανσης. Η νηστεία άρα δεν είναι στέρηση αλλά ένας τρόπος να δώσουν στο σώμα τους χρόνο να ξεκουραστεί και να αναγεννηθεί. Η σύγχρονη επιστήμη επιβεβαιώνει αυτό που οι μοναχοί γνωρίζουν εμπειρικά εδώ και αιώνες, πως μια περιοδική αποχή από την τροφή ενεργοποιεί τη διαδικασία της αυτοφαγίας, όπου τα κύτταρα απομακρύνουν τα κατεστραμμένα στοιχεία και ανανεώνονται -ο Ιάπωνας επιστήμονας Yoshinori Ohsumi κέρδισε το Νόμπελ Ιατρικής το 2016 για την ανακάλυψη αυτού του μηχανισμού, που συνδέεται άμεσα με τη μακροζωία και την πρόληψη ασθενειών όπως οι νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Η μοναστική ζωή εστιάζει γενικότερα σε μια απλή διατροφή και οι μοναχοί τρέφονται κυρίως με όσπρια, λαχανικά, φρούτα και ξηρούς καρπούς, τροφές που καλλιεργούν οι ίδιοι στους κήπους των μοναστηριών με κύρια πηγή λίπους το ελαιόλαδο, τον «υγρό χρυσό». Με αυτό τον τρόπο προσφέρουν μάλιστα πολύτιμα αντιοξειδωτικά και προστασία στην καρδιά» αναφέρει ο κ. Σπηλιώτης. Ο συγγραφέας προσθέτει πως ξεχωριστό δεν είναι μόνο τι τρώνε, αλλά και πώς τρώνε αφού τα γεύματα γίνονται σε κοινό τραπέζι, με σιωπή και προσευχή, κάτι που μετατρέπει σε ιεροτελεστία ευγνωμοσύνης τη στιγμή του φαγητού. Ταυτόχρονα κάθε μπουκιά καταναλώνεται με επίγνωση και μέτρο.
Αρμονική συμβίωση με τη φύση και πνευματική άσκηση
Η πνευματική άσκηση βρίσκεται τον πυρήνα της μοναστικής ζωής ενώ η σιωπή δεν είναι απλώς αυτό που οι κοσμικοί καταλαβαίνουμε ως απουσία θορύβου αφού δημιουργείται ένας «χώρος» για εσωτερική ακρόαση και αυτογνωσία. «Οι μοναχοί περνούν μεγάλο μέρος της ημέρας σε σιωπή, επιτρέποντας στο μυαλό τους να ηρεμήσει και να αποφορτιστεί από περιττές σκέψεις. Η προσευχή λειτουργεί σαν μορφή διαλογισμού. Προσευχή και διαλογισμός έρευνες από το Harvard και το Stanford έχουν δείξει πως μειώνουν την κορτιζόλη, βελτιώνουν την καρδιακή λειτουργία και ενισχύουν την ψυχική ανθεκτικότητα. Οι ασκητές επιπλέον ζούνε σε καθαρό περιβάλλον μακριά από τη ρύπανση και ακόμη και εμείς θα πρέπει να επιλέξουμε μια βόλτα π.χ στο δάσος και το περπάτημα στη ζωή μας. «Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν πως όταν κινείσαι στο δάσος η αρτηριακή πίεση σου πέφτει κατά 20% ενώ σημασία για το σώμα μας έχει και ο κιρκάδιος ρυθμός. Εδώ οι μοναχοί δίνουν λύση καθώς έχουν ρουτίνες. Έχουμε δώσει αρνητική έννοια στη... ρουτίνα αλλά αποτελεί κάτι πολύ σημαντικό, και αυτό είναι κάτι που βλέπουμε π.χ στα μικρά παιδιά. Το Άγιον Όρος παραμένει ένας από τους πιο καθαρούς και αγνούς βιότοπους στην Ευρώπη και οι μοναχοί ζουν σε απόλυτη αρμονία με το φυσικό περιβάλλον, αναπνέουν καθαρό αέρα, περπατούν στα μονοπάτια του βουνού και αυτή η συνεχής επαφή με τη φύση έχει μετρήσιμα οφέλη για την υγεία. Έλλειψη ρύπανσης, καθαρός αέρας και ησυχία προστατεύουν το νευρικό τους σύστημα και ενισχύουν το ανοσοποιητικό ενώ οι μοναχοί ακολουθούν τον φυσικό κιρκάδιο ρυθμό αφού κοιμούνται με το σούρουπο και ξυπνούν πριν την αυγή. Αυτό επιτρέπει στο σώμα τους να λειτουργεί σύμφωνα με τους βιολογικούς του ρυθμούς. Για εμάς, είναι σημαντικό να υιοθετούμε επίσης ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου που θα πρέπει να συνδυάζεται με την μείωση του "μπλε φωτός" που βγάζουν τα κινητά τηλέφωνα μια ώρα πριν από τον ύπνο», εξηγεί ο κ. Σπηλιώτης.
Η κοινότητα είναι δύναμη και οι «Μπλε Ζώνες» του πλανήτη
Οι μοναχοί στο 'Αγιο Όρος έχουν επιπλέον όπως τονίζει ο κ. Σπηλιώτης έναν σκοπό στη ζωή τους ενώ δεν είναι μόνοι αφού παρά τη μοναστική απομόνωση διαβιούν σε μικρές κοινότητες με στοιχεία αλληλοϋποστήριξης. Έχουν έτσι την αίσθηση του ανήκειν και αντιλαμβάνονται πως δεν είναι μόνοι στις δυσκολίες, κάτι που χαρίζει ψυχική πέρα από σωματική υγεία. Όλα τα παραπάνω συνολικά είναι στοιχεία που το 'Αγιο Όρος μοιράζεται με τις «Μπλε Ζώνες» του πλανήτη, τους τόπους όπου οι άνθρωποι ζουν και ποιοτικά αλλά και για μακρό χρόνο. Είναι ζώνες από τις οποίες διάσημη είναι ελληνική της Ικαρίας, η ιαπωνική στην Οκινάουα αλλά και η Σαρδηνία. «Τα κοινά στοιχεία του Αγίου Όρους με τις "Μπλε Ζώνες" είναι, σύμφωνα με τον συγγραφέα, η φυτοφαγική διατροφή με ελάχιστο κρέας, η ενσωματωμένη στην καθημερινότητα φυσική δραστηριότητα των μοναχών, η αίσθηση σκοπού ζωής και τα χαμηλά επίπεδα στρες, οι ισχυροί κοινωνικοί δεσμοί. Οι μοναχοί στο 'Αγιο Όρος διαθέτουν τα παραπάνω και επιπλέον στοχεύουν στην καλλιέργεια της ευγνωμοσύνης, της εκτίμησης των απλών, καθημερινών δώρων της ζωής, μια κεντρική παράμετρο ζωής στην Αθωνική Πολιτεία».
Με πολλούς τρόπους ο κ. Σπηλιώτης εκτιμά πως οι μοναχοί του Αγίου Όρους μας δείχνουν τον δρόμο σε πολλά, έναν δρόμο που καλούμαστε να ακολουθήσουμε προσαρμόζοντάς τον στη δική μας ζωή. «Υπάρχει επιπλέον και κάτι σημαντικό που μας μαθαίνει η συγκεκριμένη κοινότητα, το να βάζουμε όρια στη ζωή μας. Υπάρχει το "ναι", υπάρχει και το "όχι". Συχνά εμείς στον έξω κόσμο δεν έχουμε όρια. Η ελευθερία, η δημοκρατία, η θρησκεία έχουν όρια. Όρια που πρέπει να βάλουμε και στο άγχος το οποίο και οι ίδιοι οι ασκητές στο 'Αγιον Όρος προσπαθούν να αποφύγουν, γιατί και αυτοί άνθρωποι είναι.... Είναι ένα άγχος που πηγάζει από ότι προσπαθούμε να ελέγξουμε τα πάντα χωρίς να σκεφτόμαστε πως υπάρχουν πολλά που δεν είναι στο χέρι μας. Η αποδοχή των πραγμάτων είναι το κλειδί για την γαλήνη», σημειώνει ο κ. Σπηλιώτης.
